Sermo II .

Vestigia eius secutus est pes meus, Iob vigesimo tertio .

(Prothema). Rogavit Ruth, ut spicas colligeret, sequens messorum vestigia .

Verbum istud secundo propositum scribitur in Ruth, in quo datur praedicatoribus forma et modus praedicandi, quomodo scilicet sit praedicandum. Per messores enim magni praedicatores, sicut fuit sanctus Andreas et alii Apostoli, intelliguntur. Unde Dominus in Ioanne : Ego misi vos metere quod vos non laborastis. Videte regiones, quia albae sunt iam ad messem. Apostoli ergo et alii magni predicatores sunt messores. Messores etiam sunt moderni predicatores, qui habent specialem praerogativam; sed alii pauperculi, qui parum habent de scientia, intelliguntur per Ruth, qui colligunt post illos spicas et sequuntur eos. Sed homo, qui parum habet de sanctitate ad dandum exemplum et parum de scientia ad illuminandum, debet sequi Apostolos et alios magnos praedicatores. Sed hoc facere aliquo modo est in nobis, sed bene facere in gratia Dei: ideo in principio rogemus etc.

Vestigia eius secutus est pes meus. Sicut dictum est, verbum istud scribitur in Iob, et Iob dixit hoc de se. Sed si recte attendatur, potest adaptari sancto Andreae. Si enim intelligamus, qualiter Deus aeternus, invisibilis, qui non habet membra, habet vestigia: intelligendum est, qualiter habet vestigia et qualiter sequenda sunt vestigia eius. Deus enim aeternus non habet corpus nisi in persona Verbi ex tempore incarnati, sed in se invisibilis manens, describitur per figuras et metaphoras membrorum humanorum, non quod illa habeat, sed quia (quod habet) habet istis figuris respondere. Unde, sicut et dicitur habere pedes, non quod habeat eos ad gradiendum, sed sicut pedibus corporalibus sustentatur homo, sic sua virtute omnia sustentantur: unde dicitur ad Hebraeos : Qui cum sitsplendor gloriae eius et figura substantiae eius portansque omnia verbo virtutis suae. Unde eius pes, id est virtus sustentativa omnium, calceatus est in incarnatione. Iste pes, Christus, Verbum aeternnm, omnia portatis, duplex vestigium imprimit in creaturis sive ante incarnationem, sive post. In quantum enim est Dei sapientia, imprimit vestigium veritatis: sed in quantum est Dei virtus, imprimit vestigium virtutis et sanctitatis, quia dicitur de Christo, quod est Dei virtus et Dei sapientia, primae ad Corinthios primo: est enim sapientia divinorum et virtus sustentans omnia. Et iuxta hoc duplex vestigium dedit nobis duplicem potentiam, scilicet intellectivam et affectivam, unam in veritate, aliam in virtute. Et haec est duplex perfectio animae rationalis secundum duplicem vitam, activam scilicet et contemplativam. Vita activa est, in qua proficit homo in virtute: contemplativa, in qua proficit in contemplatione. Et hoc duplex vestigium habuit Sanctus iste: unde dicitur in proposito: Vestigia eius secutus est pes meus.

I. De vestigio virtutis, quod habuit Sanctus iste, (dicitur) primae Petri secundo : Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius. In istis vestigiis ponendus est pes affectionis, veritatis et contemplationis. Pes autem affectionis- ad hoc, quod sequatur vestigium virtutis, debet esse eircumcisus, inoffensus et stabilitus. Et his tribus modis Sanctus iste secutus est vestigium virtutis pede affectionis. Habuit enim pedem affectionis circumcisum per pudicitiam; inoffensum, per innocentiam: sed stabilitum, per patientiam.

Unde primo potest dicere: Vestigia eius secutus est pes meus; eius, id est Christi: secutus est enim eum primo, pede mundaui per pudicitiam: et ideo potest ei convenire illud Canticorum : Lavi pedes meos: quomodo inquinabo Mos?

Lavi, per pudicitiam affectum meum; quomodo inquinabo illum ? quia alicui sancto viro, qui diu servavit munditiam, valde est sibi difficile ad aliquam immunditiam declinare: et ideo dicit: quomodo inquinabo illos etc. Lavi, per pudicitiam ; quomodo inquinabo illos, per luxuriam, quia difficile est hoc viro iusto: et hoc, quando affectio est munda, quia, sicut dicitur in Ioanne, qui lotus est non indiget, nisi ut pedes lavet, sed est mundus totus: scilicet, qui habet munditiam exterius in carne debet lavare pedes, id est affectum. Aliqui enim sunt, qui non faciunt malum exterius, sed sola cogitatione maculantur.

Sed qualiter sunt affectiones islae lavandae? In Iob dicitur: Quis mihi tribuat, ut sim iuxta menses pristinos? Sicut fui in diebus adolescentiae meae, quando secreto Deus erat in tabernaculo meo, quando lavaba pedes meos butyro, et petra fundebat mihi rivos olei.

