Sermo .

Isti sunt duo filii olei, qui assistunt Dominatori universae terrae, Zacbariae quarto .

(Protbema). Ego sum via et veritas et vita: via, dirigens operis effectum; veritas, docens intellectum: vita, pascens affectum. De primo, in Proverbiis : Viam sapientiae monstrabo tibi, ducam te per semitas aequitatis, quae cum ingressus fueris, non arctabuntur gressus tui, et currens non habebis offendiculum. Viam sapientiae, quoad praecepta; semitas aequitatis, quoad consilia, quae quia ad aggrediendum difficilia videntur, subdit: quas cum ingressus fueris etc.

De secundo, in Evangelio: Magister, scimus, quia verax es et viam Dei in veritate doces etc. - De tertio, Ioannes : Ingredietur et egredietur et pascua inveniet: haec enim est vita aeterna, ut cognoscant te solum Deum verum et quem misisti Iesum Christum.

Vel sic: via, in exemplo: veritas, in promisso: vita, in praemio. Quia ergo ipse est veritas in promisso et promisit: Quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam, petamus ergo etc.

Isti sunt duo filii olei, qui assistunt Dominatori universae terrae.

Isaias , admirans Apostolorum et apostolicorum virorum excellentiam et perfectionem, prorupit in quaestionem: Qui sunt isti qui ut nubes volant et quasi columbae ad fenestras suasi

Nubes generatur ex vaporibus ignitis et subtiliatis et elevatis. Apostoli ergo bene nubes dicuntur, quia igniti, per caritatem: subtiliati, per paupertatem voluntariam: elevati, per contemplationem. Qui ut nubes volant, pluendo imbrem sacri dogmatis: coruscando miraculorum signis; tonando peccatorum detestationibus et poenarum minis. De his nubibus Iob : Frumentum desiderat nubes, et nubes spargunt lumen suum, quae lustrant cuncti per circuitum,

quocumque eas voluntas gubernantis duxerit.

frumentum, id est terra fructifera, scilicet bona mens bominis: desiderat nubes, imbrem nubium, scilicet doctrinam; et nubes spargunt lumen, id est doctrinam; quae lustrant etc. Hoc est quod iob dixit: volant quocumque eas voluntas gubernantis duxerit: in quo perfecta obedientia notatur. Et nota, quod sacerdotium dicitur nubes, dicitur et lumen: imber, quia fecundat affectum ad bene operandum; lumen, quia illustrat intellectum ad recte credendum. Et quasi columbae ad fenestras suas. Columba gemitum pro cantu edit et poenitentes designat, qui ad fenestras tuas volant, dum dominicae passionis et Christi vulnerum memores, ipsum imitando crucem suam baiulant. Praediclae igitur quaestioni Isaiae per verba praedicta Zachariae responderi potest: Isti sunt etc. ; in quibus Apostoli ex quatuor commendantur, scilicet a vitae bonitate, a sociali amore, a gratiae promissione , ab apostolatus dignitate. Primo: Isti sunt; secundo: duo: tertio: filii olei: quarto: qui assistunt Dominatori.

I. De primo ergo dicit: Isti sunt, in quo ipsorum bonitas notatur ; " nam ens et bonum con vertuntur "; et quidquid deficit a bono desinit esse: unde Boethius probat, malos nihil esse: et Augustinus dicit super hoc verbo: sine ipso factum est nihil: (Peccatum nihil est, et qui peccat nihil fit". Psalmus : Deficientes quemadmodum fumus deficient: Iob: Habitent in tabernaculo illius socii eius qui non est. Qui enim per peccatum elongatur a Deo, qui vere solos est, deficit ab ente. Et ideo Apostoli habent verum esse, et de eis dici potest veraciter: Isti sunt, quia Deo adhaeserunt.

Et notandum, quod sicut peccatum corrumpit et deducit ab esse, ita Dei timor reducit ad esse: fides dat placens Deo esse; caritas dat vivificum esse: iustitia conservat in esse.

De primo, Ecclesiastici primo : Timor Domini expellit peccatum, et sic certe ex consequenti reducit ad esse, a quo peccatum deduxerat; Ecclesiastes: Deum iime et mandata eius observa.

De secundo, Apostolus: Sine fide impossibile est Deo placere.

De tertio, Ioannes : Scimus, quoniam translati sumus de morte ad vitam, quoniam diligimus fratres.

