Caput LIV.

63. Dialogismus. Deinde multis verbis Apostoli conatur ostendere, unde non est controversia, «quod caro ab illo ita saepe «nominetur, ut velit intelligi, non substantiam, sed opera carnis.» Quid hoc ad rem? Vitia carnis contraria sunt voluntati hominis: non natura accusatur; 0278 sed vitiis medicus quaeritur. Quid est quod interrogat, «Quis fecit homini spiritum?» et respondet sibi, «Sine dubio Deus.» Et item interrogat, «Carnem quis creavit?» itemque respondet, «Idem, credo, Deus.» Interrogat tertio, «Bonus est qui utrumque creavit Deus?» respondet, «Nulli dubium est.» Adhuc interrogat, «Et utrumque quod bonus auctor creavit, bonum est?» et ad hoc respondet, «Confitendum est.» Deinde concludit, «Si igitur et spiritus bonus est, et caro bona, ut a bono auctore condita; qui fieri potest ut duo bona possint sibi esse contraria?» Omitto dicere quia tota hujus ratiocinatio turbaretur, si quis ab eo quaereret, Aestum et frigus quis fecit? responderet enim, Sine dubio Deus. Non ego multa interrogo: ipse concludat, utrum aut ista possint dici non bona, aut non appareant inter se esse contraria. Hic forte dicit, «Qualitates sunt istae substantiarum, non substantiae.» Ita est, verum est; sed qualitates naturales, et ad Dei creaturam sine dubio pertinentes: substantiae quippe non per se ipsas, sed per suas qualitates, sicut aqua et ignis, dicuntur sibi esse contrariae. Quid, si ita sunt caro et spiritus? quod quidem non affirmamus; sed ut ratiocinationem ejus non necessaria illatione conclusam ostenderemus, hoc diximus. Possunt enim et contraria non invicem adversari, sed ex alterutro temperari et bonam valetudinem reddere: sicut in corpore siccitas et humiditas, frigus et calor, quorum omnium temperatione bona corporalis valetudo consistit. Sed quod contraria est caro spiritui, ut non ea quae volumus faciamus; vitium est, non natura: gratia medicinalis quaeratur, et controversia finiatur.

64. Duo quippe ista bona, a bono Deo condita, quomodo contra hujus ratiocinationem in non baptizatis hominibus possunt sibi esse contraria? An et hoc eum dixisse poenitebit, quod affectu aliquo fidei christianae locutus est? Cum enim dixit, «Qui fieri potest ut cuicumque jam baptizato sit caro contraria;» significavit non baptizatis carnem posse esse contrariam. Nam cur addidit, «jam baptizato;» cum posset etiam hoc non addito dicere, «Qui fieri potest ut cuicumque sit caro contraria:» atque ad hoc probandum subjicere illam ratiocinationem suam, quia utrumque bonum est a bono conditum, et ideo non potest inter se esse contrarium? Si ergo non baptizati, quibus certe fatetur carnem esse contrariam, suis illum interrogationibus urgeant et dicant, Quis fecit homini spiritum? iste respondebit Deus. Itemque illi, Carnem quis creavit? respondet iste, Idem, credo, Deus. Illi tertio, Bonus est qui utrumque creavit Deus? et iste, Nulli dubium est. Atque illi unum quod restat inquirant, Et utrumque quod bonus auctor creavit bonum est? iste fatebitur. Tunc illi eum suo gladio jugulabunt inferentes conclusionem ejus et dicentes: Si igitur spiritus bonus, et caro bona, ut a bono auctore condita, qui fieri potest ut duo bona sibi possint esse contraria? Hic forte ille respondebit: Date veniam, quia non debui dicere, cuicumque baptizato carnem 0279 non posse esse contrariam, ut hoc modo vobis non baptizatis contrariam confiterer; sed sine ulla exceptione dicere debui, carnem nulli esse contrariam. Ecce quo se ipse compingit; ecce quae loquitur, qui non vult clamare cum Apostolo, Quis me liberabit de corpore mortis hujus? Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum. «Sed cur,» inquit, «clamem, jam baptizatus in Christo? Illi hoc clament, qui nondum tale beneficium perceperunt, quorum in se voces figurabat Apostolus: si tamen vel hoc dicunt.» Sed naturae ista defensio, nec illos hac voce exclamare permittit. Neque enim in baptizatis natura est, et in non baptizatis natura non est. Aut si vel in illis vitiata esse conceditur, ut non sine causa clament, Infelix homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus? eisque subveniatur in eo quod sequitur, Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum: concedatur jam tandem aliquando humanam medico Christo indigere naturam.