Quid est hoc, quod dicit, quod lavabat pedes butyro? Hoc non intelligitur de butyro materiali, quia butyrum potius sordidat, quam lavet pedes; ideo etiam sequitur: et petra fundebat rivos olei: et ideo intelligendam est hoc de butyro et de petra spirituali. In Ecclesia tota die recitatur hoc tempore: Ecce, Virgo concipiet et pariet filium et sequitur: Butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum et eligere bonum. Et quare dicit: Butyrum et mel comedet, quia non (?) omnis homo haec comedit ? Quare etiam dicit: ut sciat reprobare malum et eligere bonum, quia butyrum et mel non est causa discretionis huius? - Unde sciendum, quod butyrum et mel significant Divinitatem et humanitatem Christi; per mel enim Divinitas intelligitur, per butyrum humanitas, quod ab inferiori parte venit, scilicet de nutrimento terrae, sed mel Divinitatis desursum, quia mel est de rore caelesti. Unde butyro pedes lavare est affectionem de adipe pinguedinis caritatis mundare ; de hoc ad Hebraeos : Sanguis Christi emundabit conscientiam nostram ab operibus mortuis ad serviendum Deo viventi. Et ideo debet homo cogitare, quod Christus voluit aspergi sanguine proprio propter cum mandandum, ut a peccato abstineat, quod non nisi per aspersionem sanguinis Christi mundatur. Et ille valde est crndelis, qui, hoc attendens, peccare non dimittit. Sed Sanctus iste habuit mundam affectionem, quia effusionem sanguinis Christi in memoria habuit. Item, secutus est pede inoffenso per innocentiam: Proverbiorum : Fili, custodi legem meam ablue consilium meum; et sequitur: Tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget. - Haec est innocentia, custodire legem Dei, quia crealurae rationali impressa est, ut scilicet quod tibi fieri non vis alii ne feceris: sed consilium Domini superadditur, ut scilicet quod tibi fieri vis, hocalii facias. Et qui baec duo custodit non offendit, quia, quando aliquis offendit proximum, offendit et Deum, quia Deus praecepit, quod proximus non offendatur. Unde qui offendit proximum transgreditur mandatum et in hoc Deum offendit. Unde etiam Saulus in hoc, quod Christianos persequebatur, Christum persequebatur . Et ideo laboremus, ut nullum offendamus, sed omnibus bene faciamus. Dicit enim Gregorius: " Quod bona voluntas est nemini velle nocere, sed iuxta vires et etiam supra vires prodesse velle "; et dicit hoc super Evangelium hodiernum in homilia. Et hoc modo Sanctus iste secutus est vestigia Christi, quia ita innocens erat, quod dicebant de ipso : "Innocens linius sanguis sine causa damnatur"; unde in Psalmo : Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis. In manibus portabunt te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum. Hoc enim est de magna misericordia Dei, quod homo potest esse in hac vita, quod non offendat proximum. Et ideo quilibet laboret ad hoc, ut non offendat proximum et maxime ex certa malitia, quia, si fieret ex ignorantia, hoc aliquo modo esset excusabile. Et est valde mirabile: si vadit homo per viam, ubi sunt lapides, bene cavet, ne offendat (pedes) materiales et corruptibiles, et non vult servare ab offensione pedes incorruptibiles, scilicet ipsam affectionem.

Item, secutus est Sanctus iste vestigia Christi pede stabilita per patientiam, ut sibi convenire possit illud Psalmi : Statuit supra petram pedes meos et direxit gressus meos.

Haec petra Christus est, supra quam Petrus, frater Andreae, stabilitus est, et sanctus Andreas similiter. in cuius rei figuram uterque eorum cruci affixus est; unde dixit Dominus ad Petrum : " Venio Romam iterum crucifigi ". Et Sanctus iste, quando stabilivit cor suum ad passionem tolerandam, tunc stabilitus est supra petram. Unde dicit Petrus : Christo in carne passo, et vos eadem cogitatione armamini: quia recogitate eum qui talem sustinuit a peccatoribus adversum semetipsum contradictionem, ut ne fatigemini animis vestris deficientes.

Hoc bene cogitavit Sanctus iste: quia non timuit crucem, sed etiam in ipsa pati desideravit. Unde ipse dixit Aegeae : " Ego si crucis patibulum expavescerem, crucis gloriam non praedicarem ".

