Sermo 1 .

Tu, Domine, qui corda nosti omnium, ostende quem elegeris ex his duobus unum, Actuum primo .

Describitur hic excellentia beati Mathiae in forma apostolicae electionis, qua electus fuit in Apostolum, non solum secundum humanam approbationem, sed etiam secundum divinam inspirationem, Apostolorum principe approbante et interpellante: quod bene praedixit Spiritus sanctus per os David prophelae: Posui, inquit, adiutorium super potentem et exaltavi electum de plebe mea.

Potens iste est Apostolorum princeps, qui et accepit plenitudinem potestatis. Electus iste exaltatus est Mathias Apostolus, qui dicitur exaltatus per potentis adiutorium, non mandatum, quia Petrus Mathiam non immisit, non introduci curavit, sed Spiritus sanctus ad interpellationem Petri, quam ipse porrexerat, cum ait: Tu, Domine, qui etc. In qua interpellatione tria insinuantur : primum est invocatio Maiestatis, cum dicitur: Tu, Domine: secundum, protestatio veritatis, cum subditur: qui corda nosti omnium: tertium, imploratio pietatis, cum subinfertur: ostende quem elegeris. Nam dominium spectat ad maiestatem: notitia, ad veritatem: sed gratia eligens, ad pietatem. Et recte haec tria simul iunguntur: quia, cum Divinitatis opera sint indivisa , potissime relucet Trinitatis vestigium per excellentiam in praelatis. Nam in eis qui rite sunt electi, manifeste apparere debet auctoritas officii et veritas iudicii et sanctitas animi. Primum potest appropriari Patri: secundum, Filio: tertium, Spiritui sancto. Et quoniam Spiritus sanctus reducit nos ad Filium, et Filius ad Patrem: ideo non debet quis eligi ad auctoritatem officii, nisi constel, eum habere veritatem iudicii et sanctitatem animi. Nullus enim ad dignitatem debet eligi nisi dignus: nullus autem est dignus eligi, nisi qui recta et recte eligit per veritatem iudicii: nullus recta et recte eligit, nisi qui iam praeventus est et electus per gratiam Spiritus sancti.

Et iste triplex gradus, quem tangit Petrus, et qui fuit in electione beati.Mathiae observatus, debet observari in electione omnium praelatorum , ut primo quis eligatur per gratiam Spiritus sancti: secundo, adiutus per gratiam, eligat iustitiam: tertio vero, eligens et amans iustitiam eligatur ad cathedram: quia, si iste ordo non servatur, est electio inordinata.

I. Circa primum gradum, quo quis eligitur per gratiam, attendendum, quod Deus elegit beatum Mathiam et alios Apostolos electione gratuita gratiam praeparando, gratiam offerendo, gratiam infundendo et gratiam consummando, secundum illud ad Romanos octavo : Quos praedestinavit, hos et vocavit, et quos vocavit, hos et iustificavit: quos autem iustificavit, illos et glorificavit.

Primo ergo elegit gratiam praeparando in praedeslinatione ; ad Ephesios primo : Elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancit et

immaculati in conspectu eius in caritate. Qui praedestinavit nos in adoptionem filiorum per Jesum Christum in ipsum secundum propositum voluntatis suae, in laudem gloriae gratiae suae. In hoc enim maxime relucet Dei gratia, quod ante fuit preparata nobis, quam essemus nati; ex quo constat, quod fuit maxima gratia, quae praecessil omnia merita: quam insinuans, dicebat Salvator Ioannis decimo quinto: Non vos me elegistis, sed ego elegi vos et posui vos, ut eatis etc., quae quidem praeelectio est in proposito divinae praedeslinationis, qua electus fuit ab aeterno Mathias, ut introiret in locum ludae. Unde Ioannis decimo tertio, cum loqueretur ad discipulos, ait: Non de omnibus vobis dico, ego scio, quos elegerim: ideo, ad Romanos nono: Cum nondum nati fuissent, aut aliquid boni egissent aut mali, ut secundum electionem propositum Dei maneret, non ex operibus, sed ex vocante dictum est ei: Quia maior serviet minori: quia Iudas cecidit de magnitudine apostolatus, iste ascendit de parvitate discipulatus.

