Sermo V .

Angelis suis Deus mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis .

(Prothetna). Labia sacerdotis custodient scientiam, et Legem requirent ex ore eius: quia angelus Domini exercituum est, Malachiae secundo.

Ostenditur nobis in hoc secundo verbo Malachiae, quod inter alia officia, quae Dominus commisit homini , hoc est unum principale et nobilissimum, quod homo loquatur et explicet divinae legis mysterium et secretum. Hoc enim potius est officium angelicum quam humanum. Angeli enim, qui semper vident Deum, conscii sunt secretorum divinorum. Dicit ergo, quod ex ore eius debet populus audire legem, per quam debet esse conscius secretorum divinorum, sicut Angelus debet esse deiformis per conformitatem suam ad Deum. Ideo autem Angeli sunt nuntii Dei, quia tanta certitudine cognoscunt veritatem divinam, ut nec falli possint nec fallere ; ita virtuose exsequuntur visionem divinam., ut reprehendi non possint. De nobis autem non est sic; nam sumus militis caliginibus involuti: ideo multoties fallimur et decipimur. Non enim sufficientes sumus dicere aliquid boni : sumus etiam negligentes in exsequendo missionem divinam , quia, Isaiae sexagesimo quarto, omnes iustitiae nostrae quasi pannus menstruatae reputabuntur. Ipse autem, qui omnia videt et potest, defectus nostros supplere poterit, si ipse velit. Ideo rogabimus ipsum in principio, ut ponat verbum suum in cor nostrum, ut possimus aliquid vobis. dicere, quod sit ad honorem suum et laudem beatorum Angelorum, de quibus hodie solemnizat Ecclesia, et ad aliquam consolationem animarum nostrarum, et dicamus, si placet, orationem dominicam et Ave Maria.

Angelis suis Deus mandavit de te etc.

Scriptum est (hoc) in Psalmo: et in verbis istisexi. plicatur nobis excellentia supernorum spirituum quantum ad duo: primo, quantum ad charismata gratiarum: secundo, quantum ad exercitia meritorum. Primum tangitur, cum dicitur: Angelis suis mandavit de te: (secundum), cum dicitur: ut custodiant te etc. Angelis suis, non per conditionem naturae suae tantum, quia ipsos creavit, sed suis per infusionem gratiae, (secundum) quod scriptam est in Iob quarto ,

quod in angelis suis reperit pravitatem; et de istis non loquitur hic, sed de illis qui sunt ita. sui per gratiae infusionem et continuationem, quod non possunt esse contrarii nec ad contrarium voluntatis suae declinare. Secundum vero tangitur, cum dicitur: ut custodiant te etc. In ista custoditione intelliguntur universae condescensiones angelicae, quae fiunt ad custodiam ecclesiasticae hierarchiae, et hoc totum fit in mandato divino: ideo interponit primo de mandato divino dicens: Angelis suis mandavit de te.

I. Quantum ergo ad primum dicit: Angelis. suis mandavit de te. Magnum quidem est dicere, quod sint sui, quod sint Angeli Dei ab eo possessi, ita quod non possint amitti, et hoc propter influentiam charismatum, quae recipiunt a Deo. Influentia autem Dei in Angelos, quae facit ipsos Angelos deiformes, necesse est, quod sit secundum triplicem motum , et secundum hoc est triplex hierarchia in Angelis. Nam Angeli dicuntur Angeli sui vel Dei propter charismata gratiarum sursum agentium ad prima et summa: dicuntur etiam Angeli Dei propter charismata gratiarum coordinantium ad propinqua et media: , dicuntur etiam Angeli Dei a Deo possessi propter charismata gratiarum, quae suscipiunt a Deo ad condescendendum ad infima, et secundum hoc sunt tres hierarchiae.

Nam tres sunt mensurae existentiae, scilicet aeternitas, aeviternitas et tempus: et similiter sunt tria esse: aeternum, aeviternum et temporale: similiter sunt trium differentiarum personae, scilicet personae divinae, angelicae et hnmanae. Ideo, cum sanctitas sit in personis, hoc est in substantiis rationabilibus, necesse est, tres esse hierarchias

quia hierarchia nihil aliud est quam sacer principatus

scilicet hierarchiam supercoelestem, caelestem et subcaeleslem. Supercaelestis est in personis divinis: caelestis, in personis angelicis: subcaelestis, in personis humanis. Et sicut aevum medium est inter aeternitatem et tempus, sic et existentia angelica medium est inter existentiam divinam et humanam. Et hierarchia angelica medium est vel velut medium inter hierarchiam supercaelestem et subcaelestem sive humanam. Necesse est ergo, quod bierarchia angelica, quae est media, relationem habeat ad primam, ad se et ad tertiam.

Ideo necesse est, quod gratiam det ei triplicem ad ordinationem secundum charismata gratiarum: ad prima etsumma secundum charismata gratiarum sursum agentium, ad media et propinqua secundum charismata gratiarum coordinantium, ad infima secundum charismata gratiarum condescendentium.

Habet ergo relationem ad primam secundum charismata gratiarum sursum agentium, et ista sursumactio non est secundum motam localem, sed secundum conformitatem ad divinas personas, ut eis conformentur quantam ad appropriata. Patri enim in divinis appropriatur celsitudo praesidentiae, Filio plenitudo sapiente et Spiritui sancto sanctitudo benevolentiae. Et secundam hoc necesse est, esse tres ordines secundam respectum illum, scilicet Thronos, Cherubim et Seraphim. Conformantur enim per charismata gratiarum sursum agentium Patri in celsitudine praesidentiae ipsi Throni, qui firmiter stant, et in eis et per eos Dominus iudicia sua decernit: item, Filio in plenitudine sapientiae, Cherubim, (quod) interpretatur plenitudo scientiae; Spiritui sancto, Seraphim quantum ad sanctitatem benevolentiae ; interpretatur enim ardens sive incendens semper per benevolentiam et amorem. Isti sunt principaliter Angeli sui sive Dei, qui sic Deo conformantur.

Horam excellentiam et pulcritudinem contemplatur anima sancto in contemplatione elevata, cuius figura praecessit in libro Regum , ubi dicitur, quod regma Saba venit de longinquis partibus videre sapientiam Salomonis, a finibus terrae; et cum vidisset omnem sapientiam Salomonis et domum, quam aedificaverat, et cibos mensae eius et habitacula servorum et ordines ministrantium vestesque eorum etc, non habebat, ultra spiritum dixitque ad regem: Beati, viri tui, et beati, servi tui, qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam, tertio Regam decimo.

