Sermo II.

Ecce, tu pulcra es, amica mea. Ecce, tu pulcra es, oculi tui columbarum etc, Canticorum primo.

(Prothema). Quaeramus domino nostro regi adolescentulam virginem, et stet coram rege et foveat eum in sinu suo et calefaciat dominum nostrum regem, tertii Regum primo.

Ad litteram est verbum servorum David regis: spiritualiter est verbum Angelorum et praedicatorum, qui ea quae concipiunt et vident in luce aeterna, vel meditantur, ea nobis annuntiant et proponunt et curam habent de grege Domini tanquam boni servi, qualiter grex Domini nutriatur et pascatur spiritualiter et reducatur in illam civitatem supernam, Ierusalem caelestem . Et inter illa quae Angeli boni sive predicatores dicunt, dicunt, quod quaerant domino suo regi adolescentulam virginem etc, id est animam incorruptam, prudentem et sensatam et amorosam et contemplativam. Talem, quando quaesierunt, invenerunt Virginem, scilicet gloriosam. Et post ipsam adductae sunt regi aliae Virgines ad exemplum ipsius, beata Agnes et aliae. Unde et merito pro beata Agnete et aliis utimur verbo proposito. Ista autem Virgo inventa fuit in Ecclesia Dei et proposita aliis in exemplum, quia incorrupta fuit et sancta, quia prudens et sensata, quia amorosa, quia contemplativa: et calefecit Dominum nostrum Regem, quia fuit excessivae caritatis. - De ista Virgine debemus cogitare;

et hoc est valde utile nobis. Ipsa namque fuit incorrupta et sancta, prudens et sensata, ut apparet ex verbis suis: fuit etiam amorosa, quia excessivae caritatis: fuit etiam contemplativa. Et hoc considerare et attendere est utile nobis et ad elidendam superbiam nostram. Quid de nobis ipsis praesumimus et nihil facimus, videntes istam iuvenculam tam durum martyrium pro Deo sustinuisse? Et etiam ad excitandam nostram pigritiam ad (faciendum) bonum pro Deo. Quis fecit hoc, quod scilicet in tali aetate martyrium passa est, ita prudens et sensata erat et ita prudenter respondebat et ita firma in fide? Certe, hoc fecit gratia Spiritus sancti; et illa nobis non denegabitur a Deo, si nos disponamus ad eam. Si enim eam imitati fuerimus, bene quidem: sin antem, ipsa stabit in iudicio contra nos et dicere poterit: ego iuvencula ita et ita fui, et vos senes et barbati, qui tantum fuistis in saeculo, nihil fecistis. Dicamus igitur: Pater noster, quod Deus det nobis invenire talem virginem non solum in libris et quaternis, sed etiam in conscientiis nostris per imitationem, ita quod sit ad eius gloriam et nostram aedificationem et salutem. Ecce, tu pulcra es, amica mea etc. Certum est, quod verbum istud est verbum Sponsi ad sponsam suam, quamlibet sanctam et fidelem animam, et specialiter potest esse verbum Christi ad sponsam suam Agnetem. Et in verbo isto commendat eam a quatuor, scilicet a sanctitate et speciositate conversationis, cum dicit: Ecce, tu pulcra es: et a sinceritate affectionis, cum dicit: amica mea, mihi, supple, spiritualiter et sincero affectu copulata: tertio commendat eam a serenitate contemplationis, cum repetit: Ecce, tu pulcra; quarto, a simplicitate intentionis, cum dicit: oculi tui columbarum. Si haec habet anima, iam est Christo conformis et configurata Sponso suo Christo. Et videte, quod anima ista sancta et devota, cui loquitur Sponsus in Canticis, aliquando vocatur soror, aliquando vocatur filia, aliquando vocatur sponsa, aliquando amica. Et re vera aliter non est eius amica, nisi sit soror et filia et sponsa. Vocatur igitur primo soror. Et si aliae Virgines habuerunt hanc dignitatem, ut essent et dicerentur sorores Christi; recte beata Agnes hanc habuit. Quae enim melius soror Agni quam Agnes vel Agna? Debemus autem intelligere, quod anima sancta dicitur soror Christi propter innocentiae conformitatem: filia, propter promptitudinis obedientiam: sponsa, propter cohaerentiae indissolubilitatem: amica, propter beneuolentiae pulcritudinem.