Elegit etiam secundo gratiam offerendo in vocatione, secundum illud primae ad Corinthios primo : Videte vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles, sed quae stulta sunt mundi elegit Deus, ut confundat sapientes: et infirma mundi elegit Deus, ut confundat fortia, et ignobilia mundi et contemptibilia elegit Deus et ea quae non sunt, ut ea quae sunt, destrueret, ut non glorietur omnis caro in conspectu eius. Hoc autem dicit Apostolus, quia pauperibus et humilibus Deus offert gratiam et illos praecipue eligit et vocat, ut excludat gloriationem humanam: et ideo tales elegit ipsos Apostolos, ut calcaret per humiles homines superbos: hoc est quod dicitur Iacobi secundo: Nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo, divites in fide et heredes regni, quod repromisit Deus diligentibus sef Ab hoc incepit Christus suam predicationem, cum dicebat Matthaei quinto: Beati, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum: et Lucae decimo quarto : Exi cito in plateas et vicos civitatis et pauperes ac debiles et caecos et claudos introduc huc etc. His qui tales sunt, libenter offert Deus gratiam, quam divites fastidiunt, secundum illud Isaiae quadragesimo octavo: Elegi te in camino paupertatis, quia de illo et ad illum vocat.

Elegit etiam tertio gratiam infundendo in iustificatione, secundum illud Sapientiae quarto : Gratia Dei et misericordia est in sanctos eius, et respectus in electos illius. Optime iungit haec tria: gra- ""w", misericordiam et respectionem cum electione:

quia nullus eligitur ad sanctificationem sive iustificationem, nisi cui datur gratia, et hoc non ex meritis, sed ex divina misericordia, iuxta illud quod dicitur ad Romanos undecimo: Reliquiae secundum electionem gratiae salvae faetae sunt. Si autem gratia, iam non ex operibus: alioquin gratia iam non est gratia. Haec autem electio sanctificationis ad illos solos se extendit, qui in Christum credunt et diligunt, secundum illud Sapientiae tertio: Fideles in dilectione acquiescent illi, quoniam donum et pax est electis Dei. Tales sunt viri christiani, qui induunt Christum, iuxta quod dicitur ad Colossenses tertio : Induite vos sicut electi Dei, sancti et dilecti, viscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam, supportantes invicem et donantes vobismetipsis etc., secundum illud Ecclesiastici quadragesimo quinto: In fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum et elegit eum ex omni carne.

Elegit etiam quarto gratiam consummando, secundum illud Psalmi : Beata gens, cuius est Dominus Deus eius, populus, quem elegit in hereditatem sibi.

Haec gens est illa quae per exercitium virtutum pervenit ad contemplandum Deum, iuxta quod rursus.dicitur: Quoniam Iacob elegit sibi Dominus, Israel in possessionem sibi, quod non intelligitur de Israele secundum carnem, sed secundum spiritum, secundum illud ad Romanos nono: Non omnes, qui ex Israel sunt, ii sunt Israelitae, neque qui semen sunt Abrahae, omnes filii,sed in Isaac vocabitur tibi semen: sed qui filii sunt promissionis aesiimantur in semine. Qui autem sunt isti ? Iam scimus quoad iam electos, sed non scimus quoad beatificandos: hoc tamen scimus, quod comparatione multitudinis pauci sunt, secundum illud Matthaei vigesimo secundo: Multi sunt vocati, pauci vero electi. Multi enim veniunt ad Christum, qui abeunt retrorsum , sicut fuit ludas et omnes falsi Christiani, qui Christum peccando produnt. - Propter quod laboremus esse imitatores Matbiae, non Iudae, hoc est, si non cessamus bene operari, secundum illud secundae Petri primoT-Satajite, ut per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis: hoc enim facientes, non peccabilis aliquando.

II. Circa secundum gradum, quo quis eligit iustitiam, attendendum, quod ad perfectionem istius gradus necesse habemus eligere aliquid per modum motivi: aliquid, per modum directim: aliquid, per modum promotivi: aliquid, per modum completivi. Motivum est caeleste promissum: directivum est legale praeceptum: promotivum est spirituale consortium: completivum, temporale flagellum.