Regina ista Saba est anima sancta a finibus terrae veniens, hoc est per omnia ista mundana transiens a visibilibus ad invisibilia, ut sapientiam veri Salomonis contempletur: et figit oculos suos in illa prima hierarchia et dicit de Angelis primae hierarchiae: Beati, viri tui, a virilitate et virtute: et beati, serui tui, ab humilitate, quia humiliter semper serviunt Deo Domino et submittamur et obediunt in omnibus sicut servi domino, qui stant coram te semper et audiunt etc. O quam iucundum est audire illam harmoniam eloquii divini, illud vivum Verbum, in quo omnia dicuntur ! Et quod istud sit verum, quod Angeli stent coram Deo semper et ipsum audiant et videant, patet. indi Christum in Evangelio dicentem: Angeli eorum semper vident faciem Patris mei, qui in caelisest. Sicut enim organum corporale informatur specie rei visae, sic est in spirituali organo in anima, pae, quando Deum videt perfecte, configuratur ipsi it ipsum continue intuetur. Sicut enim beatitudo est aeterna, nullo modo intercisa, sic actum beatitudinis, Dictum visionis Dei, necesse est (esse) aeternum, nullo nodo intercisum. Unde primae Ioannis tertio dicit Ioannes: Scimus, quoniam, cum apparuerit, similes erimus, quoniam videbimus eum, sicuti est. Semper vident Deum nec unquam lassantur, quia in eum jemper desiderant prospicere. Ipsi enim fruuntur nec astidiunt, quo frui magis sciunt (?); et licet ista tria int omnium Angelorum, appropriantur tamen tribus ordinibus, de quibus dictam est: nam stare coram Deo semper est Thronorum: videre (et) audire est Cherubim ; desiderare appropriatur Seraphim. - Sed, pro Deo ! ubi estmodo ista regina, quae sit a finibus terrae? Veniens veniat, ut videat sapientiam Salomonis. Nihil reputamus, nisi quae videmus oculis nostris. Talis est differentia inter nos et sanctos et bonos viros, qualis inter simplicem rusticum et astrologum peritum. Quando dicit astrologus rustico: Centies septuagies septies sol est maior terra: non credit, non potest capere: videtur enim sibi de stella, quod possit eam includere in manu: de sole, quod sit forte sicut unum dolium; non potest credere, quod sit lantae quantitatis, et tamen irrefragabilibus demonstrationibus potest hoc probare astronomus, si ille posset capere et intelligere. Ita est de nobis. Quando dicitur: Iste est dives, est episcopus, archiepiscopus, rex, hoc reputamus magnum. Si dicatur nobis: Ista magnitudo nihil est, non possumus credere: non possumus canere, si dicatur nobis: Nihil est de ista magnitudine. Sed magnum quid est de magnitudine Angelorum et excellentia. Illam appretiamur, de ista non curamus. Nec mirum, quia plus sumus nos peccatores et miseri elongati a magnitudine (eorum) quam simplex rusticus a magnitudine tellarum. Vere, si bene attendimus, non est magnum esse divitem in mundanis istis, quia perversissimus fuit magnus et dives in eis. Nec etiam in dignitate ecclesiastica: quia ludas , qui fuit Apostolus, suspendit se et crepuit medius et modo in inferno damnatur. Secundo dicuntur Angeli Dei propter charismata gratiarum coordinatum ad propinqua et media, quae sunt triformia, quia propinqua et media subiicienda sunt supernis imperiis, stabilienda sunt in internis et sanctis propositis et snperferenda potestatibus contrariis. Hic est rectus ordo et hoc exigit. Dicit enim Augustinus de Civitate Dei , quod "ordo est parium dispariumque rerum sua cuique loca tribuens dispositio. Et quae sunt ista sublimia, quae hic faciunt illa agmina Angelorum, quae habent divina nomina, nominationes, Virtute et Potestates ? Dominationes enim docent subiici divinis imperiis, Virtutes stabiliunt in intimis et sanctis propositis, Potestates super ferunt potestatibus contrariis, et sic fit recte concordia in supernis. Ordo enim Dominationum facit (pacem) a superiori, vel cum superiori, quia docet subiici divinis imperiis; Virtute (faciunt) cum interiori, quia stabiliunt in sanctis ac bonis propositis: Potestates faciunt pacem ab exteriori, quia superfernnt potestatibus contrariis: et sunt tres ordines in media hierarchia, per quos fit concordia in sublimibus. Ipse enim Dominus facit concordiam in sublimius suis, dicitur in lob vigesimo quinto . Et quid mirum, si. est nax in sublimibus? - Nunquid est numerus militem eius? l ob vigesimo quinto: quasi (dicat): numerus eorum excedit alios numeros, tot sunt. Dominus dixit in Evangelio: An putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones Angelorum? In quo intelligitur superexcrescens numerus respectu omnis alterius militiae. Non dicit duodecim legiones, quia tantum sint duodecim; sed quia duodecim sumitur numerus superexcrescens. Per hoc intelligitur, quod numerus Angelorum superexcrescens est omnino numero alterius militiae. De ista militia in figura dicitur in Genesi trigesimo secundo quod Iacob abiit itinere, quo coeperat: fueruntque ei obviam Angeli Dei, quos cum vidisset, ait: Castra Dei sunt haec. - Castris assimilantur Angeli de media hierarchia: quare? In castris ad hoc, quod sit castrorum acies ordinata, tria requiruntur: necesse est, quod omnes sint subiecti principi exercitus, et quod sibi ipsis uniti firma fidelitate cohaereant, et quod contra hostes poi tentissima audacia consurgant. Hoc faciunt tres or-

- dines mediae hierarchiae, quia Dominationes faciunt Deo subiici, Principi exercitus Ecclesiae ; Virtutes faciunt, quod sint sibi uniti: Potestates, quod contra hostes potentissima audacia consurgant: ideo castris comparantur. Vide, in ecclesiastica hierarchia nostra quandoque est hostis et plores rapit et interficit. Non sic est in caelesti hierarchia: firmata enim est in monte firmissimo, ita quod hostis non potest illuc accedere nec in eos irrumpere. Ideo dicitur in libro Regum, quod aperuit Dominus oculos pueri Elisei, et apparuerunt ei montes pleni equorum et curruum igneorum: sed non quod Angeli sint equi aut currus: quare dicit de equis et curribus Quia audacia militiae est in equis et velocitas motus in curribus, et ipsi sunt velocissimi et audacissimi: ideo per equos et currus designantur. Sunt et ignei, quia deiformes

. et caritate fervidi.

