Augustine of Hippo, De Gestis Pelagi

40. Cum ergo Pelagius praesens, ad illa testimonia Scripturarum dixisse se ita credere tacitus agnoverit, quomodo illud Apostoli testimonium paulo superius recolens, et inveniens eum dixisse, Non sum dignus vocari apostolus, quia persecatus sum Ecclesiam Dei, sed gratia Dei sum id quod sum; non vidit, non se dicere debuisse, cum ageretur de abundantia gratiarum, quas idem accepit apostolus, «dignum fuisse qui acciperet;» cum ipse se non solum dixerit, sed et aliam causam reddens, probarit indignum, et eo ipso gratiam vere gratiam commendaverit? Sed si forte illud jamdudum a sancto Joanne narratum, cogitare vel meminisse non potuit; recentissimam suam responsionem respiceret, et quae paulo ante de Coelestio sibi objecta anathematizaverit adverteret. Nempe etiam inter illa est, quod objectum est dixisse Coelestium, «Dei gratiam secundum merita nostra dari.» Si ergo veraciter hoc Pelagius anathematizavit, quid est quod dicit, gratias omnes Apostolo secundum meritum datas? An aliud est dignum esse accipere; aliud, secundum meritum accipere? et potest aliqua subtilitate disputationis ostendere, dignum esse aliquem, sed non mereri? Verum tamen Coelestius, vel quis alius, cujus omnes superiores anathematizavit sententias, nec de hoc verbo eum nebulas obtendere atque in eis latere permittit. Urget enim et dicit: «Et ipsa gratia in mea voluntate posita est, sive dignus fuerim, sive indignus.» Si ergo recte hoc a Pelagio veraciterque damnatum est, ubi dicitur, «Dei gratiam secundum merita et dignis dari:» quo corde cogitavit, quove ore protulit quod ait, «Dicimus donare Deum ei, qui fuerit dignus accipere, omnes gratias? Quis non ista si diligenter adverterit, fiat de illius responsione vel defensione sollicitus?

41. Cur ergo, ait aliquis, hoc judices approbaverunt? Fateor, ideo jam ipse ambigo: sed nimirum, aut breve dictum eorum audientiam et intentionem facile subterfugit, aut aliquo modo id recte posse accipi existimantes, cujus de hac re confessiones liquidas sibi habere videbantur, pene de uno verbo, nihil 0345 ei controversiae movendum putarunt. Quod et nobis forsitan contigisset, si cum eis in illo judicio sedissemus. Si enim pro eo quod positum est Dignus, positum esset Praedestinatus, vel aliquid hujusmodi, nihil certe scrupuli tangeret atque augeret animum: et tamen si dicatur, eum qui per electionem gratiae justificatur, nullis quidem praecedentibus meritis bonis, sed destinatione dignum vocari, sicut electus vocatur, utrum vel certe, vel minima offensione intelligentiae dici possit, difficile judicatur. Nam quantum ad me attinet, ab hoc verbo facile transirem, nisi me liber ille, cui respondi, ubi omnino nullam dicit Dei gratiam, nisi naturam nostram cum libero arbitrio, gratiam creaturam , de ipsius Pelagii sensu sollicitum redderet, ne forte hoc verbum non de negligentia locutionis, sed de diligentia dogmatis curarit inserere. Jam ea quae restant novissima, ita judices commoverunt, ut ante responsionem Pelagii damnanda censerent.