43
ἐψύχωτο λογικῶς, καί θέλημα ἐκέκτητο τό φυσικόν. Πᾶν γάρ φύσει λογικόν, καί φύσει θελητικόν πάντως ἐστί. Καί εἰ θέλημα φυσικόν εἶχεν ὡς ἄνθρωπος, ἐκεῖνα πάντως ἤθελε κατ᾿ οὐσίαν, ἅπερ αὐτός ὡς Θεός τῇ φύσει πρός σύστασιν δημιουργήσας ἐνέθετο φυσικῶς. Οὐ γάρ ἦλθε παραχαράξαι τήν φύσιν, ἥν αὐτός ὡς Θεός καί Λόγος πεποίηκεν· ἀλλ' ἦλθε διόλου θεῶσαι τήν φύσιν, ἥν αὐτός ἑαυτῷ θέλων, εὐδοκίᾳ Πατρός καί συνεργείᾳ Πνεύματος, κατά τήν αὐτήν καί μίαν ὑπόστασιν ἥνωσε, μετά πάντων τῶν προσόντων αὐτῇ φυσικῶς, καί δίχα τῆς ἁμαρτίας.
Οὐκοῦν ὡς φύσει Θεός ἤθελε τά κατά φύσιν θεῖα καί Πατρικά. Συνθελητής γάρ ὑπῦρχε τοῦ ἰδίου (80) Γεννήτορος· καί ὡς ἄνθρωπος φύσει πάλιν ὁ αὐτός, ἤθελε τά κατά φύσιν ἀνθρώπινα· πάσης καθαράν φυλάττων φαντασίας τήν οἰκονομίαν, μηδαμῶς ἀντιπίπτοντα τῶ θελήματι τοῦ Πατρός. Οὐδέν γάρ τῶν φυσικῶν, ὥσπερ οὐδ᾿ αὐτή καθάπαξ ἡ φύσις, τῷ αἰτίῳ ποτ᾿ ἄν ἀντιπίπτει τῆς φύσεως· ἀλλ᾿οὐδέ γνώμη καί ὅσα γνώμης ἐστίν, ὁπηνίκα μέντοι τῷ λόγῳ συννεύει τῆς φύσεως. Καί γάρ εἰ τυχόν φαίη τις, ὡς ἀντιπίπτει Θεῷ τι τῶν κατά φύσιν, αὐτοῦ μᾶλλον ἤ τῆς φύσεως ὑπάρχει τό ἔγκλημα· πόλεμον φυσικῶς ἐνθεμένου τοῖς οὖσι, πρός τήν κατ᾿ αὐτοῦ καί ἀλλήλων στάσιν καί μάχην.
Ὅτι γάρ οὐδέν ἀντίκειται Θεῷ φυσικόν, δῆλον ἐκ τοῦ ταῦτα κατά γέννησιν ὑπ᾿ αὐτοῦ δημιουργηθῆναι, καί μηδεμίαν ὑπέρ τῆς οὐσιώδους ἐν ἡμῖν τούτων συστάσεως αἰτίασιν ἔχειν· πᾶν μέν οὖν τοὐναντίον, διά τήν τούτων παρεκτροπήν τάς ἐγκλήσεις σαφῶς ὑπομένειν. Κατά ταύτην μέν γάρ, πάσης τε γνωμικῶς κακίας γινόμεθα κατά τόν ἀρχαίκακον ὄφιν· κατ᾿ ἐκείνην δέ, πλάσμα Θεοῦ καί τίμιον κτίσμα κατά φύσιν ὑπάρχομεν. ∆ιά τοι τοῦτο κατά τούς θείους Πατέρας, οὔτε θελημάτων φυσικῶν, οὔτε μήν ἐνεργειῶν, ὥσπερ οὐδ᾿ αὐτῶν φύσεων μείωσιν ἐργαζόμεθα τό παράπαν, ἐπί τοῦ αὐτοῦ καί ἑνός Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμένου· τέλειον τόν αὐτόν κατά πάντα Θεόν ὁμοῦ καί ἄνθρωπον ὀρθοδόξως πιστεύοντες, ἐκ τοῦ τελείως τά τε θεῖα καί ἀνθρωπικά, καί ἔχειν φυσικῶς, καί θέλειν καί ἐνεργεῖν· καί θείαν ὁμοῦ καί ἀνθρωπίνην ἔχειν κυρίως οὐσίαν καί θέλησιν καί ἐνέργειαν· ἵνα μή τῇ περί ἑκάτερον τῶν φυσικῶν ἰδιωμάτων ἐλλείψει, τήν ἑκατέρας τῶν ἐξ ὧν καί ἐν αἷς ὑπάρχει φύσεων, μείωσιν, μᾶλλον δέ τελείαν ὑπαρξίαν, παρά τό εἰκός δογματίσωμεν.
Ὅτι γάρ θέλημα κατά φύσιν εἶχεν ἀνθρώπινον, ὡσπεροῦν καί κατ᾿ οὐσίαν θεῖον, αὐτός ἐπιδείκνυται προδήλως ὁ Λόγος, διά τῆς ἀνθρωποπρεποῦς ὑπ᾿ αὐτοῦ δι᾿ ἡμᾶς γενομένης οἰκονομικῆς τοῦ θανάτου παραιτήσεως, καθ᾿ ἥν ἔλεγε· Πάτερ, εἰ δυνατόν, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τό ποτήριον· ἵνα δείξῃ τῆς οἰκείας σαρκός τήν ἀσθένειαν· καί ὡς οὐ φαντασίᾳ σάρξ ἐγνωρίζετο τοῖς ὁρῶσι, τήν αἴσθησιν παρακλέπτων· ἀλλ᾿ ἀληθείᾳ κυρίως ἄνθρωπος ἦν, τῆς φυσικῆς τοῦτο μαρνυρούσης θελήσεως, ἧς ἡ κατά οἰκονομίαν ὑπῆρχε παραίτησις.
Ὅτι δέ πάλιν διόλου τεθέωτο, πρός αὐτό τό θεῖον θέλημα συννεύων, ἐξ αὐτοῦ καί κατ᾿ αὐτό κινούμενον ἀεί καί τυπούμενον, δῆλον ἐκ τοῦ μόνην τήν τοῦ Πατρικοῦ θελήματος ἐπίκρισιν τελείως ποιήσασθαι, καθ᾿ ἥν ὡς ἄνθρωπος ἔφασκε· Μή τό ἐμόν, ἀλλά τό σόν γινέσθω θέλημα· τύπον ἡμῖν ἑαυτόν καί παράδειγμα κἀν τούτῳ διδούς, πρός ἀθέτησιν τοῦ ἡμετέρου θελήματος, διά τήν τοῦ θείου τελείαν ἐκπλήρωσιν, εἰ καί θάνατον ἐπηρτημένον διά τοῦτο κατίδοιμεν. Εἰ γάρ μή ὡς ἄνθρωπος φύσει γενόμενος, (81) καί φυσικόν ἤγουν ἀνθρώπινον θέλημα κεκτημένος, τοῦτό τε κατ᾿ οἰκονομίαν ὑποκλίνων, καί πρός ἕνωσιν τοῦ πατρικοῦ συνελαύνων θελήματος, ἔλεγεν αὐτῷ τῷ Πατρί· Μή τό ἐμόν θέλημα γινέσθω, ἀλλά τό σόν· δῆλον ὡς φύσει Θεός τοῦτο ἔλεγε· κἀκ