Sermo III .

Quid detur Ubi, aut quid apponatur tibi ad linguam dolosam? Sagittae potentis acutae cum carbonibus desolatoriis .

Quia actor perversitatis terminos divinae Maiestatis invadere non formidat et Deum in membris suis aliquando impugnat et sauciat, Propheta quaerit: Quid detur tibi, Domine, ad armaturam, et quid apponatur tibi, ad medicinam? Et respondet: Sagittae potentis etc. Ad primum est carbo et ad secundum sagittae, et sunt dogmata veritatis: carbones, et (sunt) exempla sanctitatis: primum, ad intellectum ; secundum, ad affectum. In bis sagittis est ferrum, firmitas auctoritatis: lignum, rectitudo rationis ; penna, modestia propositionis; Apostolus: Vivus est sermo Dei et efficax, et penetrabilior omni gladio ancipiti etc.

Ezechiel : Similitudo quatuor animalium, aspectus eorum quasi carbonum ignis ardentium et quasi aspectus lampadarum.

Dominus, sicut facta sua, quae in carne gessit, mirabilibus figuris praesignavit, ita efpraecones suorum gestorum mirabiliter praefiguravit. In praedictis autem verbis duplex eorum perfectio figuratur, scilicet virtutis firma stabilitas et eiusdem exercitii varia multiformitas. Secundum notatur, ubi dicit: Similitudo etc: primum, ubi dicitur: quasi carbonum ignis ardentium etc.

1. Circa secundum notandum, quod similitudo et aspectus animalium talis erat: quodlibet eorum habebat quatuor facies, quatuor pennas, scilicet alas, quatuor manus, quatuor pedes, et innumerabiles oculos . Per haec quinque quina perfectio exercitii virtuosi designatur, quae fuit in quatuor Evangelistis et debet esse in omnibus evangelicis viris , et maxime in praelatis.

Per facies varias expedita affectuum multiplicitas: per alas, in divina pennata agilitas: per pedes, prompta ad obediendum agilitas; per manus, fervens desiderium subveniendi; per oculos, multiplex vigilantia circnmspiciendi.

De primo notandum, quod in anteriori parte facies erat hominis: a dextris, facies leonis: a sinistris, facies vituli: desuper, facies aquilas . Per primum, clementia mansuetudinis: per secundam, rigor severitatis: per tertium, condescensus ad ordinandum temporalia: per quartum, mentis serenitas ad contemplandum divina designatur. "Homo enim est animal mansuetum natura " ; leo ferox, indignantis nalurae: vitulus vultum habet ad terram depressum: aquila in altum volare et solem potest limpidius intueri. Bene ergo ponitur antea facies hominis, quia mansuetudo haberi debet in vultu: sed facies leonis a dextris, quia severitas debet haberi in promptu: quae enim in dextra sunt promptiora habentur. Haec enim varietas est necessaria, ut nunc, si expedit, sit clementia mansuetudinis ad humiles: nunc, rigor severitatis ad rebelles: nunc descendat ad ordinandum terrena: nunc ascendat ad contemplandum caelestia. Facies quippe vituli ad terram prona a sinistris ponitur, quia per sinistram temporalia designantur. Facies aquilae, desuper, per quam caelestium contemplatio figuratur. Hanc affectuum varietatem Apostolus habuit, qui nunc viscera misericordiae gessit, nunc severitatem exercuit: modo temporalia disposuit, modo in tertium coetum raptus fuit . Primum, cum dicit: Filioli mei, quos iterum parturio; secundum, cum illum fornicatorem Corinthii satanae tradidit: tertium, cum iubet, mutuum debitum carnis reddi ; quartum, cum videt arcana Dei.

Sequitur de secundo, de quo dicitur in Ezechiele , quod erant quatuor pennae uni, et quatuor alteri, scilicet aloe. Per anteriorem, cognitio propriae infirmitatis: per superiorem, experientia aeternitatis: per eam quae a dextris erat, continentia in prosperitate: per eam quae a sinistris, sustinentia in adversitate. De his ibidem dicitur, quod duae pennae singulorum iungebantur, et duae tegebant corpora eorum. - Iunguntur ergo (cognitio) propriae infirmitatis et experientia aeternitatis: dicitur enim in Psalmo : Surgite, postquam sederilis etc. Nisi enim prius homo sederit sella humilitatis per cognitionem propriae infirmitatis, iungere non potest in experientiam aelernitalis. Item, quo plus consurgit in istam, tanto plus cognoscit et illam.

