Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Resurrectione Carnis.

Argumentum.

— De resurrectione carnis scripturus Auctor, imprimis tradit eam etiam saeculo, et praesertim Platonicis ac Pythagoricis non ignotam fuisse. Cap. I.

Haereticos vero, etsi cum Sadducaeis non agnoscant, revinci tamen tum libro praemisso De Carne Christi, tum De Deo Carnis Auctore, Et Christo Carnis Redemptore, libris Adversus Marcionem scriptis; quod animae resurrectionem non negent, praeter solum Lucanum; contra quem animae immortalitatem libro De Anima tutatus sit. Cap. II.

Proinde haereticos non debere vulgi in ea deneganda ignorantiam sequi. Cap. III.

0792D Neque enim obstare carnis quam praetendunt ignobilitatem. Cap. IV.

Primum, quod a Deo facta sit. Cap. V.

Item, quod Dei manu exstructa. Cap. VI.

Quod jam limus in carnem reformatus et immutatus sit. Cap. VII.

Quod apud christianos caro abluatur, unguatur, signetur, manus impositione adumbretur, corpore et sanguine Christi vescatur denique post conflictationes animae, jejunia, virginitatem, viduitatem, pro nominis Christi fide moriatur. Cap. VIII.

Quod Christus carnem, etsi infirmam et peccatricem, dilexerit. Cap. IX.

0793A Quod denique Scripturis caro illustretur. Cap. X.

Neque vero Dei potentiam excedere resurrectionem carnis. Cap. XI.

Divinae enim potentiae exemplum esse diei ac noctis, hyemis et aestatis, veris ac autumni vicissitudines. Cap. XII.

Phoenicem etiam, Orientis alitem, qui semetipsum funerans renovat. Cap. XIII.

Atqui et caussam restitutionis carnis idoneam subesse Dei in bono remunerando et malo puniendo judicium. Cap. XIV.

Cum enim operarum inter se anima et caro societatem habeant, oportere etiam, aut poenae, aut gratiae communicare mercedem. Cap. XV.

Etsi enim vas animae caro appelletur, non tamen 0793B propterea, non et meritis animae communicare. Cap. XVI.

Atque adeo, cum animae facta per carnem administrentur, non sufficere animam foveri aut cruciari, sine carne, pro operibus carnis. Cap. XVII.

Deinde apud omnes edictum Dei pendere: resurrectionem mortuorum. Cap. XVIII.

Quam quidam male in imaginariam significationem distorquent. Cap. XIX.

Non omnia enim prophetas per imagines concionatos; tum quod, si omnia figurae, quid erit illud cujus figurae? tum quod in ipsum Christum insigniora quaeque luce clarius, vere, non figurate, adimpleta sint. Cap. XX.

Tot quoque esse instrumenta divina, ita aperte corporalem 0793C contestantia resurrectionem, ut nullam admittant figuratae significantiae suspicionem. Cap. XXI.

Respiciendum esse denique ad illas Scripturas, quae non sinunt credere, resurrectionem aut jam factam, aut ab excessu statim vitae fieri. Cap. XXII.

Etsi autem Apostolus, ad Colossenses, spiritaliter nos resuscitatos dicat, non negare tamen, etiam corporaliter resurrecturos. Cap. XXIII.

Quippe cum ipse, Epistolis suis ad Thessalonicenses, resurrectionem aperte confirmet. Cap. XXIV.

In Apocalypsi similiter Joannis, ipsa tempora resurrectionis indicari. Cap. XXV.

Quid? quod liceat etiam corporalem resurrectionem de patrocinio figurati eloquii prophetici vindicare. Cap. XXVI.

0793D Tum terrae, tum vestimentorum nomine. Cap. XXVII.

Imo, sicut vocibus, ita et rebus ac factis prophetatam resurrectionem. Cap. XXIII.

Manifestissimam denique esse de eadem Ezechielis determinationem. Cap. XXIX.

Eamque talem, ut figurate aut allegorice non possit intelligi. Cap. XXX.

Cum aliis quoque manifestis prophetarum probetur testimoniis. Cap. XXXI.

