Sermo 11 .

Ecce, servus meus, suscipiam eum, electus meus, complacuit sibi in illo anima mea, dedi Spiritum meum super eum, iudicium gentibus proferet , Isaiae quadragesimo secundo .

(Prolhema). Quis, pulae, est fidelis servus et prudens, quem constituit Dominus super familiam suam, ut det illis cibum in tempore? Verba ultima sunt in Matthaeo, in quibus explicatur nobis, quod difficile est invenire hominem idoneum ad pronuntiandum verbum Dei, pro eo quod huiusmodi hominem oportet esse fidelem et prudentem. Quis, pulas, est fidelis? Salomon dicit. : Multi homines misericordes vocantur: virum autem fidelem quis inveniet? Ille fidelis est, qui in omnibus, quae agit, non quaerit nisi gloriam Dei, nihil commodi proprii, nihil laudis, nihil favoris, sed solum gloriam Dei et salutem animarum: difficile igitur est invenire virum fidelem. Sed cum hoc difficile est invenire virum prudentem. Prudens est qui cibum dat in tempore: alius Evangelista dicit: Qui dat in tempore tritici mensuram. Prudenter mensurare verbum divinum secundum capacitatem auditorum, ut nec minus alte nec abbreviate loquatur, nec nimis alte nec nimis infime, hoc est magnum. Quis facit hoc? Si homo facit semel, deficit pluries. Fateor, quod quando considero modum, quem tenere debet praedicator in praedicando, sum senex (?) et video, quod modicam habeo idoneitatem. Deus est, qui loquitur. Homo credit aliquando bene dicere et cogitavit multa bona: nihil ilicet quandoque: hominis est animam praeparare, et Domini est gubernare linguam ; si nimis tepide loquor, timeo, ne irascatur mihi Deus: si abundanter velim explicare laudes beati Francisci, credent aliqui, quod laudando eum velim laudare me ipsum. Difficile est mihi loqui de materia ista. Intendo vobis describere hominem spiritualem et perfectum, et quilibet studeat ipsum imitari; et servato stilo veritatis, intendo exemplificare de beato Francisco. In principio rogabimus Dominum, ut ipse etc. Ecce, servus meus etc.

Secundum principalem intelligentiam verba ista dicuntur de Domino nostro Iesu Christo: sed quae capitis sunt transferuntur ad membra propter assimilationem et connexionem; ideo secundum convenientem intelligentiam dicuntur de quolibet viro iusto et perfecto, et secundum quandam praerogativam explicatur haec eximia et perfecta sanctitas, quae fuit in beato Francisco et quantum ad perfeclae sanctitatis radicem et sanctitatis celsitudinem et quantum ad sanctitatis perfectae diffusionem. Perfectae sanctitatis radix consistit in humilitate profundat celsitudo sanctitatis consistit in virtute probata: sed. diffusio sanctitatis perfectae consistit in caritate plenaria. Profunda humilitas est, per quam homo suscipitur a Deo: in virlute probata ei complacemus; sed in caritate plenaria ad Deum erigimur et ad proximum inclinamur. Propler hoc in verbis istis beatus Franciscus commendatur ab humilitate profunda, per quam a Domino susceptus est; et hoc notatur, cum dicit: Ecce, servus meus, suscipiam eum: secundo a virtute probata commendatur, per quam Domino complacuit, cum dicit: electus meus, in quo sibi complacuit anima mea; tertio commendatur a caritate plenaria, per quam in Deum (se) erexit et in proximum se dilatavit, cum dicit: dedi Spiritum meum super eum etc. Quis est iste perfectus Sanctus? Audite: ille qui habet in se profundam humi litatem, (probatam) virtutem et caritatem plenariam. Sanctitatis radix in humilitate incipit, in virtute probata proficit et in caritate plenaria consummatur. Humilitas facit, quod a Deo suscipimur; virtus facit, quod ei complacemus: sed caritas plenaria facit, quod in Deum totaliter excedamus et aliis communicemus quod habemus.