I. Et gloriosa Agnes, quare sic nominata? Quia soror Agni vere fuit, vere ipsi conformis et similis fuit per innocentiae conformitatem. Propter quod dicit ipse Christus in Canticorum ultimo : Soror nostra parua et ubera non habet. Quid faciemus

sorori nostrae in die, quando alloquenda est? Et respondet: Si murus est, aedificemus super eum propugnacula argentea: si ostium est, compingamus illud tabulis cedrinis. Videte: innocentia in hoc consistit, quod anima, quae vult habere veram innocentiam, in nullo omittat aut transgrediatur aliquid, quod sit praeceplum in lege divina. Unde ista anima, quae nihil omittit agendorum et quae nihil committit aut perpetrat vitandorum, talis anima est, quae conformat et configurat se legibus divinis. Omnes autem leges divinae ad unam legem divinam reducuntur, scilicet ad legem dilectionis. Nam secundum Apostolum: Plenitudo legis est dilectio, ad Romanos decimo tertio . Finis praecepti est caritas de corde puro, et conscientia bona et fide non ficda. Illa igitur anima innocens est, quae habet in se illa tria, scilicet cordis puritatem, conscientiae bonilatenb, et fidei firmitatem. Haec est soror Agni sine macula, qui Legein implevit. Sic fuit innocens beata Agnes, quia habuit caritatem de corde puro: et ideo dicit Dominus de ea: Soror nostra parua est et ubera non habet, verba scilicet carnalis aut mundialis consolationis: et ex quo talis est, ergo caritatem de puro corde habet.

Iterum habuit conscientiam bonam et fidem non fictam: quod apparuit, quando petebatur a filio praefecti primo in coniugium suum, in maritale connubium, postmodum ad idolorum cultum. Ibi apparuit, quomodo fidem veram, non fictam habebat et conscientiam bonam. Propter quod dicit Dominus de ea: Quid faciemus sorori nostrae in die, quando alloquenda est? supple: a praefecto et eius filio, quando petebat eam. Si murus est, aedificemus super eum propugnacula argentea.

Per murum intelligo fidem eius fundatam firmiter super fundamenta Apostolorum , hoc est super duodecim articulos fidei catholicae, editos a duodecim Apostolis . Igitur super hunc murum aedificavit Christus propugnacula argentea, quia dedit fidem disertissimam et potentem se defendere contra omnes fidei inimicos et adversarios. " Infantia computabatur in annis, sed erat senectus mentis immensa: corpore iuvencula, sed animo cana ". Ita sapienter respondebat, sicut si fuisset doctrix theologiae. Non fuit sua fides ficta, sed vera et firma. - Sed quid super ostium responsum est? Si ostium est, compingamus illud tabulis cedrinis. Ostium, per quod intratur ad Deum, et per quod venit Deus ad nos et intrat, conscientia sana est et recta. Et ideo dicit Dominus compingendum tabulis cedrinis, quae sunf imputribiles, per quod intelligo conscientiae bonitatem, quae nihil ha bet corruptionis, non habet vermem corrodentem. Talem murum et tale ostium habuit beata Agnes; et ideo ipsamet de hoc gloriatur ibidem: Ego murus, et ubera mea sicut turris . Ipsa enim habuit caritatem

de corde puro, conscientia bona et fide non ficta: et ideo vocatur a Christo soror propter innocentiae conformitatem. Et bene dicitur Agnes vel Agna, quia soror Agni. Nec verecundatur Agnus habere talem sororem, sed delectatur sua sorore. Utinam animae nostrae sic sint conflguratae Agno secundum istam innocentiam, ut velit Christus eas vocare sorores !

II. Secundo vocatur anima sancta filia: et hoc .propter obedientiae promptitudinem: Canticorum septimo : Quam pulcri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis!