Duae vero tegebant eorum corpora, quia qui continentiam et sustinentiam habuerit in omnibus tam prosperis quam adversis tutus erit.

Sequitur de tertio, scilicet de pedibus, de quorum numero, licet non exprimatur, tamen ex aliis colligitnr. Nam sicut Sancti dicunt, quia non esu insolitum, quod animal quatuor pedes habeat ; ideo de hoc quasi consueto non dicitur. Cetera vero omnia, quia mirabilia videntur, evidentius exprimuntur.

Per pedes autem ad obediendum agilitas designatur, porum primus, abnegatio propriae voluntatis: secundus, consideratio divinae voluntatis: tertios, eiusdem exsecutio irrefragabilis: quartus, diligens examinato exsecutionis.

De quarto ? dicitur in Ezechiele: Extendit Cherub - sic vocat spiritum, per quem huius visio ministrabatur, licet proprie Cherubim non mittantur, sed semper assistant

tamen, quia haec visio praefigurabat profundissimam Evangelii scientiam, et Cherub interpretatur plenitudo scientiae, dicit: Extendit Cherub manum suam et sumsit ignem, qui erat in medio Cherubim, et dedit viro, qui indutus erat lineis.

In quibus verbis notatur fervens desiderium proximo subveniendi, quod debet esse in praelatis et aliis viris evangelicis, (et) quod fuit in ipsis Evangelistis. Est ergo prima manus pro ipsis ardenter zelare: secunda, pro ipsis se periculis exponere: tertia, pro ipsis adversa tolerare: quarta, in earum cura et conversione desudare.

Et haec quatuor praedictis congruunt faciebus. Secundum hominis faciem congruit per clementiam zelare pro animabus: Apostolus : Quis infirmatur, et ego non infirmor ? Quis scandalizatur, et ego non uror?

Secundum feonw faciem, fortiter pericula non timere: secundum vituli faciem, adversitatis iugo colla per tolerantiam subdere: secundum aquilae faciem, curae et conversioni proximorum intendere. -Scriptum. est enim: Sicut aquila provocans ad volandum pullos suos et super eos volitans - expandit alas suos etc.

De quinto in Apocalypsi dicitur, quod plena erant oculis ante et retro, quia ex omni parte debet esse circumspectus praelatus in vigilia sui et suorum: Apostolas: Attendite vobis et universo gregi etc. - Sic ergo in praediclis quinque quinaria perfectio potatur, quae est exercitii multiformitas.

II. Sequitur de primo, quod est circa virtutis stabilitatem, quae notatur, cum dicitur: carbones ignis ardentis et lampadarum: ubi duo notantur, scilicet virtutis perfectio et perfectionis declaratio: primum, carbonum: secundum, lampadarum. - Primum est quadruplex, scilicet puritas conscientiae, rigor poenitentiae, profunda humilitas, perfecta caritas. In his enim quilibet evangelicus vir, debet esse stabilis, sicut in praemissis fuit variabilis. - De primo, Psalmus : Ignis a facie eius exarsit, carbones succensi sunt ab eo. - A facie, id est a flatu: sic enim carbo generatur: subiicitur ignis ligno, flatus igni, demum surgit postea flamma, primo quidem obscura, post hoc pura. Ignis gratiae praevenientis subiicitur ligno humani cordis: huic igni flatus gratiae subsequentis: unde surgit fumus passionum et affectuum sordidorum: quibus ericiis, venit conscientiae flamma, primo, propter reatum culpae, obscura: deinde,.propter peccati purgationem et ardoris intensionem, pura. Dicit ergo: Ignis a facie eius etc.

De secundo, Psalmus : Prae fulgore in conspectu eius nubes transierunt, granilo et carbones ignis. In his triplex poenitentiae status designatur, scilicet incipientium, proficientium, perfectorum. Nubes enim sunt qui de terrenis actibus tanquam vapores super terram per contritionem elevantur; secundo, (grando,) qui per poenitentiae rigorem se comprimunt et a flexibilitate terrenae voluptatis rigescunt et quasi congelantur. Carbones, qui iam omnino a mundi deliciis, a carnis illecebris desiccati, adhuc fervore poenitentiae vehementer calescunt et inflammantur.