I. Primo, dico, beatus Franciscus commendatur hic ab humilitate profunda ab ore Dei, cum dicit: Ecce, servus meus, suscipiam eum. Convenit ei quod dicit Dominus : In illa die assumam te, Zorobabel, serve meus, et ponam te quasi signaculum, quia te elegi. - Ponam te quasi signaculum, scilicet in signis et stigmatibus impressis tibi verbo Omnipotentis. Dicit: et ponam te quasi.signaculum. Et . quare? Quia servus meus es: humilis, pro reverentia Dei; humilior, in supportatione proximi; et humillimus, pro contemptu sui. Admiror humilitatem beati Francisci super omnes virtutes suas.

Primo, dico, fuit servus Dei humilis pro reverenlia Dei: unde convenit ei quod dicit Dominus in Iob : Nunquid considerasti servum meum Iob, quia est vir simplex et rectus ac timens Deum et recedens a malo ?

Servum vocat eum propter humi litatem; quia est simplex in intentione mentis: timens Deum, in affectione; et recedens a malo, in operatione divina, servus fuit computatus et cultor Dei magnificus: in omnibus, quae egit vel sustinuit, Deum laudavit. Nati sunt ei septem filii et tres filiae. Iob interpretatur dolens, et bene significat beatum Franciscum, quia vita eius plena dolore fuit; semper fuit in lacrymis, deflens peccata propria vel aliena. Si respiciamus primam eius genituram, primo habuit septem fratres, et ipse fuit octavus, et Domino imperante, divisit eos in quatuor paries mundi et misit eos binos et binos. Et secundum suum desiderium Dominus reduxit eos simul.

Habuit etiam tres filias, quia in principio conversionis suae tres ecclesias fundavit : unam in honorem sanctorum Cosmae et Damiani: aliam aedificavit Apostolo Petro; tertiam beatae Virgini, et in ista tertia Dominus revelavit ei vitam, quam ducere debebat. Et tres Religiones instituit: prima Religio fuit Ordo Fratrum Minorum; secunda, Ordo Sororum beatae Clarae, quae primo dicebantur pauperes Dominae sanctorum Cosmae et Damiani, modo, postquam beata Clara est canonizata, dicuntur Sorores beatae Clarae. Et instituit tertium Ordinem, qui vocatur Ordo poenitentium, qui dicuntur fratres continentes. Istas Religiones quasi tres filias instituit, et ordinantur ad cultum Dei. Fuit igitur beatus Franciscus cultor Dei et servus humilis: unde poluit dicere cum Psalmista : O Domine, quia ego servus tuus, ego servus tuus et filius ancillae tuae. In istis debemus imitari beatum Franciscum et esse cultores Dei reverentes.

Timeamus illum qui potestatem habet corpus et animam mittendi in gehennam ignis, et colamus et obsequamur illum: aliter conqueretur de nobis, dicens : Si Pater ego sum, ubi est honor meus, et si Dominus ego sum, ubi est timor meus? Et similiter dicet illud Iob: Servum meum vocavi, et. non respondit mihi. Vocat nos Dominus per internam inspirationem, per predicationem, per flagella, per beneficia et perfectorum exempla: et nos nihil facimus: tamen scribitur in Luca: Servus, sciens voluntatem Domini sui et non faciens, vapulabit multis. Fuit igitur servus Dei humilis pro reverentia Dei.

Secundo, fuit servus Dei humilior pro suppor talione proximi: Apostol iis, primae ad Corinthios nono : Cum liber essem ex omnibus, omnium me

seruum feci. Sanctus Pater Franciscus omnibus omnia et servum omnium se fecit, etiam despicabilum personarum servus esse voluit, in via cuilibet Fratri obedientiam promittebat: quando fuit saecularis, leprosos maxime abhorrebat, post conversionem suam obsequio leprosorum se deputavit, lavando pedes eorum et ligando eorum ulcera et plagas, putredinem et saniem educendo et pedes osculando: ut supportando proximum se contemptibilem redderet et gratiam a Deo impetraret. Apostolus ad Galatas dicit: Vos in libertatem vocati estis, fratres, tantum ne libertatem in occasionem detis carnis, sed per caritatem Spiritus seruite inuicem: talis debet esse libertas nostra.