Gressus in calceamentis nihil aliud significant quam promptitudinem ad obediendum. Quando homines prompti sunt ad hoc, quod non timent nec lapides nec spinas quasi ferrum et aes, sic calceamentum eorum. Et hoc fit, quando nec propter difficultatem rei faciendae nec propter laborem dimittunt obedire Deo. De ista obedientia dicitur in Psalmo: Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam et obliviscere populum tuum et domum patris tui. Potissime vult Deus, quod sibi obediamus in tribus, quae tanguntur in adducta auctoritate, ad quae non potest homo attingere, nisi sit calceatus ferro et aere, ut nec difficultatem nec laborem timeat; et intingat in oleo pedem suum, id est, gratiam habeat.

Revocat nos a pompositate mundi: et in hoc vult nos sibi obedire: et hoc est, quod dicitur hic: Audi, filia, et vide et inclina aurem tuam etc. Et obliviscere populum tuum, hoc est omnem pompositatem: quia homines plus volunt honorari circa suos quam inter extraneos; ibi non curant. A quo retrahit, cum dicit: et obliviscere.

Item, retrahit nos a cupiditate et vult, quod nos obliviscamur omnem cupiditatem: quod tangit, cum dicit: et domum patris tui.

Item, omnem carnalitatem in hoc,quod dicit: patristui; quasi dicat: non cures de mundi pompositate, de bonorum temporalium multitudine nec de carnali affectione: et tunc eris bene obediens. Sic obedivit Filius Dei Patri suo, ut fieret pauper, humilis et afflictus: contra pompositatem humilis, contra cupiditatem pauper, contra carnalitatem afflictus. Si igitur vis, quod anima tua sit filia principis, et quod pulcri sint in calceamentis gressus tui: oportet, quod obliviscaris populum tuum et domum patris tui.

Et nunquid non audivit beata Agnes istud verbum ? Immo; filia enim erat nobilium parentum, unigenita et pulcherrima et debebat hereditare in tota hereditate parentum suorum et etiam debebat semen in domo patris sui conservare, quia unigenita erat. Quid fecit? Omnia contempsit propter Deum, et honorem mundanum et paternam hereditatem despexit, etiam illum qui eam petebat in coniugium, quia erat adhuc nobilior illo genere, qui et multa praesentavit ei, quae ab ea velut stercora recusata sunt . Et dixit: " Discede a me, pabulum mortis, fomes peccati, nutrimentum facinoris, quia iam ab alio amatore praeventa sum".

Senserat iam maiora et meliora bona, gratia Spiritus sancti edocta et inspirata: et ideo illa quae sibi offerebantur, contemnebat. - Quid igitur dicemus, quando videmus hominem toto desiderio aspirare ad istas iucunditates mundi, anhelare ad divitias et prosperitates, non curantem de bonis spiritualibus et aeternis? Certe, tales non sunt filii Dei vel filii liberae , sed filii ancillae, quaerentes prudentiam, quae de terra est. Audi igitur, filia, et vide etc., et noli esse filia diaboli, sed filia Dei, filia Iesu Christi. - Aliqui mirantur de ista Virgine, quomodo ita prudenter loquebatur et respondebat: sed adhuc plus miror, quomodo omnia ita contemnebat et arbitrabatur ut stercora. Certum est, quod " magno pondere fixa erat" in fide et dilectione Dei " a Spiritu sancto ".

III. Tertio dicitur anima sancta sponsa Christi: et hoc propter cohaerentiae indissolubilitatem, quia matrimonium est vinculum indissolubile inter sponsum et sponsam. Ideo convenit ei illud quod Sponsus dicit Canticorum quarto : Hortus conclusus, soror mea, sponsa, hortus conclusus, fons signatus. Emissiones tuae, paradisus, malorum punicorum cum pomorum fructibus. Cypri cum nardo, nardus et crocus etc.

Quid vult dicere ? Vinculum indissolubile, quod est inter sponsum et sponsam, non habet esse inter animam et Christum, nisi concurrant tria, scilicet incorruptio vitae et munditia conscientiae et odor bonae famae. Hortus conclusus, soror mea, sponsa, quantum ad vitae incorruptionem: fons signatus, quantum ad conscientiae munditiam: emissiones tuae, paradisus, quantum ad bonam famam.

