Admonitio In Librum Subsequentem.

Hoc opusculum Augustinus in librorum suorum retractatione silentio praeteriit, eo nimirum quod pertineret ad seriem Epistolarum, de quibus seorsim retractandis cogitabat. Nam exordium ejus in omnibus codicibus ducitur ab ista epistolari salutatione, Sanctis fratribus et coepiscopis Eutropio et Paulo, Augustinus: tametsi eum haec epistola locum apud omnes obtinuit, ut liber semper, non modo in iis voluminibus quae exemplar illius continent, sed in veterum etiam qui illam citant scriptis, appelletur. Inter hos illustriores magisque in Augustini lectione versati, Possidius in Indiculo, cap. 4, et Fulgentius in libro 1 ad Monimum, cap. 3, hoc opus vocant Librum de Perfectione justitiae hominis. Consentiunt omnia fere exemplaria calamo scripta: sed ex iis Audoenense, Pratellense, et quaedam alia eidem titulo addunt haec verba, Adversus eos qui asserunt hominem posse fieri justum solis suis viribus. In Remensis Ecclesiae codice inscriptio haec legitur: Liber de Definitionibus quae dicuntur Coelestii. Prosper in libro adversus Collatorem, cap. 43, hortatur ad legendum, inter alios Augustini libros, eum quem scriptum dicit ad Paulum et Eutropium sacerdotes contra Pelagii et Coelesti quaestiones.

Ex hoc autem loco Prosperi, ubi quaedam ex opusculis Augustini contra Pelagianos, parum habita ordinis ratione recensuit, nemo recte probaverit, librum de Perfectione justitiae hominis, aut libris de Nuptiis et Concupiscentia, aut sex primis contra Julianum libris, quia ibidem prius nominantur, tempore posteriorem esse. Enimvero in fine libri nondum eos reprehendere audet, qui justos sine ullo prorsus peccato existere in hac vita vel exstitisse aliquos affirmarent, quorum opinioni, quemadmodum in libro de Spiritu et Littera, n. 3, et in libro de Natura et Gratia, nn. 49, 70, ita hic Augustinus adhuc existimat non nimis reluctandum. Nihil ergo super ea re definitum hactenus erat, neque conditi adversus illam opinionem tres Carthaginensis concilii, quod anno 418 habitum est, notissimi canones, sextus, septimus et octavus, quorum auctoritate illam deinceps ut perniciosum errorem caveri jubet, sicuti videre licet passim in libris contra duas Epistolas Pelagianorum, praesertim libro 4, n. 27, ubi ait: Illud jam tertium videamus, quod non minus in istis omne Christi membrum et totum ejus corpus exhorret, quia contendunt esse in hac vita vel fuisse justos nullum habentes omnino peccatum. Certe anno Christi 414, cum epistolam 157 scriberet Hilario, respondens ad quaestiones quae in Sicilia movebantur, eodem plane modo ac iisdem fere verbis de ἀναμαρτησίᾳ loquitur, quibus in libri hujus 0291A conclusione. Sed isti, inquit in ipsa epistola, n. 4, utcumque tolerandi sunt, quando dicunt vel esse, vel fuisse hic aliquem, praeter unum Sanctum sanctorum qui nullum haberet omnino peccatum: illud vero quod dicunt, sufficere homini liberum arbitrium ad dominica praecepta implenda, etiamsi Dei gratia et Spiritus sancti dono ad opera bona non adjuvetur, omnino anathematizandum est et omnibus exsecrationibus detestandum. His ad extrema verba subsequentis libri comparatis, nihil verisimilius apparebit, quam ipsum librum, quo definitiones Coelestii ex Sicilia pariter allatae refelluntur, non longo post epistolam tempore conscriptum esse. Illum Possidius in Indice proxime post librum de Natura et Gratia collocat, praemittitque libro de Gestis Pelagii. Augustinus vero in epistola 169, quae sub anni 415 finem ad Evodium data est, hujus quidem operis non meminit; verum ibi significat se ad Orosii Commonitorium respondisse, in quo ille Commonitorio dicebat, Eutropium et Paulum episcopos, quoddam etiam commonitorium eidem Augustino jam dedisse de aliquantis haeresibus. Sunt qui hoc non aliud, quam litteras ab iis cum Coelestii definitionibus datas intelligant. Utut est, haud temere creditur eos, non multo post appulsum Orosii in Africam, scilicet ante medium annum 415, dedisse easdem definitiones, atque adversus illas Augustinum responsione Orosio prius reddita, mox Eutropio et Paulo rescripsisse.

Coelestius porro, cujus nomen definitiones illae praeferebant, antequam Pelagianum dogma incurreret, scripsit ad parentes suos de monasterio, ut Gennadius in libro de Scriptoribus ecclesiasticis testatur, Epistolas in modum libellorum tres, omnibus Deum desiderantibus necessarias. Coelestio postea Pelagianam haeresim professo editus ab ipso est libellus, quo inter alia, per Baptismum Christi, etiam parvulorum fieri redemptionem confessus est in Carthaginensi Ecclesia, episcopali judicio ibidem sub initium anni 412 habito, ut discimus ex epistola ad Innocentium papam, inter Augustinianas 175, nn. 1 et 6; ex citata item epistola 157, n. 22; ex libro 1 de Peccatorum Meritis, n. 62, et libro 2, n. 58; ex libro de Peccato originali, n. 21, et ex libro 3 contra Julianum, n. 8. Alius praeterea, nomine quidem auctoris sui carens, sed qui perhibebatur esse Coelestii liber, in capitula distributus, memoratur in proxime secuturo libro de Gestis Pelagii, nn. 29, 30, 63. Exstabant denique anno 417 opuscula Coelestii plura sive libelli, quos in libro de Gratia Christi, nn. 31, 36, dicitur ipse Romae gestis ecclesiasticis apud Zosimum allegasse. Quod autem Augustinus hic in exordio libri de Perfectione justitiae hominis testatur a se visum opus Coelestii indubitatum, ex quo intelligebat illas definitiones seu ratiocinationes ab ejus ingenio non abhorrere, idem illud forsitan erat, quod Hieronymus in epistola ad Ctesiphontem anno 413 aut 414 scripta citat in haec verba: Unus discipulorum ejus, Pelagii nimirum, imo jam magister et totius ductor exercitus et contra Apostolum vas perditionis, per soloecismorum, et non, ut sui jactitant, syllogismorum spineta decurrens, sic philosophatur et disputat: Si nihil ago absque Dei auxilio, et per singula opera ejus est omne quod gessero; ergo non ego qui laboro, sed Dei in me coronabitur auxilium; frustraque dedit arbitrii potestatem, quam implere non possum, nisi ipse me semper adjuverit. Destruitur enim voluntas, quae alterius ope indiget. Sed liberum dedit arbitrium Deus, quod aliter non erit liberum, nisi fecero quod voluero. Ac per hoc, aut utor semel potestate quae mihi data est, ut liberum servetur arbitrium; aut si alterius ope indigeo, libertas in me arbitrii destruitur.