De quarto: Iusti in perpetuum vivent. Et quia his omnibus modis habent esse isti Apostoli, bene dicitur: Isti sunt . Haec autem dicta sunt ratione huios verbi sunt: sed qui (sunt) isti? Scilicet Philippus, qui interpretor os lampadis, in quo designatur sana doctrina:

et Iacobus, qui interpretatur luctator, in quo designatur bona vita. Iacobus enim ratione sanctae vilae et iustus cognominatus est et frater Domini, et merito: duxit enim uxorem Domini, scilicet Ecclesiam Ierosolymis, cum ei in episcopum est praefectus, ut secundam Legem Moysi mystice suscitaret semen defuncto fratri. - Philippus, os lampadis, scilicet Christi: Isaias : Propter Sion non tacebo et propter Ierusalem non quiescam, donec egrediatur ut splendor Iustus eius. Splendor est reverberatio lucis a corpore lerso et polito ; humanitas Christi luit talis, a quo Divinitas resplenduit: et Salvator eius ut lampas accendatur. Christus, lampas, cuius vitrum, humanitas: oleum, caritas: lumen, Divinitas. Huius os, Philippus per sanctam praedicationem: Ieremias9: Si separaveris pretiosum a vili, quasi os meum eris.

Et bi bene coniunguntur, quia in his perfectio bonae vilae figuratur expresse, quae consistit in bona operatione et sancta eruditione. Et bi bene figurantur per Cherubim, de quibus ad Moysen est dictum: Facies duos Cherubim aureos et produciiles obumbrantes propitiatorium ex utraque parte oraculi. Apostoli isti erant Cherubim duo, in quibus erat plenitudo scientiae quoad doctrinam credendorum et exemplar operandorum. Produciiles quoad obediendum; ex auro, quoad caritatem.

Zacharias : Assumsi mihi duas virgas: unam vocavi Decorem et alteram vocavi Funiculum et pavi gregem. Per has virgas isti duo Apostoli bene figurantur. Unam vocavi Decorem, propter operationem boni operis: alteram Funiculum, propter rectitudinem intentionis: et pavi gregem: nisi enim liaec duo, quae in his Apostolis erant, in praelatis fuerint, gregem non bene pascere poterunt.

Item, bene figurantur per illud Apocalypsis: Hi sunt duae olivae et duo candelabra. Olivas, propter opera pietatis: candelabra, propter famam boni operis. Sic ergo in hoc quod dicitur: Isti sunt, commendantur a vitae bonitate.

II. Sequitur de secundo, scilicet sociali amore, qui notatur, dum dicitur: duo. Unde etiam Dominus misit binos et binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum, quo erat ipse venturus , ad denotandum, quod ipse ad nullum venit, in quo amoris concordia non fuerit. Et licet Tullius dicat, " quod amicorum sit idem velle et idem nolle", tamen plus fuit in istis quibus erat idem sapere quoad intellectum: idem velle, quoad affectum: idem agere, quoad effectum: idem intendere, quoad profectum. - Et notandum, quod in hac amoris concorda ad quatuor sunt coniuncti: scilicet ad perhibendum testimonium veritatis: ad habendum societatem supernae dilectionis: ad impendendum subsidium mutuae subventionis: ad obtinendum efficaciam divinae exauditionis. Haec enim quadruplex dualitas sanctae coniunctionis facit, quibus singulis perversitatis actor, diabolus, malam dualitatem opponit. - De primo, Apocalypsis : Dabo duobus testibus meis, et prophetabunt diebus mille ducentis sexaginta. Non expressit, quid daret, ut magna se daturum insinuaret, scilicet lumen veritatis in sermone, discretionem in opere, bonam famam in opinione, constantiam in tribulatione. Secundum hoc dicuntur in Evangelio lux mundi, sal terrae, lucerna super candelabrum, civitas supra montem posita. De primo, Apostolus : Vos estis lux mundi in medio nationis pravae et perversae, inter quos lucetis sicut luminaria in mundo verbum vitae continentes: Ecclesiasticus: Ego feci in cadis, ut oriretur lumen indeficiens.

