47

Κἄν εἰ τά μάλιστα ἐπ᾿ ἐκεῖνο καταφεύγομεν τελευταῖον, τό σαθρόν καί διάκενον Σευήρου εὕρημα, τό πάνυ παρ᾿ αὐτοῦ ὥσπερ τι σοφόν πανταχοῦ φερόμενον καί ᾀδόμενον, φάσκοντες γελοῖον εἶναι, ἐκ δύο φύσεων δύο φύσεις ἐκ τῆς ἑνώσεως πάλιν ἀναδειχθῆναι λέγειν· ὥσπερ λήμματι παρ᾿ ἡμῶν δοθέντι τά εἰκότα ἐπισυνάγοντες. Τίνος γάρ ἤκουσαν τῶν τά θεῖα τῆς Ἐκκλησίας πεπαιδευμένων δόγματα, ὡς ἡ ἕνωσις ἐκ δύο φύσεων δύο ἀπετέλεσε φύσεις; Ἀλλ᾿ οὐδαμῶς ἀκηκοέναι εἰπεῖν δυνήσονται ἀληθείας φροντίζοντες. Λέγομεν δέ ἐκ δύο φύσεως τήν ἕνωσιν γεγενῆσθαι· μίαν δέ τήν ἐξ αὐτῶν 0493 ὑπόστασιν ἀποτελέσθαι τοῦ Χριστοῦ σύνθετον ἐκεῖνας αὐτάς τάς ἐξ ὧν συνετέθη φύσεις, ὡς ὅλον ἴδια μέρη ἀνελλιπῶς μετά τῶν φυσικῶν ἰδιωμάτων, καί ἀτρέπτως φυλάττουσάν τε καί διασώζουσαν· καί ἐν αὐταῖς φυλαττομένην καί σωζομένην ὡς ὅλον ἐν μέρεσιν. Ἐκ δύο οὖν φύσεων, οὐ δύο φύσεις, ἀλλά μίαν ὑπόστασιν λέγομεν Χριστόν σύνθετον· τούτων ὡς ἰδίων μερῶν περιεκτικήν τῶν φύσεων, καί ταύτας ὡς ἴδια καί συμπληρωτικά μέρη περιέχουσαν· καί ἐν αὐταῖς ὡς ἐν μέρεσι καί οὖσαν καί γνωριζομένην. Ἕως γάρ ἄν 15Β_204 ἀσύγχυτα τά συνελθόντα μεμένηκαι πιστεύηται, ἀεί δέ μένει ἀσύγχυτα, τοῦ μή δύο εἶναι κατά τό πεφυκέναι εἶναι, ὅπερ ἑκάτερον κατ᾿ οὐσίαν εἶναι πέφυκεν· ὥσπερ οὖν καί τοῦ ἕν εἶναι ταῦτα τῷ κατά τήν ὑπόστασιν λόγῳ, ἕως ἄν ἡ ἕνωσις ᾖ· ἀεί δέ ἐστι κατά τήν εὐσεβῆ τῶν πιστῶν ὁμολογίαν, ἀδύνατον.

