▾
Thomas Aquinas, De Veritate
⎗←→⎘
▾
Quintodecimo quaeritur utrum homo sine gratia se possit praeparare ad habendum gratiam.
Et videtur quod sic.
Quia frustra inducitur homo ad hoc quod facere non potest. Sed homo inducitur ad hoc quod se ad gratiam praeparet zachar.
C. I, 3: convertimini ad me... Et ego convertar ad vos. Ergo homo sine gratia se potest ad gratiam praeparare.
Praeterea, hoc videtur ex hoc quod habetur apocal. III, 20: si quis aperuerit mihi intrabo ad eum. Ergo videtur quod ad hominem pertineat aperire cor suum deo, quod est se ad gratiam praeparare.
Praeterea, secundum Anselmum, causa quare aliquis non habet gratiam, non est quia deus eam non det, sed quia homo eam non accipit.
Hoc autem non esset, si homo ad gratiam habendam sine gratia praeparare se non posset. Ergo homo se potest per liberum arbitrium ad gratiam praeparare.
Praeterea, isa. I, 19, dicitur: si volueritis et audieritis me, bona terrae comedetis; et ita in voluntate hominis est ut ad deum accedat, et gratia repleatur.
Sed contra. Est quod dicitur ioann. VI, vers. 44: nemo potest venire ad me, nisi pater, qui misit me, traxerit illum.
Praeterea, in psalm. XLII, 3, dicitur: emitte lucem tuam, et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt.
Praeterea, orando, a deo petimus ut nos ad se convertat, ut patet in Ps. Lxxxiv, 5: converte nos, deus, salutaris noster. Non autem esset necesse ut homo hoc peteret, si per liberum arbitrium se praeparare ad gratiam posset. Ergo videtur quod sine gratia hoc non possit.
Respondeo. Dicendum, quod quidam dicunt quod homo non potest se praeparare ad gratiam habendam nisi per aliquam gratiam gratis datam.
Quod quidem non videtur esse verum, si per gratiam gratis datam intelligant aliquod habituale gratiae donum, duplici ratione.
Primo quidem, quia propter hoc ponitur praeparatio ad gratiam necessaria, ut ostendatur aliqualis ratio ex parte nostra, ex qua quibusdam datur gratia gratum faciens, quibusdam non.
Si autem nec ipsa praeparatio gratiae sine aliqua gratia habituali esse potest: aut ista gratia datur omnibus, aut non.
Si omnibus datur, non videtur aliud esse quam aliquod naturale donum; nam in nullo inveniuntur omnes homines convenire nisi in aliquo naturali: ipsa autem naturalia gratiae dici possunt, in quantum nullis praecedentibus meritis homini a deo dantur.
Si autem non omnibus datur, oportebit iterum ad praeparationem redire, et eadem ratione aliquam aliam gratiam ponere, et sic in infinitum; et ita melius est ut stetur in primo.
Secundo, quia praeparare se ad gratiam, alio modo dicitur facere quod in se est; sicut est consuetum dici, quod si homo facit quod in se est, deus dat ei gratiam. Hoc autem dicitur in aliquo esse, quod est in potestate eius. Unde, si homo per liberum arbitrium non potest se ad gratiam praeparare, facere quod in se est, non erit praeparare se ad gratiam.
Si autem per gratiam gratis datam intelligant divinam providentiam, qua misericorditer homo ad bonum dirigitur; sic verum est quod sine gratia homo non potest se praeparare ad habendum gratiam gratum facientem.
Quod quidem patet duplici ratione.
Primo, quia impossibile est hominem incipere aliquid de novo, nisi sit aliquid quod ipsum moveat; sicut patet per philosophum, in VIII phys., quod motus animalium post quietem necesse est praecedere alios motus, quibus anima excitatur ad agendum.
Et sic, cum homo se ad gratiam incipit praeparare, de novo voluntatem suam convertendo ad deum, oportet quod ad hoc inducatur aliquibus exterioribus actionibus, utpote exteriori admonitione, aut corporali aegritudine, aut aliquo huiusmodi; vel aliquo interiori instinctu, secundum quod deus in mentibus hominum operatur; vel etiam utroque modo.
Haec autem omnia ex divina misericordia homini providentur; et sic ex divina misericordia contingit quod homo se ad gratiam praeparet.
Secundo, quia non qualiscumque motus voluntatis est sufficiens praeparatio ad gratiam, sicut nec qualiscumque dolor sufficit ad remissionem peccati; sed oportet esse aliquem determinatum modum. Qui quidem modus homini notus esse non potest, cum ipsum donum gratiae cognitionem hominis excedat: non enim potest sciri modus praeparationis ad formam, nisi forma ipsa cognoscatur.
Quandocumque autem ad aliquid faciendum requiritur aliquis certus modus operationis ignotus operanti, operans indiget gubernante et dirigente.
Unde patet quod liberum arbitrium non potest se ad gratiam praeparare, nisi ad hoc divinitus dirigatur.
Et propter has duas rationes duplici modo loquendi in Scripturis deus exoratur ut hanc praeparationem gratiae in nobis operetur.
Uno modo petendo quod nos convertat, quasi ab eo in quo erramus, ad se convertat; et hoc propter primam rationem, ut cum dicitur: converte nos, deus, salutaris noster.
Secundo, petendo quod nos dirigat, ut cum dicitur: dirige me in veritate tua; et hoc propter secundam rationem.
Ad primum ergo dicendum, quod videtur nobis quod convertamus nos ad deum, quia hoc facere possumus, sed non sine divino auxilio: unde ab eo petimus, Thren. V, 21: converte nos, domine, ad te, et convertemur.
Ad secundum dicendum, quod nos aperire cor nostrum deo possumus, sed non sine divino auxilio; unde ab eo petitur, II machab.
C. I, 4: adaperiat dominus cor vestrum in lege sua et in praeceptis suis, et faciat pacem.
Et sic dicendum est ad alia: nam nec praeparare nec velle homo potest, nisi hoc deus in eo operetur, ut dictum est, in corp.
Art..