Sermo .

Probavit me quasi aurum, quod per ignem transit, Iob vigesimo tertio .

Verba ista beati Iob, cuius virtus fuit a Deo multipliciter probata, et competere possunt beato Laurentio, qui non tantum secundum metaphoricam similitudinem, sed etiam secundum propriam veritatem in igne probatus fuit. Commendatur autem in verbo praemisso gloriosi Martyris passio tripliciter, scilicet quantum ad acceptionem divini beneplaciti, quod respicit patiendi causam, cum dicit: Probavit me, id est Dominus, cuius est electos probare, id est approbare: ad perfectionem proprii meriti, quod espicit patientis personam, cum subditur: quasi auru m, quod est perfecti decoris et valoris inter omnia natalia: ad afflictionem inflicti supplicii, quod respicit patientis poenam, cum subinfertur: quod per ignem probatur, quod est acerbissimum genus tormenti. Ut ergo videtur testimonio Angeli, Tobiae duodecimo , necasse est, eos qui accepti sunt, in tribulatione probari: dicitur enim ibi ab Angelo Tobiae: Quia acceptus eras Deo, necesse fuit, ut tentatio probaret te. Qui enim acerbiori tribulatione probantur sunt acceptiores: qui acerbissima, sunt acceptissimi. Ergo, si beatus Laurentius probatus fuit a Domino acerbissimo martyrio, concluditur, quod acceptissimus fuit Deo aeleroo, qui suorum probat virtutes Sanctorum. Probat Dominus Sanctos suos, et praecipue beatum Laurentium probavit in quadruplici virtute, secundum quam est regimen totius vitae, scilicet: in prudentia, iustitia, modestia et constantia. Probavit namque beatum Laurentium prudentia in praedicatione divini verbi; iustitia, in exsecutione suscepti officii: modestia, in ostensione boni exempli; constantia, in perpessione acerbi martyrii. In bis autem omnibus a Deo probatus et a nobis merito approbandus (est).

I. Igitur probata fuit beati Laurentii prudentia in praedicatione divini verbi; hoc enim officium committi solet diaconis, quorum interest legere et exponere verba sancti Evangelii, quod diligentissime fecit, sicut ex verbis eius colligi potest. Unde sibi recte competit illud Apostoli primae ad Thessalonicenses secundo : Exhortatio enim nostra non de errore neque de immunditia neque in dolo: sed sicut probati sumus a Deo, ut crederetur nobis Evangelium , ita loquimur, non quasi hominibus placentes, sed Deo, qui probat corda nostra. Neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis, sicut scitis, neque in occasione avaritiae. In quibus verbis duo tangit Apostolus, quae prudentem virum in praedicatione decet habere, scilicet, ut iuste praedicet et recto fine. In hac autem prudentia non est dubium beatum Laurentium fuisse probatum, et omnem bonum praedicatorem et clericum debere se probabilem exhibere, secundum quod dicitur secundae ad Timotheum secundo: Sollicite citra te ipsum probabilem exhibere Deo, operarium inconfusibilem, recte tractantem verbum veritatis, scilicet, ut omnia tua regantur secundum prudentiam.

Ad hoc autem, quod simus in prudentia probati, tria sunt necessaria, scilicet cautela errorum, in quo est probationis inchoatio: propter quod primae ad

Corinthios undecimo : Nam oportet, et haereses esse, ut et qui probati sunt manifesti fiant in vobis. Qui enim possunt declinare et convincere tot haereses pullulantes manifeste probantur esse prudentes. Ad hoc necessarium est, ut ne quis sit (nimis difficilis et nimis) pronus ad credendum.... Propter primum, primae Ioannis quarto : Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus, si ex Deo sunt; propter secundum, Psalmus: Probavi te apud aquam contradictionis. Recte aqua contradictionis est error, quia contradicit veritati, contradicit communitati, contradicit etiam sibi. Utrumque enim eorum est paris periculi et aequaliter a probatis debet caveri: et omnibus credere, quod est insipientium, et omnibus contradicere, quod est fatuorum; unde recte dicitur leremiae decimo: Pariter insipientes et fatui probabuntur: quia aequaiiter damnantur et reprobantur.