Iisque ejuscemodi, quibus praedicatur etiam corporum insepultorum resurrectio. Cap. XXXII.

Porro etiam in Evangeliis, non omnia in parabolis a Domino pronuntiata. Cap. XXXIII.

Imo in omni resurrectionis mentione, corporalitatem 0794A carnis a Domino proprie significari, totumque hominem esse a Deo elevandum, quem diabolus totum elisit. Cap. XXXIV.

Utrumque proponi corpus et animam distincte ad gehennam et ad vitam aeternam. Cap. XXXV.

Hinc susdeque vertitur Sadducaeorum sententia. Cap. XXXVI.

Quanquam adeo carnem Christus dicat nihil prodesse, ex materia dicti sensum esse dirigendum. Cap. XXXVII.

Maxime, cum etiam factis mortuos resuscitando, futuram resurrectionem significarit. Cap. XXXVIII.

Resurrectionem quoque Apostolicorum Actorum instrumenta testari. Cap. XXXIX.

Perperam proinde suo etiam more haereses pro se interpretari 0794B interiorem et exteriorem hominem, quasi per corruptionem, exterioris carnis corruptelam intelligat. Cap. XL.

Sicuti etiam illud de domo tabernaculi nostri quae dissolvitur. Cap. XLI.

Sed demutari duntaxat cadavera, non morte devorari; cum gigantum antiquissimorum crates adhuc supersint, sicuti etiam dixerit Auctor alibi. Cap. XLII.

Neque vero etiam peregrinationem a corpore pro ipsis facere, quod addat Apostolus, reportare debere per corpus secundum quae gessit quis, bonum sive malum. Cap. XLIII.

Item etiam inde quod dicat: Vitam Jesu manifestandam in corpore. Cap. XLIV.

Alia etiam caecitate eos impingere in veterem et novum 0794C hominem. Cap. XLV.

Sicuti idem Apostolus carnem damnare videatur; carnis opera damnare. Cap. XLVI.

Carni enim salutem repromittere. Cap. XLVII.

Apertissime denique, I Cor. XV, resurrectionem carnis ab illo confirmari. Cap. XLVIII.

Atque adeo ex antecedentibus disci, quali conditione exhaeredaverit a regno Dei carnem et sanguinem, nempe carnis opera. Cap. XLIX.

Imo, omissis ejusmodi interpretationibus, ipsas quoque substantias carnis et sanguinis, non aliter quam sunt, intellectas, licere resurrectioni vindicare. Cap. L

Vel per Christum idipsum probari, qui carnem et sanguinem secum vexerit in coelum. Cap. LI.

Et vero, etiam eodem corpore venturos mortuos, disputare 0794D Apostolum. Cap. LII.

Neque enim corpus animale posse animam intelligi, sed carnem. Cap. LIII.

Nec etiam, ut supra attigit, carnem a vita devorari, sed id quod in ea mortale est. Cap. LIV.

Aliud insuper esse demutationem, aliud perditionem carnis. Cap. LV.

Alioqui absurdum esse, aliam substantiam, nempe carnis, operari; aliam, nempe animae, mercede dispungi. Cap. LVI.

Oportere etiam resurrectionem integram credere, Scripturis id affirmantibus. Cap. LVII.

Et carnem itaque et animam, sententiam salutis aut poenae subituram. Cap. LVIII.

0795A In aevo futuro aliam non fore dispositionem hominis quoad substantiam. Cap. LIX.

Sexu etiam et membris salvum hominem resurrecturum; etsi vacent a solitis officiis vitae necessariis. Cap. LX.

Praesertim cum quaedam illorum officia, quibus Deum laudamus et prophetamus, remansura sint; et etiam in hac vita vacent cibis jejunio functi; et sexum a genitura subducant spadones voluntarii, et Christo maritatae virgines. Cap. LXI.

Futuros denique nos, non angelos, sed sicut angelos Dei, Cap. LXII.

Quocirca concludi, resurrecturam carnem, et quidem omnem, et quidem ipsam, et quidem integram. Cap. LXIII.