O qui haberet tales adiutores parum timere deberet adversarios ! Sed si non desunt nobis in adiutorio, unde est, quod satanas tot de nobis perdit? Certe hoc est, quia ipsi extra aciem egrediuntur, quod quando adversantur divinis imperiis, non stabiliuntur in sanctis et bonis propositis et tunc non superferuntur potestatibus contrariis. Tertio modo praesideodi dicuntur Angeli sui,

quoniam suscipiunt charismata gratiarum condescen-

- dendo ad infima: et ista condescensu ad nos est per . exercitia perfectae virtutis nos manudueendo; sic enim condescendunt nobis; aut ad nos erudiendos per documenta et mysteria, aut ad nos relevandas per sua beneficia,. primum facit ordo Principatuum, quorum est manuducere ad bonum per exempla perfectae virtutis: secundum facit ordo Archangelorum, quorum est nos erudire et docere: tertium, Angelorum, quorum officium est nos sublevare. Propter ista tria dicit Apostolus ad Galatas : Lex propter transgressiones posita est, ordinata per Angelos in manu Mediatoris. Isti enim Angeli legem tradiderunt conformem Deo, quam ipsi etiam tenent. Quid continet? Caritatis impendenda (beneficia), mysteria Dei reseranda, miracula Dei extollenda: ultimum per Principatus ; secundum per Archangelos, primum per Angelos. Haec omnia fiunt per eos et ea implent: primo, potentes virtute, qui facitis verbum eius. Quare potentes f Quia faciunt verbum Dei, quod est verbum validum, portans omnia: hoc est et verbum verum, in Ioanne : Sermo tuus veritas est: verbum bonum, Psalmus : Eructavit cor meum verbum bonum. Principatus faciunt verbum validum, cum exercent opera virtutis: Archangeli verbum verum, cum reserant mysteria salutis: Angeli verbum bonum, cum pie nos relevant suis beneficiis: in Matthaei quarto dicitur de Christo: Ecce, Angeli accesserunt et ministrabant ei. Non est aliquid otiosum in Scriptura sacra.

Triplex fuit tentatio, qua (Christus) tentatus fuit, et qua nos quotidie tentamur: tentatio voluptatis, cum dixit: Si Filius Dei es, die, ut lapides isti panes fiant ; alia, vanitatis, cum statuit eum super pinnaculum templi et ait: Si Filius Dei es, mitte te deorsum etc: tertia, avaritiae et cupiditatis, cum dicit: Haec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me.

Istis tentationibus superatis, accesserunt Angeli, in quo datur nobis intelligi, quod nullus est idoneus manuduci per exempla a Principatibus, nisi vicerit carnalitatem et voluptatem ramis. Similiter parum prodest ministerium Archangelorum praesumtuosis et superbis, quia oportet captivare mentes nostras et intellectus in obsequium fidei, quod non possunt facere praesumtuosi et superbi; unde ex superbia et praesumtione proveniunt errores et haereses. Vix accidit, quin Dominus praesumtuosum et superbum permittat cadere in aliquem errorem. Beneficium autem Angelorum, quod impendunt nobis ex pietate, nunquam prodest avaris, qui totum vendunt. Iudas enim ex avaritia vendidit Dominum Iesum Christum: pro triginta argenteis illum dedit , qui valebat mille mundos. Avarus totum vendit, etiam spiritualia, ut simoniaci, etiam se ipsum: Ecclesiasticus: Avaro nihil est scelestius. Hic enim et animam suam venalem habet. Nisi ergo iam superaveris, non prodest tibi eorum ministerium. - Sed dicet aliquis: Deus meus ! tota die praedicatis de effectibus Angelorum in nobis et eorum custodia, quam diligenter custodiunt nos et tot beneficia nobis exhibent: et de hoc nihil sentio aut percipio, sicut dixit quidam episcopo Guillelmo: Nescio, quid est de Angelo: modo aut est stultior Angelus, qui sit in paradiso, aut multum negligens est circa mei custodiam, qui permittit, me tota die in tot sordes vitiorum cadere.

O carissime I

vide, quid est. Nonne lux est communissima et quae libentissime se communicat? et tamen potest homo sibi opponere obstaculum, quod ipsa non intret nec se communicet. Sic est de Angelo tuo. Libenter iuvaret te et communicaret tibi beneficia sua: sed tu claudis ei vias, per quas intrent in te beneficia sua, et hoc propter peccata tua. Voluptas enim tibi claudit primum, ne manuducaris ab Angelo per exempla perfectae virtutis: et cum audit homo carnalis et voluptuosus exemplum alicuius Sancti, quantum pro Deo sustinuit, dicit: Oh ! quis posset istud sustinere? Praemitto claudit tibi secundum, ne tu erudiaris per bona documenta et Scripturae sacrae mysteria. Avaritia claudit tibi tertium et cupiditas, quae est radix omnium malorum , ne te relevet per sua beneficia. Sunt ergo novem ordines Angelorum, nec est humanae inventionis, sed divinae dispositionis. In huius rei figuram Salomon aedificavit atrium templi interius tribus ordinibus lapidum petitorum, tertii Regum sexto . Isti beati Angeli sunt a Deo, a summo artifice, politi, immo lapides pretiosi: sicut dicit Isaias quinquagesimo quarto: Ecce, ego per ordinem fundabo te in sapphiris, quantum ad supremam hierarchiam, quae magis conformis Deo, sive hierarchiae supercaelesti, quod notatur in sapphiro, quae est coloris caelestis. Ponam iaspidem propugnacula tua, et hoc quantum ad mediam hierarchiam, quae habet rationem propugnandi et defendendi. Et ponam portas luas etc, per quod intelligitur infima hierarchia, per quam intramus in caelestem Ierusalem: ad Hebraeos primo: Isti omnes sunt administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capient aeternae salutis etc. Ezechielis vigesimo octavo , quando explicat de istis lapidibus et loquitur ad luciferum, dicit, quod omnis lapis pretiosus (est) operimentum suum, tardius, topazius et iaspis, chrysolithus et onyx et beryllus et sapphirus et carbunculus et smaragdus: et in ornamentum ecclesiasticae hierarchiae duodecim lapides oportuit ponere propter duodecim Patriarchas et duodecim Apostolos, sed ibi tantum novem propter novem ordines Angelorum. Isti igitur sunt lapides vere pretiosi et politi, quos, Domine, tu fecisti. - Ista videntur multis peregrina et extranea. Multi enim sunt magni clerici reputati, qui nesciunt ordines Angelorum nominare: et quod peius est nec praecepta dicere, quot sunt et quae. Sed, Pro Deo ! si ego frequentarem curiam regis, facile esset mihi -scire novem ministeria curiae illius: et nos, qui sumus ad portam illius Ierusalem curiae caelestis, quam quotidie speramus nos intraturos esse, nomina ministrorum illius curiae non cognoscimus nec cognoscere volumus. Magna negligentia esti