Eligentia consiliorum, in qua est perfectionis probatio; primae ad Thessalonicenses quinto : Omnia autem probate, quod bonum est tenete. Sub bac autem distinctione non continentur mala: quia statim subditur: Ab omni specie mala abstinete vos: sed bona, de quibus dicit Apostolus , semper eligenda esse magis bona. Oportet enim, sicut dicit Hieronymus et Apostolus, semper sectari meliora. Et propter hoc dicit esse probanda: nam qui bene discernit et male eligit ipse se condemnat. Propter quod ad Ro manos decimo quarto : Beatus, qui non iudicat semetipsum in eo quod probat, id est, qui se non condemnat in hoc quod bene videt et male eligit. Scienti bonum facere et non facienti peccatum est illi. Cum autem dubitatur plurimum, quid magis debeat eligi, tunc ad consilium prudentiorum debet recurri, secundum quod fecit Iudith, Iudith octavo, quae a presbyteris super eo quod debebat facere, consilium requisivit: Probate, inquit, si ex Deo est quod facere disposui, et orate, ut firmum faciat Deus consilium meum. Si autem dissentiunt, duplex est remedium, scilicet iudicium discretionis, ut credatur probatioribus, et suffragium orationis; et haec duo tangit.

Intelligentia mysteriorum, in qua est probationis perfectio: quae quidem sunt divinae voluntatis consilia et beneplacita. Propterea ad Romanos duodecimo : Nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in nouitate sensus vestri, ut probetis, quae sit voluntati Dei bona, beneplacens et perfecta. Optime dicit, quod non conformentur sacculo, quia tales non merentur divini beneplaciti dispensationem probare: Lucae duodecimo: Hypocrilae! faciem caeli

et terrae nostis probare; hoc autem tempus quomodo non probatis ? illud quidem tempus pietatis et clementiae, tempus gratiae, tempus poenitentiae, in quo Deus volebat eos ad se vocare ; quod quidem probare nolebant, quia intellectum ad Deum non convertebant. Sed aliqui sunt, qui convertunt intellectum, addentes affectum: et bi sufficienter probant: quorum personam gerebat Eliud, Iob trigesimo sexto , qui dicebat: Repetam scientiam meam a principio et operatorem meum probabo iustum. Verbo dicebat, sed improbabat facto. Tales fuerunt philosophi, de quibus ad Romanos primo: Quoniam non probaverunt Deum habere in notitia, tradidit illos Deus in reprobum sensum. Haec autem indubitanter credendum est fuisse in beato Laurentio.

II. Iustitia in exsecutione suscepti officii, quod quidem fuit custodiendi et dispensandi thesaurum: hoc enim erat officium archidiaconi. Haec autem iuste exsecutus fuit. Unde sibi competit illud Ecclesiastici trigesimo primo : Beatus dives, qui inventus est sine macula et qui post aurum non abiit nec speravit in pecunia et thesauris. Quis est hic, et laudabimus eum? Fecit enim mirabilia in vita sua. Qui probatus est in illo et perfectus inventus est, erit illi gloria aeterna. Talis fuit beatus Laurentius, qui dispersit et dedit pauperibus, non cumulavit nec congregavit nec distraxit bona pauperum. - In hninsmodi autem iustitia omnes ministri Ecclesiae debent esse probati, quod fit (per tria, quae sunt ):

Unitas concordiae propter conformitatem naturae, ut nihil faciat alii quod sibi nolit fieri : Ecclesiastici vigesimo quinto: In tribus bene placitum est spiritui meo, quae sunt probata coram Deo et hominibus: concordia fratrum, et amor proximorum, et vir et mulier bene sibi consentientes. Primum vinculum et tertium aliquo modo reputatur: sed medium fere omnino despicitur; nam pauci sunt, qui proximis copulentur, quia facti sunt ad imaginem Dei, cum dicat Apostolus ad Romanos decimo tertio : Qui diligit proximum Legem implevit. Unde plus placet Deo dilectio et aedificalio proximi quam maceratio corporis proprii; propter quod ad Romanos decimo quarto: Non est regnum Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu sancto. Qui enim in hoc servit Christo placet Deo et pro- wWiM est hominibus: et ideo subditur: Itaque quae pacis, sunt sectemur.