Eligendum est igitur caeleste promissum ad desiderandum exemplo Mariae, de qua Lucae decimo : Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea. Elegerat enim Dominum in partem suam, qui dixit ad Abraham: Ego merces tua magna nimis, et hunc in partem elegerat, ut diceret cum Ieremia, Threnorum tertio: Pars mea, Dominus, dicit anima mea: et quia ipse solos est summum bonum, immo omne bonum; ideo optimam partem elegit, quia ad sola caelestia inhiabat, secundum consilium Moysis Deuteronomii trigesimo : Elige tibi vitam, ut et tu vivas et semen tuum post te ; hoc est eligere vitam aeternam, quam Dominus promittit. Haec vita, secundum quod ipse dicit, in Deo est, ad quam solum omnis anima iusti debet suspirare et contenta esse tanquam de optima parte: unde super illud Psalmi: Dominus, pars hereditatis meae et calicis mei: Glossa: (Eligant sibi alii partes, quibus fruantur, venena mortis, scilicet voluptates, ego Dominum meum eligo ", et bibo illum: et quoniam -clerici, quando recipiunt tonsuram, dicunt praemissum verbum ; ideo potest dici illud Iosue vigesimo quarto : Testes vos estis, quod ipsi elegeritis vobis Dominum, ut serviatis ei: et post: Nunc ergo auferte deos alienos de medio vestri, id est totaliter affectum vestrum in Deum dirigatis: illum enim precipue colis, quem praecipue amas.

Eligendum est etiam legale praeceptum ad observandum, iuxta quod dicebat Propheta : Viam veritatis elegi, iudicia tua non sum oblitus: et rursus: Fiat manus tua, ut salvet me, quoniam mandata tua elegi. Hanc vitam eligunt Christiani, quando se obligant ad observandum legem Iesu Christi; et quando eligunt ipsum in Dominum, eligunt obligari ad eius imperium, secundum illud Deuteronomii vigesimo sexto: Dominum elegisti hodie, ut sit tibi Deus, et ambules in viis eius et custodiae caerimoniae illius et mandata atque iudicia et obedias eius imperio. Unde si apponatur terrenum commodum et divinum mandatum, necesse est praeeligere divinum imperium, ne forte improperet ei Dominus illud Isaiae sexagesimo sexto : Fecerunt malum in oculis meis et quae nolui elegerunt: hoc est, quando transgrediuntur divinum mandatum.

Eligendum est tertio spirituale consortium ad cohabitandum: Psalmus : Elegi abiectus esse in domo Dei mei magis quam habitare in tabernaculis peccatorum. Malebat vir iustus esse abiectus inter bonos quam honoratus habitare inter malos, quia bonum consortium valet ad vincendum adversarium : quod notatur secundi Regum decimo, ubi dicitur, quod Ioab, videns, quod praeparalum esset adversum se proelium et ex adverso et post tergum, elegit viros fortissimos ex omnibus electis Israel, et instruxit aciem conira Syrum: et sequitur, quod Syrus fugit a facie eius: Matthaei decimo octavo: Ubi sunt duo vel tres congregali in nomine meo etc. Exemplum de Abraham, Genesis decimo tertio .

Eligendum est quarto temporale flagellum ad commoriendum; Iob septimo : Suspendium elegit anima mea, et mortem ossa mea. Et hoc dicebat ex nimio desiderio patiendi et conpatiendi Christo: idem, sexto: Quis det mihi, ut veniat petitio mea, et quod exspecto tribuat mihi Deus? Et qui coepit, ipse me conterat, solvat manum suam et succidat me, et haec mihi sit consolatio, ut, affligens me dolore, non parcat. In hoc namque apparet perfectio et complementum iustitiae, quia haec est summa caritas ponere animam pro Christo: sed ubi necesse est declinare a veritate iustitiae vel subire mortem, omnes tenentur in hoc casu mortem subire et magis mori eligere quam peccatis inquinari. Simile dicitur de Moyse ad Hebraeos undecimo: Fide Moyses, grandis factus, negavit, se esse filium filiae Pharaonis, magis eligens affligi cum populo Dei quam temporalis peccati habere iucunditatem. Et in hoc est consummatio iustitiae; ideo Moyses fuit electus in praelatum populi, quia, sicut dicitur Ioannis decimo , bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. Unde nisi (quis) tantae sit iustitiae, ut iniquitati praeeligat mortem, non est idoneus eligi in pastorem, et quia Dominus talem Mathiam vidit, ideo in Apostolum elegit.

III. Duobus igitur gradibus precedentibus, sequi debet tertius, quo quis debet eligi ad cathedram: in qua electione duo sunt attendenda, scilicet officium excellens et meritum sufficiens, id est, ad quod debet eligi et qualis debet eligi.

Circa primum sciendum, quod fundamentum istius electionis Christus est, quia ipse fuit prius electus tanquam primus et summus Pontifex; propterea primae Petri secundo : Ecce, pono in Sion lapidem summum angularem, electum, pretiosum.