II. Secundo commendantur isti beati Angeli quantum ad exercitia meritorum, cum dicitur: ut custodiant te in omnibus viis tuis. Quid est hoc? Si vadam ad ecclesiam, bene debet me Angelus custodire. Si vadis ad latrocinium vel adulterium, nunquid custodit te? Immo videtur, quod fugiat te. - Item, si Angeli nos custodiunt et comitantur omnes inferioris ordinis, quare nominat Ecclesia tantum tres Angelos, et non plures in canone Scripturae nominantur, scilicet Raphael, Gabriel, Michael? - Item, quare tantum fit festum sancti Michaelis, non Gabrielis nec Raphaelis? -Ad hoc debemus intelligere, quod istae viae non sunt corporales, licet in viis corporalibus assistant nobis, sed viae spirituales, viae eundi ad Deum, et est trivium quoddam eundi ad Deum, ultra quod nullus potest addere: una via est recessus a malo: secunda via est profectus in bono, et tertia via est accessus ad optimum. Quantum ad primum sunt Angeli nostri eductores: quantum ad secundum, deductores: quantum ad tertium, nostri perductores.

Dico, quod quantum ad primum sunt nostri eductores: unde ipsi eduxerunt populum Israel de Aegypto, hoc est fideles de peccato: ratione eductionis sunt nostri medici: ratione deductionis sunt nostri magistri: ratione perduclionis sunt nostri paranymphi. Ideo tria nomina Angelorum posuit Scriptura, Raphael, qui interpretatur medicina Dei: Gabriel, fortitudo Dei, cuius est docere et deducere, et Michael, quis ut Deus, qui introducit nos ad Dominum.

Et debemus nos notare, quod eductio a malo est per tria beneficia a Rapbaele nobis collata medicante nos. Malum enim peccati tria includit, scilicet maculam, sequelam et offensam. Macula introdncil servitutem; sequela, infirmitatem animi; offensa, contrarietatem Dei: vel melius macula, infirmitatem animi: sequela, servitutem diaboli, tertium non mutatur. - Educit ergo nos Raphael medicus ab limitate animi inducendo nos ad amaritudinem contritionis: unde in Tobia dixit Raphael: Ubi introieris domum tuam, lini super oculos eius ex felle. Sic fecit, et vidit. Quare Raphael non potuit (ipse) facere? Quia Angelus non dat compunctionem, sed ostendit viam. Per fel intelligitur amaritudo contritionis, quae sanat oculos interioris mentis: Psalmus: Qui sanat contritos corde etc. Hoc est optimum collyrium. In Iudicum secundo dicitur, quod Angelus ascendit ad locum flentium et dixit populo: Eduxi vos de terra Aegypti, feci vobis tot et tanta bona: et flevit omnis populus, ita ut locus ille appellaretur locus flentium. - Carissimi ! Angeli tota die narrant nobis beneficia Dei et reducunt ea nobis ad memoriam: quis est, qui te creavit, qui te redemit? Quid fecisti, quem offendisti? Hoc si consideraveris, nullum habes remedium nisi Aere. Isto felle linivit oculos suos Petrus, hoc est amaritudine contritionis, quando, Lucae vigesimo secundo , egressus foras, Petrus flevit amare. Hoc felle liniti erant oculi Magdalenae, quae flevit amarissime, et oculi beati Francisci, qui tantum flevit, quod oculos perdidit. Isto collyrio in ungamus oculos nostros, ut videamus.

Secundo Raphael eduxit de servitute diaboli persuadendo nobis memoriam passionis Christi: in I cuius figura dictum est Tobiae sexto : Cordis eius particulam si super carbones ponas, fumus eius extricat omne genus daemoniorum. Dicitur Tobiae octavo, quod posuit Tobiam particulam cordis super carbones, et Raphael religavil daemonium in deserto superioris Aegypti. Quid est hoc? Non poterat Raphael religare daemonium, nisi poneretur cor super carbones? Nunquid cor piscis dabat Angelo tantam virtutem? Nequaquam, nihil posset, nisi ibi mysterium esset. In hoc enim nobis datur intelligi, quod nihil est, quod ita nos liberet hodie a servitute diaboli sicut passio Christi, quae processit ex radice cordis sive caritatis. Cor enim fons est caloris cunctae vitae. Si ergo cor Christi, hoc est passionem, quam sustinuit, procedentem ex radice caritatis et fonte caloris, ponas super carbones, hoc est super inflammatam memoriam ; statim daemon religabitur, ut tibi nocere non possit. Unde sic scriptum est in Exodi duodecimo, quod debebant ponere ludaei de sanguine agni in superliminari et super utrumque postem: in quo erat typus crucis: quod videntes Angeli exterminatores, illuc non audebant accedere. Poterat quidem sine sanguine daemones fugare, sed decreverat nos salvare per passionem et sanguinem suum. Baculo enim Christi daemones fugantur: Isaiae trigesimo : Ad vocem eius timebit Assur, virga percussus.

Exemplum sancti Edmundi vel Hamonis de . Pontiniaco. Multum erat assuetus in oratione et consueverat reducere ad memoriam devotam qualibet die passionem dominicam. Accidit quadam die, quod istud praetermisit et tradidit oblivioni. In nocte, cum erat in lecto, venit diabolus et ita opprimebat eum, quod non poterat se movere nec se signare. Tandem coepit cogitare de passione devote, et statim diabolus suppositus est, ita quod potuit eum suppeditare. Tunc dixit ei Sanctus: Adiuro te per aspersionem sanguinis Domini nostri Iesu Christi, ut tu dicas mihi, in quo melius potes fugari et suppeditari, quando tu venis ad me, vel ad alium ; qui respondit: Non possum melius fugari nec devinci quam per illud, per quod a te devictus sum, per devotam memoriam passionis Christi. Et beatus Franciscns ita vivam memoriam habebat iugiter de passione Christi, ita quod videbatur sibi, quod videret ipsum Crucifixum.

