RESOLUTIO.

Sensum communem esse unum, non praedicatione, sed singularitate, ejusque organum esse unum.

( ) Respondeo, quod sensus communis non est unus unitate praedicationis, sed unitate singularitatis vel causalitatis ; est enim causa et radix omnium sensuum particularium. Probatio propositi, quia quod est unum praedicatione tantum non habet operationem distinctam ab operationibus particularium contentorum sub ipso : sed sensus communis habet operationem distinctam ab operationibus sensuum particularium, quia distinguit inter sensibilia singularia diversorum sensuum ; ergo, etc. Est etiam unus unitate actus, qui est discernere album a dulci, quod est actus ejus.

Sed dices, quod licet ejusdem potentiae sit discernere album a dulci, tamen alterius est discernere album a sono.

Contra, si aliqua potentia discernit album a dulci, ab illa quae discernit album a sono, tunc sequeretur quod eadem ratione duae potentiae non subordinatae cognoscerent album , quia nulla potentia discernit inter aliqua, quae non cognoscit quodlibet eorum: sed hoc est impossibile de duabus potentiis non sibi invicem ordinatis ; ergo, etc. Est etiam una potentia sensus communis, unitate organi.

Dicunt tamen quidam, quod ejus organum est tantum unum, unitate aggregationis. Contra, cum sensus communis sit potentia organica, si organum ejus esset unum aggregatione tantum, sequeretur quod potentia esset una aggregatione tantum, et per consequens non esset simpliciter distincta a particularibus sensibus, ex quibus aggregaretur , cujus contrarium est probatum.

(b) Dicendum ergo, quod organum ejus est unum unitate naturae, non quidem simplicis, sed mixtae, et quasi mediae inter naturas aliorum organorum: sic enim se habet organum sensus communis ad alia, sicut centrum ad lineas procedentes ab eo ad circumferentiam, vel ad ipsum terminatas, quasi radix communis organorum particularium, et potentia sensus communis in eo existens est sicut Rex sedens in solio judicans de actibus particularium sensuum ad ipsum terminatorum repraesentantium sibi propria objecta. Sed ubi est situatum illud organum ? De hoc est controversia inter Medicos et Philosophos ; dicunt enim Medici quod in capite. Quorum ratio est, quia sensus communis accipit suam immutationem ex sensibus particularibus, et ideo debet esse situatum ejus organum prope organa particularium sensuum: sed organa omnium particularium sensuum sunt in capite ; ergo, etc.

Praeterea, expertum est quod per laesionem sensus communis, laeditur phantasia, quod non esset verum, nisi esset prope organum phantasiae, quod est in prima concavitate cerebri secundum Avicennam.

Oppositum hujus vult Philosophus in lib. de Somno et Vigilia, dicens, quod primum sensitivum est in corde. Praeterea, alibi vult quod primum animalis membrum est cor, et ideo ibi residet potentia sensitiva, quae est sensus communis. Praeterea, organum sensus communis est radix organi tactus, quae se diffundit per totum corpus: organum autem sensus tactus contiguatur cordi; ergo organum sensus communis est in corde.

Respondeo, potest dici quod sensus communis habet ab alio ortum, et ab alio complementum , quia ortum habet a corde organum sensus communis, sicut et omnia organa sensuum particularium. Imaginandum est ergo, quod a corde ad cerebrum procedunt quaedam venae, vel nervi, in quibus originaliter continentur organa omnium sensuum, sed in cerebro faciunt conum ; a cerebro autem procedunt nervi ad organa exteriora facientes basim, et sic organum sensus communis habet ortum a corde, sed in cerebro habet suum complementum. Et hoc videtur ad sensum ex hoc, quod homo existens in navi mota, judicat res exteriores moveri, quae tamen sunt immobiles : hoc autem non est per sensus exteriores ut probatum est supra, nec per motum cordis, sed per motum capitis ; ergo sensus communis qui hoc judicat, est in capite. Hoc etiam patet ex hoc, quod homines dolent caput ex studio excellenti, in quo vires sensitivae interiores multum laborant, non autem ita sentiunt dolorem cordis.