Severitas vindictae propter deformitatem culpae; Sapientiae primo : Perversae cogitationes separant a Deo, scilicet propter deformitatem culpae:

probata autem virtus corripit insipientes, scilicet propter zelum iustitiae. Talis est virtus, qua non solum instas est aliis, sed etiam sibi ipsi: quia, secandum quod dicit Gregorius, "qui nescit tenere moderamina vitae propriae, quomodo iudex flet alienae "? Et propterea Deuteronomii primo: Date ex vobis viros sapientes et gnaros et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris, ut ponam eos vobis principes: in quo ostenditur, quales debent eligi, scilicet instructi litteris, experti in negotiis, informati moribus bonis.

Pietas clementiae propter informitatem penuriae ; ad Romanos decimo quinto: Probaverunt Macedonia et Achaia collationem aliquam facere in pauperes sanctorum, qui sunt in Ierusalem. Placuit enim eis, et debitores sunt eorum. Optime dicit probaverunt et approbaverunt pauperum facere beneficia eleemosynarum, quoniam aliis dare eleemosynam pauperum quam pauperibus non est iustitia nec pietas, sed impietas et iniquitas . Unde Ecclesiastici trigesimo quarto : Dona iniquorum non probat Altissimus nec respicit in oblationes iniquorum: et rationem subdit, quia qui offert sacrificium ex substantia pauperum, quasi qui victimat filium in conspectu patris sui. Panis egentium vita pauperum est: qui defraudat illum homo sanguinis est. Et propter hoc dicit, quod probaverunt collationem facere in pauperes sanctorum; et ratio subditur: quia debitores sunt eorum. Si enim spiritualium eorum participes facti sunt gentiles, debent et in carnalibus ministrare illis. Qui ergo spiritualia non seminat, cum carnalia metit, quod alienum est sibi usurpat. Seminantur autem spiritualia modo per dictae conversationis exempla, per orationis suffragia, per predicationis documenta. Qui ergo negligit officium clerici non facit.

III. Modestia in ostensione boni exempli. Omnium modestia nota debet esse omnibus , maxime modestia clerici in sacris ordinibus constituti, et praecipue diaconi secundum mandatum Apostoli recte promoti, primae ad Timotheum tertio: Oportet, diaconos esse pudicos, non bilingucs, non multo vino deditos, non turpe lucrum sectantes: habentes mysterium fidei in conscientia pura. Et hi autem probentur primum, et sic ministrent, nullum crimen habentes. In quibus verbis ostendit, quod in clericis iam promotis, debet esse modestia quantum ad ea quae sunt corporis, quantum ad ea quae sunt oris, quantum ad ea quae sunt operis et quantum ad ea quae sunt hominis interioris, sicut per ordinem patet. Talem non est dubium fuisse beatum Laurentium, secundum quod ipse dixit ad beatum Sixtum: "Quid in me ergo displicuit paternitati tuae? Nunquid degenerem me probasti"? etc. In hoc eius modestia fuit. Oportet, omnes bonos diaconos esse probatos, quod ut perfecte fiat, tria sunt opportuna:

Munditia cordium, quae respicit cordis simplicitatem quoad Deum: unde primi Paralipomenon ultimo : Scio, inquit David, Deus meus, quod probes corda et simplicitatem diligas. Haec autem simplicitas cordis excludit omnem dolum, simulationem et hypocrisim, quia non quaerit placere hominibus, sed Deo, qui probat corda nostra. Cuius evidens signum est, quando homo laudibus hominum non delectatur ; propter quod Proverbiorum vigesimo septimo : Quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum, sic probatur homo ore laudantis. Si enim extollitur et gloriatur, quia ab hominibus laudatur et commendatur, probatur quidem et reprobatur, quoniam mali placent hominibus . Si autem non gloriatur, sed humiliatur, probatur et approbatur: et hoc quidem est valde difficile, nisi homo ducat gloriam a testimonio conscientiae, secundam quod dicitur ad Galatas sexto: Opus autem suum probet unusquisque, et sic in semetipso tantum gloriam habebit et non in altero: non enim debet plus credere alii quam sibi de.se. Unde Bernardus : "Non est committenda gloria conscientiae alienis labiis, quia nullus sibi ipsi potest secure gloriam committere, quia opus suum non potest sufficienter probare ". Unde primae ad Corinthios tertio : Uniuscuiusque opus quale sit, ignis probabit. Qui ergo divinis oculis cor suum mundum et modestum vult custodire, studeat in Domino, non in homine gloriari, ne forte dicatur sibi illud divinum improperium ; Isaiae vigesimo nono : Populus iste ore sua et labiis suis glorificat me: cor autem eius longe est a me. At non talis vir sanctus, in cuius persona, leremiae duodecimo: Et tu, Domine, nosti me, vidisti me et probasti cor meum tecum. Tale est cor mundum, simplex et modestum.

Pudicitia corporum, quae respicit corporis sanctitatem quoad proximum. Haec vitam hominis ut aurum resplendere facit in oculis proximorum; propter quod Apocalypsis tertio : Suadeo tibi emere a me aurum ignitum, probatum, ut locuples fias, quantum ad castitatis incorruptionem ; et vestimentis albis induaris, et non appareat confusio nuditatis tuae; hoc quantum ad honestatis ostensionem. Et bene dicit aurum incorruptionis pudicitiae emendum,

quia, sicut dicitur Sapientiae octavo, non possum esse continens, nisi Deus det, ideo oportet a Domino sanctum desiderium emere. Hoc attendens clamabat in Psalmo: Proba me, Domine, et tenta me: ure renes meos et cor meum etc. Non enim efficitur homo perfecte pudicos, donec renes eius igne sancti Spiritus adurantur. Propter quod Ecclesia petit in Collecta : " Ure igne sancti Spiritus renes nostros" etc. Hoc maxime petere debent clerici, qui sunt altaris officio dedicati, de quo edere potestatem non habent nisi mundi corde et corpore pudici: immundi enim non poterant manducare phase; propter quod primae ad Corinthios undecimo: Probet autem se ipsum homo, et sic de pane illo edat et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne iudicium sibi manducat et bibit, non diiudicans corpus Domini.

Parsimonia victuum, quae respicit sobrietatem oris quoad se ipsum: quod bene figuraliter demonstratur Iudicum septimo : Dixit Dominus ad Gedeon: Adhuc populus multus est: duc. eos ad aquas, et ibi probabo illos: et sequitur ibidem, quod dixit Dominus ad Gedeon: Qui lingua lambuerint aquas, sicut solent canes lambere, separabis eos seorsum: et hi fuerunt probati: qui autem, curuatis genibus, biberint in altera parte erunt: hi reprobati et reiecti de proelio. Primi fuerunt trecenti, secundi novem millia septingenti. Per aquas significatur abundantia ciborum, quos qui parce et sobrie sumunt apti sunt ad proelium; qui vero ad eas incurvantur tanquam miseri et carnales reprobantur: et istorum maxima est multitudo et inepta ad proelium. Qui autem sunt in divino exercitu debent vigilare et noctis vigilias custodire et adversariorum astutias deprehendere. Illi vero, qui sunt gravati in crapula et ebrietate, vigilare non possunt: propter quod primae Petri quinto : Sobrii estote et vigilate etc. Unde militibus Christi pugnantibus in Ecclesia necessaria est discretio et fortitudo.