∆ιό ἕν καί δύο αὐτό λέγοντες, οὐ κατά τό αὐτό φαμεν, ἐπί τοῦ αὐτοῦ καί ἑνός ἀμφότερα· κατ᾿ ἄλλο δέ καί ἄλλο. Οἷον κατά μέν τόν τῆς φύσεως λόγον, τῶν ἐξ ὧν ἡ ἕνωσις, τό δύο. Οὐ γάρ ταὐτόν κατά τήν φύσιν τῇ ἰδίᾳ σαρκί τόν Θεόν Λόγον γινώσκομεν· κατά δέ τόν τῆς ὑποστάσεως λόγον τό ἕν· ταὐτόν γάρ τόν Θεόν Λόγον τῇ ἰδίᾳ σαρκί κατά τήν ὑπόστασιν ἐπιστάμεθα. Οὔτε οὖν τάς φύσεις ἀφρόνως εἰς μίαν συναλείφομεν φύσιν, τῷ ἀνῃρῆσθαι λέγειν ἐπί Χριστοῦ τήν φυσικήν διαφοράν, ἵνα μή τροπήν τοῦ Λόγου καί τῆς σαρκός εἰσαγάγωμεν· οὔτε εἰς δύο πάλιν ἰδιοσυστάτους μανικῶς διαιροῦμεν, τῷ καί κατά τόν τῆς ὑποστάσεως λόγον τιθέναι διαφοράν, ἵνα μή τήν ἡμῶν αὐτῶν ἀρνώμεθα σωτηρίαν· ὥσπερ οἱ ἐκ διαμέτρου πρός ἀλλήλους μερισάμενοι τήν ἀσέβειαν, Ἀπολινάριος ἅμα Εὐτυχεῖ, καί Νεστόριος ποιήσαντες· οἱ μέν φυσικήν διαφοράν ἐπί Χριστοῦ οὐκ εἰδότες· ὁ δέ πρός ταύτῃ καί προσωπικήν προσεπάγων, τῆς ἀληθείας ἐξέπεσαν. Ἀλλ᾿ εἰδότες καί ἐν τῇ καθ᾿ ὑπόστασιν ἑνώσει τήν φυσικήν ἰδιότητα ἄτρεπτον, καί τήν σύγχυσιν ὁμοίως καί τήν διαίρεσιν ἀποστρεφόμεθα· μήτε τήν ἕνωσιν σύγχυσιν, ὡς ἀγνοοῦντες τά ἑνωθέντα· μήτε διαίρεσιν τήν διαφοράν, ὡς καθ᾿ αὑτά ὑφεστάναι μεμερισμένως εἰδότες τά διαφέροντα, ἐργαζόμενοι.

Τοῦτο μέν οὖν, ὡς οἶναι, καί ὁ μέγας Θεολόγος Γρηγόριος διδάσκων φαίνεται ἐν τῷ μεγάλῳ ἀπολογητικῷ, " Ἕν ἐξ ἀμφοῖν λέγων, καί δι᾿ ἑνός ἀμφότερα·" ὡσανεί ἔλεγεν, Ὥσπερ γάρ ἕν ἐξ ἀμφοῖν, τουτέστιν ἐκ δύο φύσεων τό ἕν, ὡς ὅλον ἐκ μερῶν 15Β_206 κατά τόν τῆς ὑποστάσεως λόγον· οὕτω καί διά τοῦ καθ᾿ ὑπόστασιν ἑνός, ὡς ὅλου, ἀμφότερα τῷ κατά φύσιν λόγῳ τά μέρη, τουτέστι τά δύο. Ὅπερ ἐν τῷ δευτέρῳ περί Υἱοῦ λόγῳ τρανώτερον διεξιών, φησίν, "Εἰ γάρ καί τό συναμφότερον ἕν, ἀλλ᾿ οὐ τῇ 0496 φύσει, τῇ δέ συνόδῳ." Τοῦτο δέ αὐτό καί ὁ κακάριος Κύριλλος ἐν τοῖς πρός Σούκενσον γράμμασι δείκνυται φρονῶν, ἐν οἷς ἐπί τοῦ κατά τόν ἄνθρωπον παραδείγματός φησιν· " Ὥστε τά δύο μηκέτι μέν εἶναι δύο, δι' ἀμφοῖν δέ τό ἕν ἀποτελεῖσθαι ζῶον·" μονονουχί ἐν τούτοις διαῤῥήδην βοῶν, Ὅτι τά ἐξ ὧν ἡ σύνθεσις ἐπί τε τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς ἀνθρώπου τοῦ ἐκ ψυχῆς καί σώματος· ἐπί τε τοῦ κατά Χριστόν μυστηρίου, τοῦ ἐκ θεότητος καί ἀνθρωπότητος, τό εἶναι μέν δύο κατά τόν οὐσιώδη λόγον οὐκ ἀνῄρηται· ἐπεί, οὐδέ ἑτερούσια ἔτι μένει. Τό δέ καθ᾿ αὐτά ἐν