Tertio liberat nos a contrarietate Dei, quam incurrimus per offensam Dei, et hoc inducendo nos ad instantiam orationis: et hoc est quod dixit Angelus Raphael Tobiae, duodecimo : Quando orabas cum lacrymis, ego obtuli orationem tuam Domino. Ipsi enim reconciliant nos Deo, quantum possunt. Accusatores nostri coram Deo sunt daemones: Angeli autem excusant nos, quando offerunt orationes nostras, ad quas devote faciendas nos inducunt: Apocalypsis octavo: Ascendit fumus aromatum in conspectu Domini de manu Angeli. Aromata ista suaviter redolentia sunt orationes Sanctorum. Vis placare Deum, quem offendisti? Ora devote. Offerunt Deo orationem tuam, ut te Deo reconciliet. Dicitur in Luca, quod Christus, factus in agonia, prolixius orabat, et apparuit Angelus Domini, confortans eum: et hoc totum factum est propter nos, quia non indiguit confortatione sua, sed ut ostenderetur, quod libenter assistunt devote orantibus et libenter iuvant eos et ipsos confortant et orationes eorum Deo offerunt. Et rogabimus Deum, quatenus per suffragium Angelorum ita (possimus) Aere et conteri pro peccatis, ita dominicam passionem ad memoriam revocare, instanter orationi vacare, quod possimus Creatori nostro reconciliari in perpetuum, quod nobis concedat Christus. Amen.

Collatio .

Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis.

(Prothema). Angelus, qui loquebatur, in me verba bona, verba consolatoria, Zachariae primo .

Et ostendit ibi Zacharias, quod verbum predicationis debet esse verbum caeleste et quantum ad principium movens et quantum ad finem: quia dicit Zacharias, quod non ipse loquebatur, sed Deus in eo, et quod verba bona et consolatoria loquebatur. Quando enim homo consolatur de verbo audito, argumentum est, quod procedit non ab homine, sed a Deo, et hoc per ministerium angelicum. Non attribuebat Zacharias sibi verbum (bonum) et consolatorium, quod sibi loquebatur, sed Angelo, et Apostolus attribuebat Spiritui sancto. Falsa, vana, inutilia loqui possumus a nobis, sed non verba bona, consolatoria et utilia habemus, sive boni simus, sive mali. Accidit enim quandoque, quod malus homo bona verba dicit et utilia et consolatoria, et tunc Spiritus sanctus loquitur per eum, sicut loquebatur in Caipha, qui non a semetipso locutus est, sed cum esset pontifex anni illius, prophetavit, Ioannis undecimo . Similiter Balaam,

Numerorum vigesimo quarto, malus prophetavit et multa bona dixit de Christo et Virgine gloriosa, et recipitur sua prophetia ut bona et consolatoria: quia Deas per malos quandoque loquitur ad utilitatem audientium, etsi non ad utilitatem loquentium. Ipsi faciunt aliorum utilitatem et non suam. Mala partitio ! Melius enim esset, quod se salvarent et nullos docerent, quam quod multos etiam instruerent et ipsi perirent. Igitur quia locutio nostra est ad consolationem, et consolatio ista est a Spiritu sancto, a ministerio angelico, rogabimus Dominum nostrum, quod det nobis aliqua verba de sermone hodierno ad suum honorem et Angelorum commendationem et ad aliquam nostrarum animarum consolationem.

Angelis suis Deus etc. Dicebatur hodie, quod in his verbis collaudantur Angeli quantum ad charismata gratiarum primo: et deinde quantum ad excellentiam meritorum, cum dicitur: ut custodiant te etc. Et quantum ad primum commendantur, quia gratia ordinat ad prima et summa et media et propinqua et ad infima et ultima. Ulterius dictum est de hoc: ut custodiant te in omnibus viis tuis, quia viae, in quibus nos custodiunt Angeli, sunt viae salutis, quae sunt tres, scilicet recessus a malo, a quo educit Raphael Archangelus inducendo nos ad amaritudinem contritionis, persuadendo memoriam passionis et inducendo ad instantiam orationis. Educit enim nos a triplici malo, quod incurrimus per peccatum: a macula, a sequela, a Dei offensa. Macula induxit animi infirmitatem: peccati sequela introducit diaboli servitutem: offensa, Dei contrarietatem. In profectu in bono deducit Gabriel: in accessu ad optimum perducit Michael. Dictum est ergo de tribus primis beneficiis, quae imprimuntur vel impediuntur nobis a Raphaele.

Nunc restat videre de quatuor beneficiis, quae impartiuntur nobis Angeli, et specialiter Gabriel, deducendo nos de bono in melius: et licet multis modis distinguantur virtutes et multae sint, tamen quatuor sunt virtutes specialiter relucentes in Augelis et per eos in nobis, quantum (fieri) potest. In eis enim est virtus reverentiae respectu eius quod est supra, hoc est respectu Dei: summa munditia, respectu eius quod est intra; summa concordia, respectu eius fraod est iuxta: et summa clementia, respectu eius quod est infra. Et propter hoc missus fuit Gabriel ad Virginem gloriosam, in qua fuerunt istae quatuor virtutes per excellentiam. Fuit enim in ea summa reverentia respectu Dei, summa munditia respectu sui, summa concordia respectu proximi, summa, clementia respectu totius mundi. Ideo dicitur in Luca : Missus est Angelus Gabriel ad Virginem desponsatam etc, et nomen Virginis, Maria. Et sicut missus est ad Virginem, sic mittitur ad Ecclesiam, quae ad instar Virginis virgo parit. Et sicut Virgo gloriosa concepit de Spiritu sancto, sic et filii matris Ecclesiae per gratiam Spiritus sancti generantur. Isti beatissimi Angeli laborant, quod faciant nos in virtutibus proficere.

Prima virtus, ad quam incitamur, est virtus reverentiae ad id quod est supra. Quanta sit reverentia eorum ad Deum, non potest lingua dicere, tantum humiliantur coram (Deo) et ipsum reverentur. Propter quod dicit Ioannes in Apocalypsis septimo , quod omnes Angeli ceciderunt in conspectu throni in facies suas et adoraverunt sedentem in throno. Quis est iste thronus nisi potestas Maiestatis divinae? Circa istum thronum consistunt Angeli, quia nunquam aspectum deflectunt ab illa Maiestate. Sed quid est, quod ceciderunt (in facies)? Facies hominis est suprema portio et nobilissima in homine, in qua etiam sunt omnes sensus, et designat supremam partem rationis. In Angelis cadere ergo in facies suas ante thronum est se humiliare et omnes virtutes suas et gratias et dona Deo attribuere et, se nihil esse in respectu tantae Maiestatis, dicere et reputare. Secundum enim quod lucifer voluit se in conspectu tantae Maiestatis exaltare et elevare, deiectus est et humiliatus est usque in profundum inferni: verumtamen, dicit Isaias decimo quarto, ad infernum detraheris, in profundum laci: unde et Iob dicit: Cum sublatus fuerit ipse lucifer superbus, timebunt Angeli et territi purgabuntur. Quod bi attendentes, se humiliant et deiiciunt