Sed tollit ebrietas discretionem: Proverbiorum vigesimo : Luxuriosa res vinum, et tumultuosa ebrietas: quicumque his delectatur non erit sapiens. Propter quod, Ecclesiastici trigesimo primo, sicut ignis probat ferrum durum, sic vinum corda superborum arguet in ebrietate potatum. Unde ubi regnat ebrietas, nihil potest esse celatum: et propterea necessario sequuntur contumeliae et rixae innumerae; Proverbiorum vigesimo tertio: Cuivae? cuius patri vae? cui rixae? cui foveae? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum? Nonne his qui commorantur in vino et student calicibus epotandis?

. - Gulositas, omnem mentis virtutem et fortitudinem ; unde ad Hebraeos duodecimo : Ne quis fornicator aut profanus ut Esau, qui propter unam escam vendidit primitiva sua. Scitote enim, quoniam et postea, cupiens hereditare benedictionem, reprobatus est, scilicet pro sua vilitate.

IV. Constantia in perpessione acerbi martyrii: quod quidem fuit incendium, in quo examinatus et approbatus fuit. Unde sibi recte competit illud Psalmi et sibi attribuitur: Probasti cor meum et visitasti nocte: ad litteram totam noctem Decius crudelissimus expendit in eius tormentis ; igne me examinasti, quia in igne non defecit, sed profecit: et non est inventa in me iniquitas, quia non murmuravit, sed gratias egit. " Gratias, inquit, ago tibi, Domine Iesu Christe, quia ianuas tuas ingredi merui". Unde ad ostendendum magnitudinem snae constantiae induxit ei Dominus magna vincenda, secundum quod beatus Sixtus ei promiserat. In hac autem constantia probantur et approbantur milites Christi; hoc autem fit triplicis suffragaris virtutis adiutorio, scilicet per:

Fundamentum patientiae; nam minor est virtus, quam non patientia format; propter quod Iacobi primo : Omne gaudium existimate, fratres mei, cum in varias tentationes incideritis, scientes, quod probatio fidei vestrae patientiam operatur, pauentia autem opus perfectum habet: nam virtus in infirmitate perficitur, secundae ad Corinthios duodecimo. Propter quod consulit Ecclesiasticus: In dolore sustine et in humilitate tua patientiam habe: in his duobus maxime necessaria est patientia, scilicet in afflictione et in confusione. In hoc autem igne boni probantur, et mali consumuntur ut stipula ; unde leremiae sexto: Defecit sufflatorium,

in igne consumtum est plumbum, frustra conflavit conflator: malitiae enim eorum non sunt consumtae. Sustentamentum confidentiae, quae sursum levat et sustentat; unde ad Romanos quinto : Gloriamur in tribulationibus, scientes, quod tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, probatio vero spem, spes autem non confundit, quia caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui dalus est nobis. Haec autem spes omnes tribulationes facit tolerare et maxime iniurias (?)... in tribulatione certitudinem, secundum illud Tobiae tertio: Hoc autem pro certo habet omnis, qui te colit, quod vita eius, si in probatione fuerit, coronabitur: si autem in tribulatione fuerit, liberalium: Secundum autem quod dicit Gregorius, " desiderata praemii minuit vim flagelli". Et hoc est quod dicitur primae Petri primo : Modicum nunc, si oportet contristari in variis tentationibus, ut probatio vestrae fidei multo pretiosior sit auro, quod per ignem probatur etc.

Perseverantiae complementum, quae sola consummat: de qua Sapientiae tertio : Tanquam aurum in fornace probavit illos et quasi holocausti hostiam occepit illos: per holocaustum, quod totum cremabatur, significatur virtus perseverantiae, quae non deficit usque in finem, quousque perducat ad coronam iustitiae, secundum illud secundae ad Timotheum quarto: Sonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi, in reliquo reposita est mihi coronaiustitiae. Beatus, qui ad coronam hanc merito perseverantiae perducitur: Iacobi primo: Beatus vir, qui suffert tentationem etc. Ad hanc coronam beatus Laurentius pervenit: ad quam nos etc.