CAPUT VIII.

Et est digressio declarans opinionem Stoicorum, et de improbatione eorumdem.

Plato autem et Socrates praeceptor ejus, sed et illius praeceptor in philosophia Dionysius academiae praecipuus Stoicorum, dicunt concorditer omnes a comparibus stellis animas descendisse, et in se habere differentias nobilitatis et ignobilitatis secundum differentiam istarum stellarum : et ideo habere differentias intellectus et imaginationis quas supra diximus.

Dicunt autem isti somnia animarum esse per substantias quae daemones ab eis vocantur : visiones autem per deos corporeos, et prophetias per deos incorporeos, qui solo intellectu (ut dicit Apuleius in libro de Deo Socratis) vix. contemplatur homines mortales. AdminBookmark autem sapiens in G raeco dicitur : et, sicut videtur Apuleius velle, dogma Platonis est esse quasdam substantias separatas in aere, quae mortalium animas ad conceptum irae et concupiscentiae immutant, et imprimunt in eas formas quas volunt : et forte istae substantiae sunt quas intellexit Orpheus, quando dixit aerem istum plenum esse diis. Sed partem illam opinionis quae dixit animas a comparibus stellis descendere, jam improbavimus, et iterum perscrutandi de hoc subtiliter tempus erit in prima philosophia. Sed hic solum praesentem tangit materiam, qualiter dii invisibiles et incorporei sint, sicut dicit iunonem, et Minervam., et Plutonem, et hujusmodi, suas formas imprimunt in animas, cum nulla sit communicatio sive applicatio inter tales deos et animas. Idem est autem de his quos vocat daemones, qui formas sensibiles imprimunt animabus. Non enim sufficit dicere tam dubia tantum, sed oportet probationem adhibere : et haec quidem nullus Platonicorum fecit.

Tullius vero in tantum innititur huic opinioni, quod utitur eo tamquam famoso in quo senserunt sapientes, et ex illo probat esse deos in libro de Natura deorum : eo quod sibi videtur incredibile, SI aliquis dicat non ex diis hujusmodi fieri revolutiones. Nam etiam divinatio ex diis nomen accepit : eo quod divinatio non nisi per deos fiat, sicut asserit. Propter quod etiam multa valde narrat somnia, quae expressam de futuris dabant significationem : et, ut breviter dicatur, omnes Antiqui in hanc opinionem sentire videntur.

Nos autem in hoc opere tantum physice loquentes, videmus ex physicis nullo modo posse probari a diis vel intelligentiis hujusmodi influentias somniorum venire in animas. Scimus enim, quod omnium generabilium et corruptibilium motus reducantur sicut ad causam ad motum orbis : hic autem motus non est motoris simplicis, sed potius est motus motoris compositi ex motore et mobili, sicut satis tam in physico auditu, quam in libro de Caelo et Mundo demonstratum est.

Quidquid autem virtutis in tali composito movente est, non potest ad locum generatorum et corruptorum venire, nisi sit vehiculum quod vehat ipsum, sicut spiritus vehit virtutes animae per totam materiam quae subjacet moventi animae. Nec invenimus umquam probatum per philosophiam, quod intelligentia simpliciter per se physice aliquid agat vel causet : quoniam mobile ad hoc datum est ei ut hoc sit medium ejus, quo ut instrumento possit movere corpora, dum virtus ejus per corporeum influitur instrumentum. Oportet ergo quod lumen radiale diversimode figuratum advehat nobis omnes virtutes orbis. Sic igitur nihil fit, ut videtur, per deos : et inutiles sunt ad. praevisionem futurorum. Ponere autem daemones in aere habitantes, et ad nos venire, et nobis praeostendere futura, omnino absurdum est : substantiae enim illae non ponuntur, nisi ut principia quaedam generatorum : nos autem jam saepe ostendimus, quod virtutes coelestes cum activis et passivis qualitatibus elementorum sufficienter generant omne quod est generabile et corruptibile : et ideo iste sermo non est secundum rationem dictus. Adhuc autem nos invenimus alias scientias divinantes, quae omnes innituntur motibus astrorum, et invenimus quoniam frequentius, ut dicunt, adveniunt. Igitur hujusmodi praesignatio occultorum non est a diis, vel daemonibus, sed a causis naturae, aut per se, aut per accidens evenire.

Sed forte objiciet aliquis, quod frequenter praesignantur in somniis et visionibus et prophetiis ea quorum non est causa natura, sed. voluntas : haec autem per signa causarum naturalium sciri non possunt : ad illos ergo etiam naturalis inclinatio eorum non movet, et sic per talia somnia non sciuntur, sed per immissionem a diis vel a Deo factam.

Ad hoc autem Aristoteles videtur dicere, quod talia sunt per accidens, eo quod somnium neque per simulacrum causae, neque per simulacrum signi prae-

ostendit illud. Sed haec responsio milii nulla videtur : quia si ita esset, ut dicitur non posset haberi ars aliqua talia somnia interpretandi : id enim quod est per communiter accidens, non est terminabile per artem, quia infinitum est. Nos autem experti sumus veritatem esse in arte interpretandi somnia, et quae sit veritas utrum necessaria vel contingens : et si contingens, quam rationem contingentis habeat, inferius determinabimus. Dicamus igitur, quod licet propositum et voluntas sint causae per se operum nostrorum quibus non sit necessitas ad. aliter movendum quam volunt, tamen haec secundum inclinationes subduntur causis universalibus superioribus et naturae : et ideo inclinantur ab his ad aliquid volendum, sicut inclinat alicui injacens passio timoris vel concupiscentiae voluntatem, quod aliquid vult, quod liberatus ab hujusmodi passione nequaquam vellet, et est adeo violentum, quod licet non imponat necessitatem, tamen fere totam trahit hominum multitudinem: omnes enim fere sequuntur passiones magis quam rationem. Per eumdem autem modum trahit vis ex stellis versa ad nos, licet non percipiamus eam nisi in somnis quando quiescimus ab operationibus et passionibus aliis. Haec autem omnia magis erunt plana in sequenti: sed nunc in tantum dictum est, quod non est necessarium diis attribuere vel intelligentiis, si volumus physice loqui de istis.