Lapis iste Christus, qui est pretiosissimus et electissimus: Canticorum quinto: Dilectus meus candidus et rubicundus, electus ex millibus: quia ipse solus inter perfectos fuit perfectissimus, nullum habens peccatum, secundum illud Ecclesiaste septimo: Virum de mille unum reperi. Christus igitur est fundamentum omnis praelationis et electionis et complementum: et ideo omnino praelati recta electio ordinatur ad Christum venerandum, imitandum, imprimendum, praedicandum.

Eligitur praelatus primo in Ecclesia ad Christum venerandum: secundi Paralipomenon vigesimo nono : vos elegit Dominus, ut stetis coram eo et ministretis illi colatisque eum etc. Hoc autem facere debebant in tabernaculis, in quibus debent Deum praedicare, honorando in compensatione honorationis plebis.

Eligitur etiam secundo ad Christum imitandum, secundum quod significatum est primi Paralipomenon vigesimo octavo ; dixit Dominus ad David: Solomon, filius tuus, aedificabit domum meam: ipsum enim elegi milii in filium, et ego ero ei in patrem. Filium dixit per imitationem, et inferiores duces debent illum summum Ducem imitari; Ioannis duodecimo: Si quis mihi ministrat, me sequatur etc.

Eligitur tertio ad Christum imprimendum; Numerorum decimo septimo : Quem ex his elegero, germinabit virga eius. Tunc virga germinat et fructum facit, quando per ministerium praelati multi suscipiunt et concipiunt Christum tanquam fructum salutis: ipsi sunt enim sponsi Ecclesiae ad generandos Christianos.

Eligitur quarto ad Christum praedicandum; pritnae Petri secundo : Vos autem, genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis, ut virtutes annuntietis eius qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum, scilicet ad praedicandum eum, sicut de beato Paulo dicitur Actuum nono: Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus etc. ; et de ceteris Apostolis.

Circa secundum nota, quod praelatus in Ecclesia debet esse aptus, ut digne possit hoc officium exsequi; et ad hoc est ei necessaria quadruplex excellentia, scilicet humilitas in conscientia, sublimitas in vita, claritas in fama et sinceritas in doctrina.

Primo necessaria est humilitas in conscientia, quae commendatur in David, de quo in Psalmo : Regit David servum suum et sustulit eum de gregibus ovium: in quo significatum est, quod qui eligitur in praelatum debet esse amator humilitatis, et hoc expressius apparet primi Regum decimo sexto, ubi agitur de reprobatione Saulis etc. Et istud est potissime necessarium, quia eligitur ad Christum honorandum, quod quidem non fit nisi ab humilibus. Ideo, si aliquis, postquam electus fuerit, superbierit, reprobatur, sicut apparet in Saule; unde dicitur secundi Regum sexto, quod dixit David ad Michol: Ante Dominum, qui elegit me potius quam patrem tuum et quam omnem domum eius, et ludam et vilior fiam plus, quam factus sum, et ero humilis in oculis meis.

Secundo necessaria est sublimitas in vita, secundum quod designatur primi Regum decimo in Saul, ubi dicitur: Certe videtis, quem elegit Dominus, quoniam non sit similis illi in omni populo, ubi dicit Gregorius, quod " quemadmodum pastor excedit gregem, tantum vita praelati vitam populi ".

Tertio necessaria est claritas in fama, iuxta quod dicitnr Numerorum decimo sexto de murmure filiorum Core, ubi dicit Moyses: Mane notum faciet Dominus, qui ad se pertineant, et quos elegerit: quia nnlli debent eligi, nisi qui sunt viri probati et noti per famam: primae ad Timotheum tertio dicitur: Oportet, episcopum testimonium habere bonum ab iis qui foris sunt. Et ratio huius est, quia eligitur ad Christum imprimendum.

Quarto necessaria est sinceritas in doctrina, iuxta quod significatum est in Stephano Actuum sexto , ubi dicitur, quod elegerunt Stephanum, virum plenum fide et Spiritu sancto: fide, ad intelligendum, et Spiritu sancto, ad sapiendum, hoc est excellentia doni scientiae et doni sapientiae, et scientiae secundum pietatem et sapientiae secundum pietatem: alioquin parum valet quaelibet scientia: Baruch tertio: Ibi fuerunt gigantes, statura magna, scientes bellum. Non hos elegit Dominus, neque viam disciplinae invenerunt.