Quid ergo nos vermiculi debemus facere? Quantum debemus nos humiliare, si Angeli beati sunt ita humiles !O sordidissime pulvis, caro putrida ! unde superbis? Quomodo credis superbiendo ascendere in caelum, unde ille angelus tam pulcher, tam nobilis creatus, propter suam superbiam deiectus est? Quomodo et de quo superbimus nos miseri ? Nonne fatuus homo, qui gloriatur et effertur, quia habet in domo sua unam fabam? Sed certe in comparatione horum bonorum, quae habent Angeli, non valet unam fabam quidquid habes: (sed) quantum est instans respectu temporis et punctum respectu lineae, temporale respectu aeterni. Haec est illa virtus, propter quam Gabriel Angelus missus est a Deo ad Virginem: nec solum eum misit, sed ipsemet Dei Filius ad ipsam ivit et eius Filius fieri voluit. Beata Maria, virginem se oblita, de sola humilitate gloriatur : Quia Dominus respexit humilitatem ancillae suae. Quid est humilitas, nisi quod homo reputet, se nihil esse, nihil valere, et quod velit vilis reputari? - Primum multi faciant, et satis facile est, si confitentur defectus suos et peccata, qui postea quid sciunt (?). Sed secundum est valde difficile, quod homo velit vilis reputari: et tamen Christus voluit vilis reputari pro nobis. Vidimus eum, novissimum virorum: et nos

reputavimus eum quasi leprosum et percussum a Deo et humiliatum, Isaiae quinquagesimo tertio . Non sit Vobis vanum nec malum humiliari, carissimi, nam aliter non potestis intrare in paradisum. Nobilissimus Angelus, qui sit in paradiso, in mo. mento caderet, si superbiret, si possibile esset, quod superbiret, quia modo Angeli confirmati sunt in gratia. Secundo per Angelos manuducimur ad virtutem munditias, et per Gabrielem specialiter ; et hoc respectu eius quod est intra. In Matthaei vigesimo secundo : In resurrectione neque nubent neque nubentur, sed erunt sicut Angeli Dei, mundi scilicet et puri. Angeli Dei nesciunt corruptionem libidinis: et illi sunt iam quodammodo resuscitati, qui perpetuam virginitatem custodierunt, facti angeli. Semper solet Angelis cogitata esse virginitas ", dicit Hieronymus . Dicimus, quod differentia est inter caeium et ista inferiora, quia materia, quae est sub forma caeli, non appetit esse sub alia forma: terminatus est appetitus per formam illam; sed materia horum inferiorum est sicut meretrix, quae non est contenta viro uno: quia, cum est sub forma una, appetit esse sub alia. Talis differentia est hominum libidinosorum ad castos: quia ipsi libidinosi sequuntur passiones sui cordis, passiones sensuum et delectationes carnis , modo unam, modo aliam. Sed castitas reddit hominein conformem Deo; (in Deo) delectetur, non sequatur passiones carnis et delectationes: et iste est homo angelicus, qui solum delectatur in Deo et non curat de delectatione sensuum. Inde est, quod casti homines sunt sicut stellae in firmamento; in Ecclesiastici quadragesimo tertio : Species caeli, gloria stellarum. Unde est pulcritudo Ierusalem supernae? Certe ex munditia animarum sanctarum.

Studeamus ergo habere cor et corpus mundum et castum, ut possimus lucere sicut luminaria in firmamento caeli, verbum vitae continentes, ad Philippenses secundo . r Ista est virtus nobilissima, quam Deus multum diligit et multum sibi placet.

Cogitavi quondam: Quid est hoc, quod Deus tam diligit munditiam et castitatem , (quod) voluit esse virgo et de virgine nasci ? Ratio potest esse, quia nihil tantum placet ei, sicut quod homo delectetur in eo: in Psalmo: Delectare in Domino, et dabit tibi petitiones cordis tui. Nihil autem (est), quod ita reddat animam ineptam sicut delectatio carnis: et ideo non est mirum, si Dominus diligit munditiam et castitatem. Si sus poneret grugnum suum, nares suas in fimo vel in stercore et vellet deosculari regem, statim eiiceretur et expelleretur ista maledicta sus. Quid est deosculari Deum,

nisi in eo delectari? Qui ergo delectatur in carne et postea vult in Deo delectari, non potest . Angeli autem ideo continue delectantur in Deo, quia mundi sunt et puri.

Haec est ratio, quare inter omnes ita fuit exaltatus Ioannes Evangelista et in contemplatione et in revelatione secretorum et in prophetia, quia virgo fuit et permansit. O! si sciretis nobilitatem et dignitatem et utilitatem huius virtutis, ante velletis esse leprosi, quam contaminastis cor et corpus Oestrum per carnale peccatum; Ecclesiastici vigesimo sexto : Omnis enim ponderatio non est digna continentis animae. Totus mundus non valet unam animam castam.

Tertia virtus, ad quam manuducunt Angeli, est virtus concordiae ad id quod est iuxta. In Lucae secundo dicitur , quod quando Angelus annuntiavit nativitatem, cum hoc cantavit canticum pacis, dicens: Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Quare Mnnc cantaverunt canticum pacis? Usque ad tempus Christi fuit guerra in mundo, et tunc fuit pax. Ideo venerunt tunc Angeli cum Rege pacifico ad confortandum nos et docendum nos, quod nos simus pacifici et concordiam inter nos habeamus. Apostolus dicit ad Romanos duodecimo : Si fieri potest, quantum in vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes. Ideo dicitur in Apocalypsis decimo quarto, quod Ioannes audivit vocem citharoedorum citharizantium in citharis suis. Vox citharoedorum est vox diversorum in unam consonantiam per concordiam redacta. Ista concordia est in Angelis, quia nec superior Angelus ibi deprimit inferiorem, nec inferior ibi invidet superiori. Dicas inferiori: Similiter facias, quod habeas locum et officium illius superioris: dicet tibi, quod sufficit sibi quod habet: nunquam plus appetit aut desiderat. Angeli superiores tam benigna condescensione condescendunt inferioribus, quod omnia eis communicant, omnes revelationes sibi factas. Creditis vos, quod imbursent et claudant, ita quod non inferioribus revelent ? Non.

