CAPUT I

Et est digressu) declarans quam difficile sit aliquid tradere de divinatione.

Satis diligenter per declarationes et similitudines in antehabitis causa somni et diffinitio ipsius et modus habitus est a nobis secundum Peripateticorum peri- tiam et praecipue Aristotelis, qui princeps hujus scientiae fuisse cognoscitur. De divinatione autem somniorum et similibus principiis qualia habita sunt, nullo modo potest aliquid dicere : et ideo super alterius principio determinationem tractare incipimus.

Quod quidem quam difficilis sit, tria. ostendunt. Unum est, quia nullus omnino apparuit, qui de hoc satisfecerit studiosis : sed potius in hoc etiam quod ipsorum Peripateticorum verba in tantum variantur, quod fere a propria secta recedunt, et documenta afferant a schola Stoicorum et Epicureorum. Quidam enim hoc diis immortalibus attribuunt, sicut Stoici : quia hoc ipsum dicunt sonare divinationis nominationem. Et quidam hoc attribuunt substantiis aliis quae sunt principia rerum, rebus tamen ipsis similibus, sicut Epicurei.

Et hoc ipsum quidem quod de divinatione dicit Aristoteles, breve quidem est et imperfectum, et habens plurimas dubitationes. Dico autem breve, quia carens probatione, sed simplex, et parum philosophiae habens videtur esse narratio, nec species somniorum neque probationem somnii aliquid significandi in. se continens. Imper fectum autem est, quoniam licet sine magicis et astronomicis non possit ars interpretandi somnia adipisci, tamen solis physicis sufficienter scitur ex, quibus et qualibus simulacris consistit somnium de quo debet esse divinatio : et hoc neque ab Aristotele, neque a Philosophis quidquam determinatum est, Plurimas autem dubitationes habet, quia in incerto relinquitur causa talium somniorum.

Nec eliam ejus quod dicunt, quod similitudines inspiciens est judex somniorum, determinavit modum et causam : tamen hoc quod dicit Aristoteles plus accedit veritati, quam aliquid quod ante vel post scripsit aliquis Philosophorum, cujus scripta ad nos devenerunt.

Porro si aliquis inspiciat omnia quae de hoc physice aliqui loquentes dixerunt tantam invenisse diversitatem, quod ipsa diversitas sermonum et difficultatem ostendit materiae : et cum hoc dubitationem in his quae tradita sunt, demonstraret : et tam auctores dubie dicunt, certa doctrina de his tradi non poterit. Averroes enim hic impugnat Avicennam et iterum Algazel Adamidin, non per omnia inter se, neque cum Avicenna concordantes impugnantur a Rabi Moyse de aegypto. Si quis autem Tullium legat in secundo libro de Natura deorum, qui de divinatione particulariter loquitur, inveniet quod ille cum nullo concordet praenominatorum.

Similiter autem est de Socrate, qui fidem magnam ponebat in somniorum divinatione, et hanc dixit esse unam de principalibus scientiis, ut videlicet scientia haberetur de somniorum conjecturatione, Plato autem cum Socrate concor-

dare videtur, sicut magister cum. discipulo : sicut enim narrat Apuleius Modenensis in libro de Dogmate Platonis, etiam Socrates per somnium instructus Platonem puerum in discipulum assumpsit. Dicitur enim Socrates tale somnium vidisse : visus est sibi cygnum pullum ex altari, qui secundum ritum Academicorum Cupidini consecrabatur, et exaltatum volasse et in ejus gremio rediisse : et postea olorem illum pennis coelum petiisse, canore musico auditus hominum deorumque mulcente. Cum autem hoc somnium in Academia in conventu sociorum referret, ecce apparuit quidam Armon puerum nomine Platonem afferens Socrati, ut eum magistri commodo et utilitate imbutum redderet, in quem cum adspiceret Socrates, et ingenium optimum per physiognomiam de exteriore conspicatus est facie, statim exclamans ad socios, " Amici, hic ille erat, inquit, de Academia Cupidinis cygnus: " Iste etiam Socrates scientiam divinationis in somniis magnifice extollens, ad Athenienses fertur exclamasse : " 0 viri Athenienses et Philosophi, absit a me ut hanc vestram quam experti estis per somnia, dicam falsam esse scientiam, sed hanc ut divinam me ignorare profitear, humana me scire exiliter protestor : et, ut verum dicam, hoc solum me scire arbitratus, quod ignoro, eo quod scientiam deorum auctorum nondum sim adeptus. " Ex his ergo et talibus constat difficile esse aliquid per rationem certam de divinatione tradere somniorum.