RESOLUTIO

Opinio communis vonendas esse species intelligibiles necessario ad intelligendum , et solvit argumenta in contrarium. De quo late 1. dist. 3. quaest. 6.

(a) Respondeo, una opinio communis est, quod intellectus habet speciem sibi impressam, necessario requisitam ad actum intelligendi. Quod potest sic probari ex praedictis , quia oportet quod universale actu intellectum, sit praesens intellectui ratione objecti ; sed non potest esse praesens nisi per speciem impressam, igitur, etc. Major patet, quia sicut objectum est prius actu intelligendi ordine naturae, sic ratio objecti. Probatio minoris, quia non potest aliter esse praesens nisi per speciem in phantasmate existentem , sed non per illam.Probatio, quia una species non potest repraesentare objectum sub oppositis rationibus ; sed universale, et singulare habent oppositas rationes,species autem in phantasmate est repraesentativa objecti ut singulare est ; igitur non ut universale, ergo praeter illam, est necessaria species in intellectu ad repraesentandum universale. Major istius rationis confirmatur, quia idem non potest mensurari duabus mensuris totalibus, species autem mensuratur totaliter ab objecto ; igitur eadem species non est diversorum objectorum, ut diversa sunt repraesentativa.

Sed dices, quod hoc verum est eodem lumine, sed luminibus diversis potest eadem species diversa repraesentare, ut patet de noctilucis, quae in die videntur coloratae lumine Solis, sed de nocte lucentes lumine proprio ; sic species in phantasmate lumine phantasiae, vel virtutis sensitivae potest repraesentare singulare lumine intellectus agentis penetrante phantasma universale : sed hoc non videtur , quia nocti luca, vel repraesentat diversa objecta de die, et de nocte, quia color, et lux sunt diversa, et tunc necessario hoc est per diversas species ; vel si non sint diversa objecta, oportet dicere, quod haec habent aliquam qualitatem diversam a luce, et colore, virtualiter tamen utrumque continentem ; et ideo in die poterit gignere speciem repraesentativam unius, scilicet coloris, et in nocte repraesentativam lucis ; sic igitur semper habebit diversas species in quantum repraesentantur in eo diversa, sicut in proposito de universali) et singulari.

Praeterea, cujuslibet potentiae realis activae est actio realis, et terminus realis ; intellectus agens est potentia activa realis ; igitur ejus operatio est realis: sed intelligere non est operatio ejus, nec terminus suae operationis saltem propinquus, quia non intelligit ; sed operatio ejus, est facere intelligibilia in potentia actu intelligibilia fiunt autem intelligibilia aliquo actu per abstractionem speciei ; abstrahere igitur speciem est actus ejus et species intelligibilis abstracta est terminus ejus ; non potest autem talis species esse in phanlasia,quae corporalis est et extensa, non autem talis species ; igitur oportet eam esse in intellectu possibili.

Sed dices, quod universale, quod est objectum intellectus, fulget in phantasmate per lumen intellectus agentis, et id esse intelligibile actu. Contra, esse cognitum splendens ut cognitum, est tantum esse diminutum non reale ; igitur non potest esse terminus operationis realis intellectus agentis.

Praeterea, objectum universalius non potest repraesentari sub ratione sua universaliori, per speciem objecti particularis ; quia objectum universale in quantum hujusmodi, est indifferens ad omnia particularia sub eo contenta ; singulare autem est determinatum, et etiam universale ut universale, sed determinatum secundum phantasma, et quod est in eo tantum ut singulare , quia hic et nunc ; igitur species in eo existens non potest repraesentare objectum universale ; igitur oportet ad intelligendum universale ut universale, speciem ejus imprimi in intellectu possibili.

Praeterea, ex nobilitate intellectus potest sic argui: Si non requiritur ad intslligendum species in intellectu, sed in phantasmate tantum, intellectus noster non habet operationem separabilem a corpore in quo est phantasma, quia habet organum , et si non habet operationem separabilem, ipse non est separabilis a corpore, sicut arguit Aristoteles 1. de Anima ; ergo intellectus noster esset inseparabilis a corpore, et commixtus corpori, sicut potentia organica : hoc autem est contra Philosophum, 1. et 2. et 3. de Anima, et 12. Metaphysicae, et hoc est contra mentem ponentis animam a corpore aliquando separari, et intelligere ea quae prius intellexit, ut patet de divite epulone ; hoc autem non esset, nisi mansissent in anima species in via acquisitae. Nec videtur verisimile, quod anima exuta a corpore, remaneat ita nuda, sicut in prima sui creatione, ita quod non possit intelligere, nisi de novo species sibi imprimantur ; sed rationabile est ipsam per species acquisitas in via aliquid posse intelligere, ut dictum est. Haec autem positio confirmatur auctoritatibus praedictis pro illa parte.

Ad primum in oppositum, dicunt quod differt ratio agendi, et ratio agentis , verum est autem quod species repraesentat objectum in illa ratione agendi sub qua nata est imprimi ; hoc autem est sub ratione naturae absolute consideratae, non autem sub ratione agentis, quod est particulare , et ideo species repraesentat universale. Vel aliter potest dici secundum istos, quod licet phantasma, a quo immediate imprimitur, sit singulare ; quia tamen non agit in intellectum possibilem virtute propria, sed intellectus agentis abstrahentis species universales a phantasmate, ideo potest illa species repraesentare universale.

Ad secundum, dicendum quod aequi-

- vocatio est ibi de praesentia objecti, et speciei ; objectum enim est causa praesentiae realis speciei in intellectu, in quo eam imprimit, in virtute tamen intellectus agentis ; species autem impressa est causa praesentiae objecti in esse intelligibili, etiam ut sic objectum est praesens intellectui ratione speciei.

Ad aliud, dicendum, concedendo consequentiam. Ad improbationem consequentis dicendum quod species, licet sit forma naturalis quoad actum intelligendi, quantum est de se, semper producendum, quia tamen non est causa tota actus, sed requiritur intentio intellectus, et principalius ; ista autem . non est semper in actu, ideo non oportet quod semper intelligat. Similiter non

- oportet, quod omnes simul causent actum intelligendi, sed illa tantum cujus phantasma fortius movet intellectum ad primum intelligendum, ut patet cum homo excitatur a somno, tunc intelligit necessario illud quod prius occurrit, vel cujus phantasma fortius movet ; sed per illum actum intelligit quod voluntas sibi imperat intelligendum, et hoc secundum speciem ejus in intellectu conservatam.

Ad aliud, dicendum quod potentia prius prioritate perfectionis perficitur actu proprio quam alieno, non autem semper prioritate generationis, quando specialiter ad ejus generationem plura alia requiruntur propter suam perfectionem ; sic est in proposito de actu intelligendi, qui prius ordine generationis requirit phantasma, et cognitionem sensitivam, a qua originatur, et speciem intelligibilem, secundum quam formaliter intellectus intelligit.