Ita debet esse in hominibus, ut esset concordia et benevolentia inter eos. Unde ergo bella et lites in hoc mundo, nisi quia sunt in eo ambitio et aemulatio? Non potest esse ambitio sine aemulatione. Videas in capitulis. Si dicatur alicui: Quare non permittis, quod iste valens homo sit episcopus, sit decanus? Quia, (inquit), si esset episcopus, ego totum amisissent; nunquam haberem pacem, nec mei; opprimeret me et meos, si esset episcopus. Vide, quae intentio ! O! si omnes dicerent, Actuum primo : Tu, Domine, qui nosti corda, ostende, quem elegeris: bene facerent, si electionem suam Domino commendarent. Certe non habent totum lucratum qui sunt (in altis, quia sunt) in magnis periculis; " perflant altissima venti ", tribulationum et tentationum. Fugiat ergo ambitio et aemulatio de mundo isto, et sint homines in concordia et pace. Pater Abraham sic fecit, qui dixit cognato suo Genesis decimo tertio: Ne, quaeso, sit iurgium (inter me et te); fratres enim sumus. Si ad sinistram ieris, ego dexteram tenebo, vel e converso. Habeamus concordiam, sicut habent Angeli. Tanta enim est concordia inter eos, quod non possunt habere discordiam ; non enim est dissensionis (Deus), sed pacis, dicit Apostolus primae ad Corinthios decimo quarto. Melius est, esse cum uno paupere in pace et concordia, quam mille fercula habere cum tumultu et turbatione. Tales nunquam habent bonam diem; ideo Sapiens dicit Proverbiorum decimo quinto: Melius est vocari ad olera cum caritate quam ad vitulum saginatum cum odio.

Quarto manuducunt isti beati Angeli ad virtutem misericordiae ad illud quod est infra. Dicitur Lucae decimo quinto: Gaudium erit coram Angelis Dei super uno peccatore poenitentiam agente. Unde faciunt, Domine Iesu, Angeli tui tantum gaudium, quando unus homo convertitur, nisi quia sunt repleti pietate ? Sicut enim de nullo tantum gaudent, sicut quando peccatores convertuntur, e contrario de nullo tantum tristantur, sicut quando boni cadunt et a diabolo seducuntur; Isaiae trigesimo tertio: Angeli pacis amare flebunt, id est, ad modum flentium se habebunt, vel Angeli pacis, id est praelati, qui dolent de damno animarum.

Et e contrario, tota nostra cura est de rebus, de temporalibus, nihil de animabus. Angeli non curant de rebus, sed de animabus. In tantum de eis curant, quod si necesse esset, omnes pro una anima venirent. Non sic est de nobis; sed plus curamus de rebus quam de animabus. Hoc est officium lupinae rapacitatis, non angelicae pietatis. Multum est attenuata misericordia.

Dionysius, scribens ad Carpum, narrat, quod ille Carpus convertit quendam ad fidem, qui postea subversus est et deceptus a quodam alio et recessit a fide; et coepit ille Carpus rogare Dominum, quatenus ostenderet ei paenas, quae debebantur illi qui subverteret suum conversum. Quadam die apparuit ei Dominus Iesus Christus, dicens: Carpe, Carpe, adhuc paratus sum de caelo descendere et crucifigi pro peccatoribus. Magnam misericordiam et clementiam ad hoc addiscatis, carissimi, et artes et quascumque alias scientias, ut possitis animae salvare. Ad hoc debetis arcum ordinare. Iste est fructus, quem fecerunt Apostoli, Martyres et Confessores.

Exerceamus igitur nos ad ista, ad quae manuducunt nos Angeli. Simus reverentes respectu Dei, mundi, concordes et misericordes (respectu hominum). Si enim irreverentes et incontinentes, discordes et immisericordes fuerimus, sumus diabolici, non angelici, et partem habebimus cum daemonibus, non cum Angelis.

Sequitur de tertio officio, scilicet de officio Michaelis, quod est perducere animas ad Deum, ad optimum. Intelligendum enim est, quod Angelorum est hoc, sed specialiter Michaelis, qui fuit antiquitus princeps synagogae, nunc autem princeps Ecclesiae Quando enim (synagoga) abundavit miraculis, prophetia et doctrina et aliis multis; tunc erat princeps synagogae et multas animas perducebat in caelum; sed post passionem Christi, quando noluerunt Christum recipere, vidit, quod nihil faceret circa eos, quia clauserant sibi portas paradisi; nullus enim intrat nisi per Christum; et ideo convertit se ad Ecclesiam, de qua multas animas perduxit iam ad caelum.
Et quod est officium Michaelis et Archangelorum cohaerentium sibi? Suum officium est perducere animas ad optimum, videlicet ad Deum videndum et contemplandum et ad Deum diligendum, collaudandum, degustandum et possidendum: ad videndum et contemplandum ut summum verum, diligendum ut summum bonum, collaudandum (ut) arduum et potentissimum, degustandum ut suavem, possidendum Unquam per omnia sufficientem.

De primo dicitur in Apocalypsis vigesimo secundo : Ostendit mihi Angelus fluvium aquae vitae, splendidum tanquam crystallum, procedentem de sede Dei et Agni. Fluvius iste Spiritus sanctus est, qui procedit a Patre et Filio, quidquid dicat Graecus. In hoc ostenditur, quod officium eius est ostendere Trinitatem, Patrem (et) Filium. Ex isto fluvio splendidissimo ad modum crystalli illuminantur oculi nostri ad videndum omnia in Deo. In Apocalypsi dicit Ioannes, vigesimo primo: Et sustulit me in spiritu Angelus in montem magnum, et vidi Ierusalem novam, descendentem de caelo a Deo, paratam et ornatam tanquam sponsam monitibus suis. Sic Paulus etiam, cuius corpus erat in terra et anima in corpore, vidit quod erat in caelo; quia habebat in se illum, in quo refulgent omnia, qui est condor lucis aeternae et speculum sine macula; et per hoc videbat Creatorem rerum, Reparatorem rerum, Gubernatorem et Glorificatorem. In humanis (?) est tota civitas illa.

O! quam debemus desiderare, quod veniret ad nos semper Michael iste, quod veniret ad mortem nostram et perduceret nos ad illam sanctam civitatem, ut ibi Deum videremus et contemplaremur!

Secundo perducunt isti beati Angeli ad Deum diligendum. Scitis, quod ex reflexione radiorum solis ad corpus opacum et solidum generatur ignis materialiter; sic isti qui sunt fervidi igne dilectionis Dei, condescendendo nobis et multa beneficia exhibendo generant in nobis ignem dilectionis. Quare in flamma rubi apparuit Dominus Moysi, nisi quia isti ardent in se et ceteros nituntur inflammare ? Scitis, quid est ? Nos sumus in mundo sicut carbones exstincti, in quibus parum est de igne, scintilla parva: sed quando veniunt Angeli et ducunt nos in illam fornacem, tunc tota fit anima ignita sicut carbo: sicut carbo exstinctus, cum projicitur in fornacem, statim totus est ignitus. - O! si sentiremus aliquid de dilectione Dei, videretur nobis, quod omnis creatura esset ignita: quia omnis creatura visa accenderet nos ad amorem eius. Nullus decipiat vos, quia secundum quantitatem istius ignis, dilectionis scilicet, erit quantitas remunerationis et gloriae seu beatitudinis.