Et in hoc conveniat praedicator, ut non ex pavescat crucem Christi, quia non debet expavescere qui eam praedicat. Et nos omnes crucis gloriam praedicamus, et tamen omnes ignominiam crucis expavescimus. Et ratio huios est, quia sumus superficiales Christiani, quia in cruce non consideramus nisi quod exterius est, scilicet poenali tales et passiones, et id quod intus est, non attendimus. Intus enim est Christus, ad cuius imaginem factus est homo : et ibi debet recogitare, quod Christus hanc pro nobis sustinuit et vult, quod nos eam sustineamus. Haec crux est ornata membris Domini, et ideo, si hactenus habuit homo horrorem sustinendi crucem, iam non horreat, quia in ea est fructus dulcissimus. Sed pauci sunt, qui crucem velint sustinere: et ratio huius est, quia amaritudinem crucis Christi non portamus in corde, sicut fecit Sanctus iste. Talis enim, qui haberet amaritudinem crucis Christi in corde, deberet velle, quod totus mundus erueret ei oculos pro veritate, quae Christus est. Et ideo semper habenda est patientia, quia praemium in tribulatione augetur, et patientia in tribulatione necessaria est.

11. Sed est aliud vestigium, quod impressit Dominus,.scilicet vestigium veritatis: et hoc impressit, in quantum est Sapientia Dei Patris. De hoc in lob : Forsitan vestigia Dei comprehendes? et in Psalmo: Mirabilis facta est scientia tua ex me. Et licet esset ita investigabilis Dei sapientia, tamen Christus fecit se imitabilem in doctrina veritatis, in qua Sanctus iste secutus est vestigium eius pede directo, pede munito et pede accelerato; et hoc totum in doctrina veritatis. Secutus est pede recto ad verum discernendum, pede munito ad verum defensandum et pede accelerata ad verum divulgandum per mundum. Sic et nos vestigium veritatis sequi deberemus.

Pes enim cogitationis debet sequi veritatem, et oportet, quod sit rectus, quia, sicut dicit Anselmus , " veritas est rectitudo sola mente perceptibilis ". Et ideo oportet, quod pes sit rectus. De hoc in Ezechiele : Quatuor facies uni et quatuor pennae uni; pedes eorum, pedes recti.

Per animalia oculata, quae habent alas et facies multas, intelliguntur contemplativi, qui debent habere intentionem rectam, fundatam supra veram fidem. Et quando talis non quaerit aliud nisi veritatem doctrinae, tunc recte ambulat, quia oculus aquilae semper tendit in lucem, unde vanitas amoris facit claudicare: unde ad Hebraeos : Gressus rectos facite pedibus vestris, ut non claudicans quis erret.

Rectos facite gressus, scilicet per illuminationem veritatis; unde in Luca: Illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

Et haec est illuminatio fidei; et bonum est loqui de fide. Una ratio est, quae movet me ad loquendum de fide, quia, quando homo audit aliquid loqui de fide et adhibet credulitatem, ex hoc meretur: et etiam, quando fundamentum stabilitum est,

tunc facile est superaedificare . Et ideo quilibet debet captivare intellectum suum ad credendum mysteria fidei, ut perficiatur illa summa veritate: et qui non adhibet intellectum circa cognitionem horum, ut in eis perficiatur, adulter est: quia beatitudo est gaudium de veritate visa.

Item, secutus est pede munito ad verum defendendum ; ad Ephesios : Induti loricam iustitiae et calceati pedes in praeparatione Evangelii pacis. Sed dictum est Moysi: Solve calceamentum de pedibus tuis: locus enim, in quo stas, terra sancta est. Hic dicitur Moysi, quod debet solvere calceamentum, et Apostolus dicit: calceati pedes: ideo sciendum, quod pes affectionis debet esse discalceatus ab istis temporalibus, sed pes considerationis, scili cet pes intellectus, debet esse calceatus per ea quae sunt defensiVa fidei christianae, quam praedicamus; unde dicitur in Deuteronomio: Benedictus in filiis Aser; sit placens fratribus suis et Ungat in oleo pedem suum. Ferrumet aes calceamentum eius.

Tingat in oleo, id est, debet habere intelligentiam instructam per unctionem, quia, sicut dicit Ioannes in Canonica , unctio docet de omnibus. Per ferrum, quod est durum et forte inter alia metalla, intelligitur auctoritas divinarum Scripturarum, quae sunt stabiles: sed per aes . sonorum ratiocinationes doctorum intelliguntur, ut scilicet intellectus habeat auctoritates et eloquentiam ad fidei defensionem. -Sic habuit Sanctus iste contra Aegeam. Et ideo, quia Aegeas non potuit suae eloquentiae resistere, usus est contra ipsum potentia: sed tamen propter hoc diabolus tenuit ipsum. Et ideo habenda sunt arma, ut pugnemus pro fide Christi, per quam habetur hereditas aeterni regni.

Item, secutus est pede acceleraui ad verum divulgandum , quia in omnem terram exivit sonus eorum , quia pedes eius cucurrerunt usque ad Graeciam; et nos ad unum milliare nolumus ire ad praedicandam fidem Christi.