105

παντοδύναμον φυσικῶς, ἀλλ᾿ ἐν τῷ Χριστῷ παντοδύναμον θέλημα ἔχουσαν. Οὐ γάρ ὑποστάσει ἐστί ὁ Χριστός θνητός καί ἀθάνατος· οὐ δ᾿ αὖ πάλιν ἀδύναμος καί παντοδύναμος ὁρατός καί ἀόρατος, κτιστός καί ἄκτιστος· ἀλλά τό μέν φύσει, τό δέ ὑποστάσει. Καί ἁπλῶς εἶπείν, οὐκ ἐναντιότητι γνώμης, ἀλλ᾿ ἐν ἰδιότητι φύσεως. Εἷς γάρ ἐστίν, ὡς προεῖπον, ὁ Χριστός, ἔχων ἑκατέρα φυσικῶς. Τό γάρ, Οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ' ὡς σύ, οὐδέν ἕτερον δείκνυσιν, ἀλλ᾿ ἤ ὅτι σάρκα ἀληθῶς περιβέβληται, φοβουμένην θάνατον. Τό γάρ φοβεῖσθαι θάνατον, καί ἀναδύεσθαι καί ἀγωνιᾷν, ἐκείνης ἐστί. Νῦν μέν οὖν ἐρήμην αὐτήν ἀφίησι καί γυμνήν τῆς οἰκείας ἐνεργείας, ἵνα αὐτῆς δείξας τήν ἀσθένειαν, πιστώσηται αὐτῆς καί τήν φύσιν. Νῦν δέ αὐτήν οὐκ ἀποκρύπτει, ἵνα μάθης, ὅτι ψιλός ἄνθρωπος ἦν. Ὥσπερ γάρ εἰ διά πάντων τά ἀνθρώπινα ἐπεδείκνυτο, τοῦτο ἄν ἐνομίσθη· οὕτως εἰ διά παντός τά τῆς Θεότητος ἐπετέλει, ἠπιστήθη ἄν ὁ τῆς οἰκονομίας λόγος. ∆ιά τοῦτο ποικίλλει καί ἀναμίγνυσι καί τά ῥήματα καί τά πράγματα, ἵνα μήτε τῇ τοῦ Παύλου τοῦ Σαμοσατέως, μήτε τῇ τοῦ Μαρκίωνος καί Μανιχαίου νόσῳ καί μανίᾳ παράσχῃ ὑπόθεσιν. ∆ια τοῦτο καί προλέγει τό ἐσόμενον ὡς Θεός, καί ἀναδύεται πάλιν ὡς ἄνθρωπος.