Tertio perducunt nos isti beati Angeli ad Deum coUaudandum: Psalmus : In conspectu Angelorum psallam tibi: adorabo etc. Et quare? Quia excitant me ad laudandum te, quia ipsi introducunt me cum cantilenis in conspectu tuo, sicut factum est de anima beati Augustini, quam perduxerunt Angeli cum hymnis et canticis spiritualibus . Dicitur in Iob trigesimo octavo: Ubi eras etc., cum me laudarent astra matutina, hoc est Angeli, et iubilarent omnes filii Dei? Ad idem refertur. Nos sumus astra vespertina, sed Angeli sunt astra matutina, qui a principio mundi Deum laudare non cessant; et ideo ita sunt enuntiatores divinarum laudum, quod etiam ipsi veniunt usque ad nos, congaudentes nobis Deum laudantibus; Psalmus: Praevenerunt principes coniuncti psallentibus, in medio iuvencularum tympanistriarum. Mirabiliter placet eis, quando laudatur Dominus suus.

Laudemus ergo Dominum Deum. Ad quid enim data est intelligentia et lingua, nisi ut Deus laudetur et magnificetur ? Ad hoc data sunt; et tamen multi sunt, qui blasphemant et falso iurant et stulte, male utentes linguis suis: et ideo poenam gravem reportabunt ex hoc, quia manducabunt linguas suas, ut dicitur in Apocalypsis decimo sexto : Et manducaverunt linguas suas prae dolore et blasphemaverunt Deum caeli prae doloribus etc.

Quarto perducunt nos ad Deum degustandum f tanquam suavissimum: Psalmus : Immittet Angelus Domini in circuitu timentium eum et eripiet eos: et statim subditur: Gustate et videte, quoniam suavis est Dominus. Ipse enim Michael et Angeli eius ducent nos ad vitae fontes aquarum. Ipse enim Angelus ostendit fontem Agar et puero sitienti, ut dicitur Genesis decimo sexto, et ipsi ostendent nobis omnem refectionem ; panem de caelo praestitisti eis, omne delectamentum in se habentem et omnis saporis suavitatem. Hoc est verbum vitae vivificans omnia, quod est panis Angelorum, panis de caelo. Istum nauem manducamus, quoties in Deo delectamur et degustamus dulcedinem Dei. Quomodo illud manducamus et degustamus ? Dicit Psalmus : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo ! Quod non est verum de ore corporali, ergo de spirituali intelligendum est, quo fit talis degustatio. Delectatio enim fit ex coniunctione convenientis cum conveniente, quando anima coniungitur illi aeternae Sapientiae, dictae a sapore, et hoc per affectum.

Quinto perducunt ad Deum possidendum tanquam per omnia sufficientem, quia anima in separatione sua vel sui a corpore perducitur ad possidendum Deum, aut diabolum. Introducitur ab Angelis in caelum vel ab Angelis introducitur in infernum: et si introducatur in caelum, possidet Deum et possidetur a Deo: si in infernum, possidet diabolum et possidetur ab ipso: Apocalypsis duodecimo : Factum est proelium magnum in caelo: Michael et Angeli eius proeliabantur cum dracone, et fecit victoriam. Hoc proelium factum est in principio, quando cecidit lucifer et eiectus est, aliis stantibus in caelo. Factum est etiam proelium istud secundo, quando instituta est Ecclesia in passione Christi, a qua habent virtutem Sacramenta, quando devictus est diabolus et proiectus est accusator fratrum. Sed fiet in fine et fit quotidie in morte cuiuslibet, quia nituntur daemones animas secum portare: quod factum est, ut moreretur mendicus et portaretur ab Angelis in sinum Abrahae. Mortuus est autem (et) dives et sepultus est in infawo. Daemones portaverunt divitem, Angeli mendicum. Et quare ? Nihil possidebat nisi aurum et argentum, nolebat illud communicare pro Deo, sed retinebat avide: mendicus nihil possidebat, nihil habebat aut habere volebat nisi Deum; iam erat in caelo, vivens in mundo; Matthaei quinto : Beati, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Est, dicit, et non, erit. Ideo, cum exivit anima eius de corpore, venit Michael et posuit eum in possessione regni caelestis; et e converso factum est de divite peccatore, quod, quia nihil voluit possidere in caelo, praecipitatus est in infernum: ibi habuit possessionem suam. Mala possessio est possidere vermes; lsaiae decimo quarto: Subter te sternetur tinea, et operimentum tuum erunt vermes. Cogito istum pauperem mendicum, quem latrabant canes et veniebant et lingebant ulcera eius: qui, cum mortuus est, portatus est ab Angelis in paradisum. Cogito divitem purpuratum, qui erat in pur-- pura et bysso et habebat multos fratres, multas divitias, et sepultus est in inferno. Ubi sunt principes ambulantes in equis, in phaleris? Date mihi principem unum ditiorem et opulentiorem de mundo, Iulianum apostatam, Neronem, Octavianum , vel Fridericum; et date mihi pauperem unum bonum, mortuum in caritate. Iste fuit semper in divitiis, in auro, in equis et fecit voluntates suas: ille in paupertate et mendicitate. Quae est comparatio huius ad illum ? Nulla. Carissimi ! non simus socii daemonum, sed Angelorum, si volumus possidere Deum per omnia sufficientem.

Isti duodecim effectus, tres Raphaelis, quatuor Gabrielis, quinque Michaelis, sunt duodecim stellae coronas, quae erat in capite mulieris, hoc est Ecclesiae, Apocalypsis duodecimo . Ista sunt duodecim beneficia, quae percipit mater Ecclesia ab Angelis, propter quae solemnizat de eis et debet adhuc facere maius festum, quam fiat in aliquibus ecclesiis. Istorum autem beneficiorum sunt mullae ramificationes , quas esset longum enarrare. Rogabimus Dominum, quod det nobis sic facere festum Angelorum in praesenti, ut possimus pervenire ad eorum societatem in patria per eorum beneficia et suffragia, quod nobis concedat Dominus noster Iesus Christus. Amen.

8. BONAVENTURAE