Hortus iste plenus est, amoenus et floridus, et significat talis hortus animam bonae vitae, conscientiae purae et bonae famae, quasi repletam bonarum virtutum odoribus. Quando enim homo malus est vel habet mala in se permixta bonis, tunc non est homo sicut hortus, sed sicut vinea hominis stulti, quae tota repleta est urticis et malis herbis. Sed quando in eo nihil est mali et multa bona, tunc est homo hortus conclusus, quantum ad vitam incorruptam; fons signatus, quantum ad mundam conscientiam, quia, sicut aqua fontis de intimo terrae erumpit, de ignoto et inviso loco, sic munditia conscientiae ab intimo venit, quam solus Deus videt et rimatur: quando enim conscientia hominis pura est et munda in oculis divinae Maiestatis, tunc non est homo temeratos aut maculatus per aliquam immunditiam supervenientem. Sed quando cum bona vita et munda conscientia est honestas famae et bonus odor, tunc emissiones hominis sunt sicut paradisus.

Inde veniunt boni odores. Merito possunt tales dicere : Christi bonus odor sumus. Ecce, beata Agnes ubique reliquit bonum odorem suum. Tantus fuit odor, qui exivit de ista beata Virgine, quod locum foeditatis, ipsum lupanar, fecit ecclesiam . Quia enim ipsa habuit vitam incorruptam, ideo Dominus voluit eam honestare et decorare veste pulcherrima et Angelorum manibus parata, immo etiam densitate capillorum suorum, " ut melius videretur eorum fimbriis quam vestibus tecta ". Quia conscientiam habuit mundam et impollutam, ideo locus ille, qui erat ante immundum prostibulum, repletus est immenso lumine, et " quicumque ingrediebatur melior regrediebatur ". Odor ille primo interfecit filium praefecti, qui non dedit honorem Deo, sed veniebat inuitaturus puellae ". Ideo habuit diabolus potestatem in eum et sufflavit eum. Sed ista beata Virgo suo bono odore suscitavit eum et de portis inferni revocavit eum ad vitam, et qui prius fuerat blasphemus et immundus, coepit nomen Domini praedicare. Odor suus mortuos vivificabat.

Fnitigitur sponsa Christi propter inseparabilitatem cohaerentiae cum Christo ; unde et dicebat : " Anulo suo subarrhavit me " Dominus Iesus Christus et tanquam sponsam decoravit me corona. Credo, quod ideo Dominus ita cito voluit eam accipere, ut eam sibi illibatam coniungeret et conservaret. Mirum est, quod aliqui sunt iam senes et barr bati, et est eis difficile servare castitatem. Videant

- istam puellam ita fortem et firmam, ut nec donis nec precibus neque minis flecti posset.

Aliqui sunt, qui volunt servare famam suam, sed non vitam, quia in occulto faciunt mala, et videtur sibi, quod non laedatur fama sua. Sed scitis, quod est lepra occultata ad tempus, (quae) postea inficit totum hominem et interius et exterius. Et licet in occulto male vivas, tamen tu es infectus ita, quod foetor tuus pervenit usque ad nares Dei et curiae caelestis.

Aliqui sunt, qui volunt habere vitam mundam, nullo modo facerent aliquid inhonestum: sed non curant, quod habeant mundam conscientiam, immo habent cor et conscientiam apertam et patulam ad omnes cogitationes malas et omnes imagines; quaecumque vero ve-