De secundo: Vos estis sol terrae; Iob: Nunquid poterit comedi insulsum, quod non est sale conditum? Philosophus : " Salem non sufficit vis terrea immutare, nisi adiuvet illam calor solis ". Et certe, sic ad virtutem discretionis non sufficit homo nisi gratiae divinae auxilio. Sed de multis hodie dici potest: Lambunt animalia caucem(?): id est bestiales, histriones, adulatores et hujusmodi vivunt de hortis clericorum, et eos lambunt quasi caucem, qui sal terrae (esse) debuerunt .

De tertio: Nemo lucernam accendit et in abscondito ponit, neque sub modio, sed supra candelabrum ; Psalmus: Paravi lucernam Christo meo.

De quarto, Ieremias: Dedi te in civitatem munita etc. In hac civitate abundant arma sacrae Scripturae; victualia, charismatum et gratiae: populus, communionis sanctae Ecclesiae: et ideo dicitur bene munito.

De secundo, scilicet habenda supernae dilectionis societates Ecclesiastes : Si dormierint duo simul, mutuo fovebuntur: unus quomodo calefiet? Levitici sexto: Ignis in altari meo semper ardebit, quem nutriet sacerdos, subiiciens ligna mane per singulos dies. - De tertio, Ecclesiastes: Melius est, duos esse simul quam unum: habent enim emolumentum societatis suae. De hoc emolumento Petrus : Unusquisque sicut accepit gratiam, in alterutrum illam administrantes sicut boni dispensatores multiformis gratiae Dei: Ecclesiastes: Si quispiam praevaluerit contra unum, duo resistunt ei. Unde super hoc verbo Apostoli: Omnes estote unanimes, Glossa: " Omnis pugna unanimiter aggressa parit victoriam "; dum legitur , quod populus, (cum) congregatus est sicut vir unus, vincit: dum legitur quod, (cum) fuerit dispersus, est devictus. Unde patet, quod in bona Religionis societate melius implentur praecepta et consilia quam extra sola precepta. Hoc bene est figuratum in libro Regum , dum vaccae portantes arcam non declinabant, neque ad dextram neque ad sinistram, sed ibant in directum versus Bethsames, id est domum solis.

De quarto, in Matthaeo: Si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re, quamcumque petierint, fiet illis a Patre meo. Hinc legitur, quod erant Apostoli unanimiter perseverantes in oratione cum mulieribus et Maria, Matre Iesu etc., cum super eos descendit Spiritus sanctus.

Contra quatuor bonas druditates praedictas diabolus opposuit quatuor duali lates malas; contra primam, falsitatis, scilicet detractionis et adulationis in sermone: contra secundam, odii et invidiae; contra tertiam, gulae et luxuriae in carne: contra quartam, hypocrisim in opere. De primo : Novissime venerunt duo falsi testes.

De secundo, Daniel: Erant duo senes iudices etc. Isti enim ex odio iustam condemnare volebant, quia in malo eis non consenserat.

De tertio: Duae sunt filiae sanguisugae, dicentes: Affer, affer.

De quarto : Vat peccatori terram ingredienti duabus viis ! scilicet bona operatione et mala intentione.

III. Sequitur de tertio, scilicet de plenitudine gratiae; quod notatur per hoc, quod subditur: filii olei.

Oleum enim designat gratiam, quia lenit, sanat et pascit et illuminat. Sed notandum, quod est multiplex oleum, scilicet fidei in intellectu, caritatis in affectu, pietatis in effectu, humilis conversationis in profectu, quietis et pacis in convictu, patientiae in conflictu , libertatis in egressu. Et secundum haec ipsi sunt filii multiplicis gratiae. Sed his singulis adversarius oleum peccati opponit, per quod ipse perditionis filios gignit.

De primo, Ecclesiastes : Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum de capite tuo non de fidat, id est fidei de superiori parte rationis. Haec bene dicitur oleum, quia lenit tumorem superbiae in intellectu, quem subiicit ad credendum contra argumenta rationis. Vestimenta, id est conversationis opera. Augustinus in Regula ad Servos Dei : " In omni mota vestro nihil fiat, quod cuiusquam aspectum offendat, sed quod vestram deceat sanctitatem ". Idem: " Mirum est, nihil vis habere malum nisi te ipsum "; si vestimenta tua lavas saepe, quare non saepe te ipsum lavas? De huius olei filiis, Ioannes : Dedit eis potestatem filios Dei Seri his qui credunt in nomine eius: Ioannes: Haec est victoria, quae vincit mundum, fides nostra, id est mundanum et humanum sensum. Econtra est oleum haereticorum; Psalmus: Molliti sunt sermones eius super oleum, et ipsi sunt iacula. De huius filiis, in cantico Deuteronomii: Generatio enim perversa est , et infideles filii; Ieremias : Filii Mempheos et Taphnes constupraverunt te, scilicet per adulterium intellectus Scripturae; Mempheos, id est os serpentis.

