213
γάρ ἔχει λέγων τήν ὡς ἐν ποιότητι φυσικῇ διαφοράν, καί τήν ὡς ἐν ὑποστατικῇ ποιότητι προσεπάγειν διαφοράν· ἵνα δείξῃ ταυτόν οὖσαν τῇ φύσει τήν (569) ὑπόστασιν. Εἰ δέ τήν καθ᾿ ὑπόστασιν λέγῃ διαφοράν μετά τήν ἕνωσιν, φοβούμενος τήν διαίρεσιν· μηδέ τήν φυσικήν λεγέτω διαφοράν μετά τήν ἕνωσιν, εἴπερ ἑαυτῷ διέγνω στοιχεῖν, καί οὕς αὐτός ἑαυτῷ διωρίσατο κανόνας φυλάττειν ἐσπούδακεν· ἐπειδή ταυτόν οἶδεν ἀλλήλαις, ὅρῳ τε καί λόγῳ τήν φύσιν καί τήν ὑπόστασιν. Εἰ δέ κατ᾿ ἄμφω, λέγω δέ τήν φύσιν καί τήν ὑπόστασιν, οὐκ ἔχει διαφοράν, ὡς Σευήρῳ δοκεῖ, πρός τόν Λόγον ἡ σάρξ, ἔστω σαφῶς ἡ αὐτή τῷ αὐτῷ ὁμοούσιός τε καί ὁμοϋπόστατος κατά τήν Ἀπολιναρίου ληρῳδίαν. Καί εἰ μέν ὁμοούσιός ἐστι τῷ Λόγῳ ἡ σάρξ, ἔσται καί τῷ Πατρί καί τῷ Πνεύματι ὁμοούσιος, καί ἡ Τριάς φανήσεται γενομένη τετράς· ἐπειδή τά ὁμοούσια τήν καθ᾿ ὑπόστασιν οὐκ ἐπιδέχονται πρός ἄλληλα σύμβασιν. Εἰ δέ ὁμοϋπόστατός ἐστι τῷ Λόγῳ ἡ σάρξ, ἔσται πρός τόν ἑτροούσιον. Τά γάρ ὁμοϋπόστατα, τόν πρός ἄλληλα τῆς οὐσίας λόγον πάντη τε καί πάντως διάφορον ἔχουσιν. Εἰ δέ πρός τόν Λόγον ὡς ὁμοϋπόστατος μετά τήν ἕνωσιν, ἑτεροούσιός ἐστιν ἡ σάρξ, εἰς δύο φύσεις ὁ Χριστός τεμνόμενος εὑρεθήσεται κατά Σευήρον μετά τήν ἕνωσιν· εἴπερ πάντως κατ᾿ αὐτόν διαιρέσεως ὁ ἀριθμός κέκτηται δύναμιν. Οὕτω πᾶν τό τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενον, εὐπερίτρεπτόν ἐστιν ἑαυτῷ καί εὐπερίπτωτον.
Εἰ δέ μίαν φύσιν λέγων Χριστοῦ μετά τήν ἕνωσιν σύνθετον, τήν ὡς ἐν ποιότητι φυσικῇ δοκεῖ προσρίπτειν αὐτῇ διαφοράν· πρῶτον μέν καθό φύσις σύνθετος, οὐδενί τῶν ὄντων ἔσται παντελῶς ὁ Χριστός ὁμοούσιος· εἴπερ κατ᾿ οὐσίαν καί φύσιν εἷς καί μόνος ἐστίν ὁ Χριστός. Φύσις γάρ φύσει, καθώς εἴρηται, οὐκ ἄν εἴη ποτ᾿ ἄν παντελῶς ὁμοούσιος. Τινί δέ τῶν ὄντων οὐκ ὤν ὁμοούσιος, οὔτε Θεός ἔσται παντελῶς ὁ αὐτός, οὔτε μήν ἄνθρωπος· ἤ εἴπερ Θεός, ἔσται πολύθεος ὁ τοῦτο πρεσβεύων, ὡς ἀσυνθέτου μέν φύσεως ὡς ἁπλῆς λέγων Θεόν τόν Πατέρα καί τό Πνεῦμα τό ἅγιον· συνθέτου δέ φύσεως ὡς οὐχ ἁπλῆς λέγων Θεόν τόν Χριστόν, καί δύο θεότητας καταγγέλλων δειχθήσεται· μίαν ἁπλῆν, καί μίαν σύνθετον.
Ἔπειτα δέ τήν ὡς ἐν ποιότητι φυσικῇ λέγων διαφοράν, εἰ μέν ὑποκεῖσθαι λέγῃ ταῖς διαφόροις ποιότησι τάς φύσεις ὧν εἰσίν αἱ ποιότητες, δύο φύσεων καὐτός δειχθήσεται μετά τήν ἕνωσιν ποιούμενος δήλωσιν· ὧν κατηγωνίσατο, συνήγορος καί μή θέλων γινόμενος. Εἰ δέ ψιλῶν ποιοτήτων χωρίς τῶν πραγμάτων εἶναι λέγῃ τήν διαφοράν, τούτων λεγέτω καί τήν ἕνωσιν. Ὧν γάρ ἡ διαφορά μετά τήν ἕνωσιν, τούτων προδήλως ἡ ἕνωσις· καί δι᾿ ὀλίγων συλλαβῶν Ἐπικούρου τόν αὐτοματισμόν, (572) καί Μάνεντος τήν ἀπατηλήν φαντασίαν εἰσήγαγε, οὐκ ὄντος αὐτῷ τοῦ Χριστοῦ κατ᾿ ἀλήθειαν τοῖς πράγμασιν, ἀλλά ταῖς διακένοις ποιότησι· καί ἔσται ποιότητι μόνῃ Θεός ὁ Χριστός, καί οὐ πράγματι. Ἀθανασία γάρ καί θνητότης, ὧν εἶναι λέγει μετά τήν ἕνωσιν δαφοράν, φύσεων μέν ὑπάρχουσιν, οὐ φύσεις δέ. Ποῦ γάρ θνητότης, οὐκ ὄντος τοῦ θνήσκοντος, ἤ ἀθανασία, οὐκ οὔσης τῆς φύσεως ἧς οὐχ ἅπτεται θάνατος; Ἀλλ᾿ ὄντως ἀσυλλόγιστον ἡ πονηρία, καί τό δοκεῖν εἶναι σοφόν, μεγάλης καθίστασθαι πέφυκεν ἀνοίας δημιουργόν. Καί σιωπήν ἀσπάζεσθαι πρός τούς τοιούτους μᾶλλον λυσιτελέστερον τοῖς συνετοῖς, ἤ τῷ κατ᾿ αὐτῶν ἐλέγχῳ παίζειν νομίζεσθαι καί αὐτούς τό μυστήριον. Ὁ μέν οὖν Σεύηρος οὕτως ἔχων περί Χριστοῦ τοῖς οἰκείοις συντέθνηκε δόγμασι.