- Dit, statim recipitur, nulla repellitur. Et deberet homo malam cogitationem et malam imaginem transverberare et dicere: ad quid venis, quid quaeris in domo ista? Non est hic locus tuus. Non deberet cor aperire talibus imaginibus, sed angelicis et bonis imaginibus. Debet enim homo dicere intra se: quomodo inquinarem cor meum: nullo modo facerem. Nec facit qui vult inseparabiliter cohaerere Christo sicut sponsa sponso suo, non sicut concubina fornicatori. IV. Quarto habet anima sancta nomen et rationem amicae; et sicut dixi, dicitur amica propter pulcritudinem benevolentiae; Canticorum quinto : Aperi mihi, soror mea, amica mea, columba mea, immaculata mea, quia caput meum plenum est rore et cincinni mei guttis noctium. Nihil est, quod aperiat cor nostrum Deo, nisi benevolentia et desiderium fervens ad ipsum; Psalmus: Os meum aperui et attraxi spiritum, quia mandata tua desiderabam. Benevolentia ergo aperit cor nostrum ad susceptionem Spiritus sancti. Et unde habet hanc plenitudinem benevolentiae ? A Christo capite .Aperi ergo mihi, dicit Christus, per desiderium, et allrahas spiritum et sis amica mea, quia caput meum plenum est rore et cincinni mei guttis noctium.

In quo innuit, quod una est gratia, quam habemus a capite nostro Christo: quod notatur, cum dicit: caput meum plenum est rore. Sed multa sunt charismata, dona scilicet et virtutes Spiritus sancti: et baec sunt guttae noctium, quasi dicat: per caput immittam rorem gratiae, et per cincinnos immittam dona omnium charismatum spiritualium. Tali animae configuratae Christo per gratiam et per habitus virtutum et donorum dicit Christus: Ecce, tu pulcra es, oculi tui columbarum.

Et videte: ad hoc, quod plenitudo benevolentiae sit in nobis, necesse est, quod sit benevolentia conglutinans per devotionem, corroborans per aemulationem, purificans per munditiam et incorruptionem, purificans, per contemplationem. De primo notandum, quod principalis ratio amoris est, quod est unitivus , lude est, quod Canticum canticorum, quod est canticum amoris, incipit ab unione: Osculetur me osculo oris sui etc. Unitio causat corroborationem ; unitio et corroboratio purificationem, et haec tria causant pulcificationem.

Primo igitur dicitur anima sancta amica Christi propter plenitudinem benevolentiae coadunantis per devotionem; Canticorum secundo : Surge, propera, amica mea, sponsa mea, et veni, columba mea in foraminibus petrae, in caverna maceriae. Alloquitur Christus animam fidelem, sponsam suam, specialiter beatam Agnetem, quod surgat et properet et veniat in foramina petrae et in cavernam maceriae. Quae sunt ista? Petra erat Christus, dicit Apostolus . Plagae Christi sunt foramina petrae, et caverna maceriae, Agni vulnera. Invitat ergo eam, ut ista visitet et de istis cogitet et ibi immoretur. Istud bene faciebat beata Agnes: unde ipsa dicebat: "Sanguis eius ornavit genas meas ". O beata Virgo !- ubi accepisti et hausisti sanguinem istum? Agni nomen saepe recolendo, passionem et plagas Christi. Ibi morabatur, de his meditabatur et deosculabatur vulnera eius ex devotione. Et ex hoc dicit genas suas ornatas. Devotio enim ita facit, quod recolligit animam,

sicut ignis comburens diversa ligna colligit ea in cineres. In plagis Christi commorabatur et requiescebat beata Virgo, sic a Christo excitata et vocata: unde dicebat ibidem ei Christus : Ostende mihi faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis et facies tua decora.

Ostende mihi faciem tuam, superiorem portionem rationis, in qua relucet imago mea et similitudo , in qua etiam est devotio sive vivificatio devotionis. Sic fecit beata Agnes. - Et tu miser, quid facis ? Tu, de quo cogitas ? Et mane et vespere deberes cogitare de passione et plagis Christi, quantum pro te sustinuit, et tu non cogitas nisi de truffis. Sonet vox tua in auribus meis, vox scilicet laudis, qua laudatur Deus in Ecclesia et de die et de nocte. Surge ergo, noli dormire, cum debes Deum laudare, sicut faciunt illi qui dormiunt tota nocte. Propera et vade ad Agnum, Christum, cogitando de plagis eius et de sanguine eius effuso pro te. Mibi videtur, quod homo, qui non emollitur sanguine Christi, durior est lapide. Ipse mortuus est propter peccata tua et tu ex hoc non emolliris ad compassionem , devotionem et poenilentiam ? Durior es lapide.