De secundo, Proverbia: Thesaurus desiderabilis, et oleum in habitaculo iusti, et imprudens homo dissipabit illud.

Thesaurus, id est caritas, desiderabilis; Augustinus: " Habet quidquid patet, quidquid latet in divinis codicibus qui caritatem servat in moribus ". Et imprudens: vere sic. Nam, dum tribus taxillis, scilicet superbiae, avaritiae, luxuriae, ludit, oleum, id est thesaurum caritatis, perdit. De huius filiis, Deuteronomium : Benedictus Aser, qui interpretatur beatus, in filiis, per sacramentalem regenerationem: sit placens fratribus tuis, id est caelestibus civibus: et tingat in oleo pedem suum, id est affectum. Ferrum et aes, calceamentum eius. Ferrum, constantia in tribulatione: aes, perseverantia in bono opere. De hujusmodi filiis olei, Apostolus: Imitatores Dei estote sicut filii carissimi, et ambulate in dilectione, sicut et Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro nobis. Econtra est oleum dolosae adulationis: Psalmus: Oleum peccatoris non impinguet caput meum.

De tertio in Luca legitur, quod Samaritanus semivivi vulneribus infudit vinum et oleum. Iob: Quis mihi tribuat, ut sim iuxta menses pristir nos, scilicet innocentiae, quando lavabam pedes meos butyro, id est abundantia gratiae humanitatis Christi. Et petra fundebat mihi rivos olei: Apostolus: Petra autem erat Christus. De his filiis olei, Ecclesiasticus : In iudicando esto pupillis ut pater

misericors et pro viro matri eorum: et eris tu velut filius Altissimi obediens. Econtra est oleum cupiditatis: Psalmus: A fructu frumenti, vini et olei sui multiplicati sunt: Iacobus: Iudicium sine misericordia illi qui non fecit misericordiam. De his filiis, Psalmus : Filii hominum, ut quid diligitis vanitatem et quaeritis mendacium ? - De quarto, Ieremias: Nolite occidere nos, quia habemus thesauros in agro, frumenti et hordei et olei et mellis. Frumenti, caritatis in corde: hordei, paenitentiae in carne: olei, humilitatis in conversatione: mellis, patientiae in tribulatione. De his olei filiis, Apostolus: Quicumque enim Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei. In Evangelio : Discite a me,quia mitis sum et humilis corde. Contra (eos) qui filii superbiae sunt, Iob: Ipse est rex super universos filios superbiae. - De quinto, in libro Regum: Vende oleum et redde creditori tuo: tu autem et filii tui vivite de reliquo. Ex hoc enim acquiritur pax in convictu, quod cuilibet quod suum est redditur, et quisque sub est contentus: Apostolus : Nemini quidquam debeatis, nisi ut invicem diligatis. De his filiis, in Evangelio: Beati, pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Econtra est oleum discordiae, de qua in Psalmo: Intravit sicut aqua in interiora eius; et sicut oleum in ossibus eius.

De sexto, Psalmus : Inveni David seruum meum, oleo sancto meo unxi eum: in libro Regum: Abiectus est clypeus fortium, clypeus Saul, quasi non esset unctus oleo. De his filiis, in libro Machabaeorum: Estote filii potentes et estote parati in mane, ut pugnetis adversus nationes has. Econtra est oleum dissolutionis: in Proverbiis : Favus distillans, labia meretricis, et nitidius oleo, guttur eius. Novissima autem illius, amara quasi absinthium. De bis filiis maledictionis: filii, qui dereliquere viam rectam, secuti sunt Balaam ex Bosor, qui docuit filios Israel inebriari vino et fornicari. - De septimo, Isaias : Auferetur onus culpae de humero tuo et iugum poenae de collo tuo, et computrescet iugum a facie olei. De bis filiis, Apostolus: Ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei. Ipsa creatura, idest homo, qui communicat cum omni creatura et est omnis creatura , sicut et ibi: Praedicate omni creaturae, id est soli homini.