De objecto autem sensus communis, dicunt aliqui quod sit sensibile commune ; quia omne sensibile per se est objectum alicujus sensus, sensibile autem commune est per se sensibile: non autem est objectum sensus proprii, quia excellens sensibile corrumpit sensum proprium, excellens autem sensibile commune, ut magnitudo et figura, non corrumpit proprium sensum ; ergo relinquitur quod sit objectum sensus communis.

Contra, nullus sensus proprius decipitur circa proprium objectum: sed sensus communis magis distincte cognoscit illud quam proprius ; ergo, etc. (c) Dicendum ergo, quod aliquod sensibile commune communitate praedicationis, non autem commune, ut accipit Philosophus 2. de Anima, cap. 5. 6. sicut magnitudo, figura, etc. potest dici objectum proprium sensus communis,

illud tamen est innominatum, et potest vocari sensibile, sicut dictum fuit supra de objecto tactus, quod potest dici tangibile in communi ad diversas qualitates tangibiles, quod non est nominatum.

Ad primum in oppositum, dicendum ad minorem quod Commentator per illa plura instrumenta loquitur de organis sensuum particularium quae sunt continuata organo sensus communis,ut sunt ejus instrumenta in nunciando sibi immutationes sensibilium propriorum : non autem loquitur de organo sensus communis, quod est unum formaliter, licet sit plura instrumentaliter, ratione praedicta ; et haec est intentio Commentatoris, dicentis quod est receptivus a sensibus particularibus, tamen est agens in judicando de actibus et objectis eorum. Ad improbationem dicendum,quod sicut in organo olfactus alicujus animalis dominatur aer, sic animalis viventis in aere, in organo olfactus piscis dominatur aqua, quia odor sentitur per utrumque ; est autem aliquod animal quod odoratur, et per aquam et per aerem , et per consequens habens organum proportionatum utrique, ita organum sensus communis, cum sit radix aliorum, est virtualiter continens omnia organa secundum suam complexionem, est tamen formaliter determinatae complexionis distinctae a praedictis.

Ad aliud, dicendum quod non est inconveniens idem esse in actu accidentali, per multa existentia in actu , sic est de sensu respectu objectorum. Contra,-omnes sensus proprii possunt simul sentire sua sensibilia: sed sensus communis simul immutatur cum sensibus propriis ; ergo potest sentire simul omnia sensibilia, quod videtur impossibile. Dicendum, quod sensus communis dato quod simul sentiat omnia sensibilia, non tamen aeque perfecte, sed perfectius sen tit id a quo perfectius immutatur, et hoc non est inconveniens, ut dictum fuit supra. Sed dices, quod possibile est, quod quilibet sensus proprius perfectissime immutetur a suo objecto, et sic sensus communis perfectissime sentiet omnia sensibilia. Dicendum, quod non est possibile, quod visus ita perfecte immutetur sicut potest immutari a colore, quando simul auditus immutatur perfecte a sono, nec e converso, propter magnam attentionem animae in una perfecta immutatione, et ideo non potest ita perfecte attendere in alia; et dato quod perfectissime sicut possunt, immutarentur simul a sensibilibus propriis , quia tamen unum sensibile de ratione sua nobilius, et fortius imprimit suam speciem quam aliud, sicut color quam sonus, ideo sensus communis perfectius immutatur ab illo quam ab aliis.

Ad aliud, dicendum quod plus requiritur ad diversiflcationem potentiae superioris quam inferioris, quia superius est communius ; licet ergo sensus proprius non sit cognoscitivus proprie nisi respectu unius contrarietatis, potest tamen sensus communis esse respectu plurium cognoscitivus. De ordine autem actuum sensus communis potest sic dici, quod primus actus ejus est reflexivus super actum sensus particularis ; quia ab illo actu immediate immutatur sensus communis. Secundus est judicare de objecto sensus proprii secundum se et absolute, non tantum unius, sed cujuslibet sensus, et istum actum attribuit sibi Avicenna, licet non Philosophus. Tertius actus ejus est cognoscere differentiam plurium sensibilium propriorum ad invicem, et iste actus sequitur alium: prius enim est, cognoscere aliquid secundum se quam cognoscere ut differens ab aliis, quia impossibile est cognoscere differentiam aliquorum, non cognitis extremis.