Secundo dicitur amica propter plenitudinem benevolentiae corroboratis per aemulationem. Ita dicit Sponsus in Canticorum primo : Equitatui meo in curribus Pharaonis assimilavi te, amica mea. Legitur in Exodo, quod in exitu filiorum Israel de Aegypto respexit Dominus super castra Aegypiiorum, et subvertit rotas curruum, ferebanturque in profundum. Qui non respicit per quandam aemulalionem super currus Pharaonis, hoc est diaboli, omne malum et in se et in alio detestando, non est amicus Dei. Non enim ferventer et bene diligit bonum qui non odit malum, et qui non vult pro posse suo exterminare omne malum et in se et in alio. Et anima illa, quae hoc facit, est amica Dei: et haec aemulatio reddit animam fortissimam: Canticorum ultimo : Pone me ut signaculum super cor tuum, ut signaculum super brachium tuum, quia fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio i quia,- sicut infernus nemini peccatori parcit, sic nec aemulalio alicui malo parcit, sed omne malum detestatur et exterminat: Canticorum primo: Pulcrae sunt genae tuae sicut turturis.

" Turtur nunquam dimittit comparem suum, et si comparem illum amittat, nunquam alii iungitur ". In quo significatur sollicitudo et fervens amor, quam debet habere anima fidelis ad Sponsam suum, sicut ipsemet .habet ad sponsam suam, quia zelotype diligit eam. Ipse enim est Deus zelotes .

Tertio vocatur amica propter plenitudinem benevolentiae purificanlis per incorruptionem: Canticorum secundo : Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias. Anima corrumpitur et immunda efficitur per petulantiam carnis: lascivia est impatiens. Diabolus enim mundus non est, licet petulantiam carnis non habeat, quia habet impatientiam. Utrumque igitur oportet habere: et munditiam contra petulantiam et patientiam contra impatientiam. Et hoc notatur in lilio. Nam Ulium habet candorem munditiae et levitatem patientiae. Spina autem habet contrarium, quia est nigra sive obscura et pungens ; et significat homines immundos et contentiosos sive impatientes. Deberent tales projici in ignem, ut comburerentur. - Beata Agnes habuit carnis et animae munditiam sive castitatis candorem, ut dictum est, et etiam patientiae levitatem; unde nec per ignem nec per gladium trahi potuit ad impatientiam nec per prostibuli immunditiam potuit foedari nec corrumpi. Bene erat conformis Sponso suo, Agno, qui fuit mundus et patiens.

Sed videte, quod aliqui volunt configurari Christo nascenti per munditiam, non autem Christo patienti et morienti per patientiam; volunt ei assimilari, ut portatur in brachiis Matris, non ut pependit in patibulo crucis. Agnus natus ex Virgine reddit me castum, patiens in cruce reddit me, id est reddere debet, patientem.

Tandem amica dicitur fidelis anima, specialiter beata Agnes, propter plenitudinem benevolentiae pulcri ficahtis per contemplationem; Canticorum quarto : Tota pulcra es, amica mea, tota pulcra es, et macula non est in te. Anima contemplativa, quae Deum videt in contemplatione, tota pulcrificatur. Et num potuit ista beata Virgo ita iuvencula et illibata pertingere et pervenire ad contemplationem Dei ? Certe sic. Videte: creditis vos, quod homo .per scientias istas ascendat in contemplationem Dei? Certe, sine divini luminis illustratione non potest. - Unde sicut de nocte candelae multae accensae non possunt tibi ostendere solem, sed unus radius solis tibi ostendit eum: sic nec istae scientiae ostendunt tibi verum Solem: sed una irradiatio et illustratio ipsius. Hoc radio fuit illustrata beata Agnes, et posuit eam Christus in Ecclesia sua quasi unum magnum lumen vel - luminare ab ipso illuminatum. Unde potest ei dicere: Ecce, tu pulcra es, amica mea, ecce, tu pulcra es, quia tu es tota pulcrificata per illustrationes et splendores illos, quos tu percepisti in contemplatione.