Ὁ ἐπί τοῦ ἑνός καί μόνου Χριστοῦ δύο θελήματα εἰπεῖν ἤ ὁμολογεῖν παραιτούμενος, τοῦτο τό ἕν θέλημα, ὅπερ ἐπ᾿ αὐτοῦ λέγεις, ἄναρχον καί συνάναρχον καί συναΐδιον τῷ Πατρί καί τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, ἤ ποσότητι θεϊκόν ὅλον, ἁπλοῦν τε καί ἀσύνθετον, ὡς τῆς θείας ὑπάρχον οὐσίας, ἤ διά τήν ἐνανθρώπησιν ἀλλοῖόν τί σοι δοκεῖ; ὁποῖον δέ σήμανον , καί τί τούτου τοῦ θελήματος τό ὄνομα, φῆσαι ἡμῖν. Τό γάρ πρό τῆς ἀνανθρωπήσεως, τουτέστι τοῦ θείου θελήματος ὄνομα, ἐγώ σημαίνω. Ὥσπερ γάρ ἡ θεία φύσις ἡ τρισυπόστατος, ἄναρχος, ἄκτιστος, ἀπερινόητος, ἁπλῆ, καί ἀσύνθετος ὁλότητι ὑπάρχει· οὕτω καί τό αὐτῆς θέλημα. Ἰδού οὖν τό πρό τῆς ἐναθρωπήσεως εἶπον· καί πάντες μοι συμφθέγξονται, ὡς τήν ἀλήθειαν εἰρηκότι. Καί σύ αὐτός, εἰ θέλεις, καί οὐ θέλεις. Εἰπέ οὖν ἡμῖν τό μετά τήν ἐνανθρώπησιν, ποῖον ὄνομα ἐχει. Ζήτησον Παλαιάν καί Καινήν ∆ιαθήκην ὅλην. Εἰπέ τούτου σύ τοῦ ἐφευρισκομένου ἐπί Χριστοῦ ἑνός θελήματος τό (269) ὄνομα. Ζήτησον, καί μή ὀκνήσῃς. Ἀλλ᾿ ἄρα ἐπειδή τό θεῖον θέλημα, θεῖον λέγεται, καί τό ἀνθρώπινον θέλημα, ἀνθρώπινον λέγεται, θεανδρικόν θέλημα εἴποις τόν Χριστόν ἔχειν; οὐ νομίζω. Ἐπειδή ὁ Πατήρ καί τό ἅγιον Πνεῦμα θεανδρικόν οὐκ ἔχει θέλημα. Ἀλλ᾿ ἄρα σύνθετον τολμήσῃς εἰπεῖν; Ὁμοίως πάλιν καινόν τῇ Θεότητι τοῦτο. Ἀλλ᾿ ἄρα φυσικόν εἴπῃς; συγχύσεις καί σύ κατά Σευῆρον· δύο γάρ φύσεις ἤ φυσικά θελήματα, μία φύσις, ἤ ἕν φυσικόν θέλημα γενέσθαι ἄνευ συγχύσεως ἀδύνατον. Ἀλλ᾿ ὑποστατικόν; καί πάλιν ἀλλοτριώσεις τόν Υἱόν τοῦ Πατρός, καί τρεῖς θελήσεις εἰσάγων φανήσῃ μή συμβαινούσας ἀλλήλαις, ὥσπερ καί τάς ὑποστάσεις.

Ἐάν εἴπῃς τήν ὡς ἑνός μίαν θέλησιν καί ἐνέργειαν, ἀναγκασθήσῃ τήν ὡς ἑνός τοῦ Πατρός, καί τήν ὡς ἑνός τοῦ Πνεύματος εἰπεῖν, κἄν θέλῃς καί μή θέλῃς θέλησιν καί ἐνέργειαν, καί εὑρεθήσεται εἰς πολυθεΐαν ἐκπίπτων ὁ λόγος. Ἐάν καί σχετική εἴπῃς· Νεστορίου εἰσάγεις προσωπικήν διαίρεσιν. Εἰ δέ καί παρά φύσιν εἴπῃς, φθείρεις τήν ὕπαρξιν τοῦ θέλοντος· φθορά γάρ τῇ φύσει τό παρά φύσιν ἐστί, καθώς οἱ Πατέρες ὡρίσαντο. Ἀλλ᾿ ἄρα τήν μονάδα πάλιν ἀνασπαράξεις, καί εἰς ψήφους ἡμᾶς κινήσεις εἰς διμοιρότριτα τοῦ παρά σοῦ ἑνός θελήματος, ὅπως μαθεῖν εὕρωμεν κατά πόσον ἐστί θεῖον, καί κατά πόσον ἀνθρώπινον. Ὁμοίως καί κατά πόσον ἄκτιστον, καί κατά πόσον κτιστόν, καί ἁπλῶς ὡς ἔστι σοι φίλον εἰπεῖν. Εἰπέ ἡμῖν τό ὄνομα τοῦ θελήματος, τοῦ παρά σοῦ πρεσβευομένου ἐπί Χριστοῦ, σύνταξον αὐτό μετά τῶν ἀνωνύμων Ψαλμῶν, ὅπως κἄν ἐκεῖ χώραν καί τόπον εὕρῃ. Ἐπειδή, λογιώτατε, ἡμεῖς ἀνώνυμον τί ποτε