De tertio, in Tobia: Cordis eius particulam si super carbones ponas, daemonium exlricatur. Per piscem illum diabolus figuratur: cordis eius particula est superbia. Circa enim eius lapsum duo notantur, scilicet desideratum et desiderium. Non peccavit ratione desiderati, quia, si perstitisset, desideratum habuisset: sed ratione desiderii, in quo superbiendo desideravit. Cordis ergo eius particula est superbia, quae, posita super carbones humilitatis, fugat daemones. Fel eius depellit albuginem ab oculo. Fel designat eius poenam, quae depellit albuginem peccati, scilicet caecitatem. Si enim quisquam recogitat, quomodo pro uno desiderio ille est aeternaliter damnatus, facilius evitat peccata. Carbo vero bene humilitatem denotat ratione ignis, qui non uritur nisi in aliena materia: quia humilitas non sua reputat, sed aliena merita. - De quarto, Apostolus : Si esurit inimicus tuus, ciba illum: si sitit, potum da illi: hoc enim faciens carbones ignis, id est caritatem, congeres super caput eius, id est mentem.

De secundo, quod est declaratio perfectionis, quod notatur, ubi dicitur lampadarum, nolandum,

quod est quadruplex lampas, scilicet simplicitatis, adversitatis, abdicationis humanae laudis, perfectionis operis.

De primo, Iob : Deridetur iusti simplicitas, lampas contempta apud cogitationes divitum. Gregorius: "Quid staltius videtur mundo quam mentem verbis ostendere, nihil callida machinatione simulare, pro iniuriis contumelias non reddere "?

De secundo, Genesis : Cum occubuisset sol, facta est caligo tenebrosa, et apparuit clibanus fumans et lampas ignis transiens inter divisiones illas. Cum sol occubuisset, prosperitatis, clibanus, tribulationis, lampas, adversitatis, scilicet inter bonos et malos, qui per iumenta et aves figurantur . Adversitas enim hos probat et discernit.

De tertio, in Evangelio : Fatuae, acceptis lam-padibus, non sumserunt oleum secum; prudentes vero acceperunt oleum in vasis suis cum lampa-dibus.

De quarto, Cantica: Lampades eius, lampades ignis atque flammarum: ignis, propter roeritum: flamma, propter exemplum.

huiusmodi autem perfectio in beato Marco claruit: unde merito in praelalum Ecclesiae assumtus fuit. Sed certe mirum videtur, quod ipse sibi amputasse pollicem dicitur, ut sacerdotio inhabilis haberetur : sed hoc secreta Spiritus sancti suggestione factum creditur, ut nostra temeraria praesumtio refrenetur, vel ob aliquam istarum videlicet causarum, propter quas praelationis onus est fugiendum, donec compellatur quis strictioris auctoritate, vel conscientiae propriae dictamine.

Sunt autem bae causae, scilicet ut quilibet se reputet insufficientem, exemplo Moysis dicentis: Quis sum ego, ut educam populum, filios Israel,de Aegypto?

Item, quia quilibet debet a se excludere sinistram opinionem exemplo Danielis et suorum sociorum, quibus, dum rex dona promitteret, ire nolebant, ne dona appetere Viderentur.

Item, ut dominicae peregrinationis vestigia expressius imitetur. Nam, sicut dicitur in Evangelio , ipse abscondit se, dum eum populi in regem assumere vellent.

Item, ut manifestius dominica consilia adimpleat. Dominus enim ad perfectionis vjam ambulandum consuluit, ut, omnibus venditis et pauperibus erogatis, ipsum sequamur.

Item, ut ardentius insistat orationi: nam, secundum quod ex dictis beati Gregorii patet, ex conversatione hominum saecularium et colloquio eorum trahitur saepe consuetudo loquendi verba levitatis et vanitatis: propter quod tepidius orationi insistitur, et oratio tardius exauditur.

Item, ut perspicacius vacet contemplationi: nam, secundum beatum Gregorium ,"mens, quae foris ad temporalium curam spargitur, intus a caelestium contemplatione evacuatur".