. Contemplatio autem habet quatuor, quia est serena, secreta, excelsa et iucunda. Et tantum habet anima de pulcritudine, quantum habet de illuminatione et irradiatione divinae sapientiae. - Dico igitur, quod anima pulcrificatur per contuitum contemplationis serenas, considerando ista exteriorat cum quadam serenitate, ut per ea ascendat in suum Creatorem: unde in Canticis dicitur: Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens, pulcra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinata? Anima enim sancta in contemplatione serena considerans exteriora secundum statum legis naturae, Legis scriptae, legis gratiae et secundum statum finalem, sic progreditur et sic diversimode nominatur, quia, quantum ad statum legis naturae considerans exteriora, dicitur quasi aurora consurgens: quantum ad statum Legis scriptae, dicitur pulcra ut luna: quantum ad statum legis gratiae, dicitur electa ut sol: quantum ad statum finalem, dicitur terribilis ut castrorum acies ordinata.

Alia est pulcrificatio animae per contemplationem arcanam considerando interiora sua, et quando est ad interiora collecta. Unde in Canticis dicit Sponsus de ista pulcritudine: Pulcra es, amica mea, suavis et decora sicut Ierusalem: in qua sunt novem ordines Angelorum, et ipsa habet novem genera habituum: gratiam,virtutes, dona, beatitudines etc.

Item, nunc exercet se in actu primi ordinis Angelorum, modo in secundo et usque ad ultimum. Qui est exercitatus in psalterio, statim, cura traditur ei, potest illud tangere musice: qui non est, tradas ei, nescit eo uti; sic est de istis.

Tertio dicitur amica pulcra contemplatione excelsa, , quando fertur superius per contemplationem in illa caelestia et aeterna bona: in Canticis : Quam pulcra es et quam decora, carissima in deliciis ! Statura tua assimilata est palmae etc. Et est mirabile de palma respectu aliarum arborum, quod aliae arbores sunt pyramidales, grossae circa radicem et graciles supra; sed palma grossior est circa ramos quam . circa radicem. Sic anima, secundum quod altius fertur per contemplationem, tanto est virtuosior. O quantae pulcritudinis est anima, quae de foris est ascendens in ipsum per contemplationem istam excelsam. Quanto enim spiritus nobilior est corpore, tanto speculum representans illam artem aeternanr pulcrius est omni alio speculo et omni pulcritudine corporali.

Quarta est pulcritudo contemplationis iucundae; et baec est consummatio, quia iam est extra omnia alia et extra se. Tunc sublevatur in quandam admirationem et iucundam exsultationem: Canticorum quarto : Quam pulcrae sunt mammae tuae, soror mea, sponsa mea ! Pulcriora sunt ubera tua vino, et odor unguentorum tuorum super omnia aromata. Quando enim anima iam introducitur in illa cellaria Dei, divinarum scilicet iucunditatum, adeo impletur et inebriatur, quod omnes sensus eius quasi absorbentur et refunduntur: visus, a claritate immensa: gustus, a dulcedine: ita quod anima tota absorbetur ab illo gaudio . Ad istud nullus potest pervenire nisi per virtutem orationis: Psalmus : Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo: et in Canticis: Odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris. Oportet ergo, quod homo, qui sic per contemplationem in Deum vult ascendere, quod mortificet se ipsum et sit in continua oratione.

Quia igitur beata Agnes erat tota mortificata in se ipsa per omnium carnalium rerum et desideriorum abdicationem: quia etiam erat continue in devota oratione: ideo erat sublevata sic in contemplatione, in qua delectabatur et iucundabatur, in qua etiam purificabatur ex aspectu luminis superni. Unde et merito poterat ei dicere Sponsus eius Christus: Ecce, tu pulcra es, amica mea etc. Pulcra, non ad oculum corporalem, sed spiritualem. Ad hanc pulcritudinem perducat nos Christus, Sponsus animarum. Amen.