Dicet aliquis: verum est, quod debemus servire invicem, sed non oportet servire leprosis. Hoc servitium non despexit Deus, qui inclinavit se ad lavandam pedes lutosos discipulorum et dixit : Vos vocatis me Magister et Domine, et bene dicitis: sum etenim. Si ergo ego, Magister et Dominus, lavi pedes vestros, et vos debetis alter alterius lavare pedes. Exemplum enim dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. Amen, amen, dico vobis, non est servus maior Domino suo, neque Apostolus maior est eo qui misit illum. Dicit ibi Augustinus: " Faciamus invicem humiles quod humiliter fecit Excelsis. Magna est haec commendatio humilitatis, et faciunt sibi hoc invicem fratres, etiam opere visibili, et si non opere, faciunt tamen corde, multoque melius est, ut etiam manibus faciant, ne quod fecit Christus dedignetur facere Christianus. Cum enim ad pedes fratris inclinatur corpus, etiam in corde ipso vel. excitatur, vel, si iam inerat, confirmatur humilitatis affectus ".

Gregorius nonus, plenus sapientia, propter familiaritatem, quam habuit cum beato Francisco, factus est eius imitator et in sua camera habuit leprosum, cui serviebat in tunica Fratris. Quadam die dixit ille leprosus: non habet summus Pontifex nisi istum senem, qui mihi ministret? Nimis fatigatur. Bonum est servire proximo: propter hoc Apostolus : Castigo corpus meum et in servitutem redigo. Bonum est viro, cum portaverit iugum ab adolescentia sua.

Beatus Franciscus fuit humilis pro reverentia Dei,humilior pro supportatione proximi, tertio fuit humillimus pro contemptu sui, ut sequeretur illum, de quo dicitur ad Philippenses : Exinanivit semetipsum, formam servi accipiens. In illa forma conceptus fuit et potuit dicere: Adolescens sum ego et contemptus. Vermis et non homo: opprobrium hominum et abiectio plebis. Docuit Dominus magnificentiam suam in caelo, quam appetentes angeli luciferiani, perierunt, et fecit lucifer secum ruere hominem, qui ad imaginem Dei fuit creatus . Hnmilitatem non docuit in caelo, ideo, volens oslendere radicem sapientiae, humiliavit se. Qui vult habere sapientiam Christi, oportet a radice sanctitatis incipere, sicut fecit beatus Franciscus. Quando primo fuit conversus, a concivibus suis luto platearum projiciebatur et nudus venit coram episcopo et omnia temporalia dimisit, postea fuit vir eximiae sanctitatis: per hoc ostenditur, quod pervenit ad culmen sanctitatis et humilitatis. Dicit beatus Bernardus: " Verus humilis vult vilis reputari, non humilis praedicari". Dicit beatus Gregorius, quod, "sicut superbi de sua exaltatione gloriantur, ita humiles de sui abiectione gaudent". Unde provenit humilitas? Certe ex radice cordis. - Beatus Pacificus, Frater, qui primus Ordinem Fratrum portavit in Franciam, fuit vir magnae sanctitatis, et cum oraret in ecclesia cum beato Francisco quadam die et soporatus esset, vidit, caelum aperiri et in caelo pulcherrimam cathedram; petiit, cuius esset cathedra, et dictum est ei: cathedram istam amisit lucifer propter superbiam suam et reservatur bealo Francisco propter suam humilitatem. Cum esset evigilatus, quaesivit a beato Francisco : " Quid tibi videtur de te "? Respondit beatus Franciscus: " Videtur mihi, quod sum maximus peccator de mundo ". Dixit Pacificus: " Sunt homicidae et latrones et alii mali ". Respondit ei beatus Franciscus : " Non est ita pessimus de mundo, si haberet tot dona gratiae, quin esset devotior me ". Audite mirabile, (quod) inter omnia, quae admirari possumus, unum est de maximis: inter omnes, quos Deus exaltavit in novo et veteri Testamento, nullum exaltavit nisi deiectum et humiliatum. - Tres exaltavit Dominus in veteri Testamento stabiliter: non exaltavit Saul, quia non fuit stabilis, sed exaltavit loseph, Moysen et David. Quid legitur de Joseph? Dicit Psalmus : Misit ante eos virum: venundatus est in servum: dicitur Ibi, quod fuit incarceratns et ligatus ferro et serviebat illis qui erant secum in carcere. Postea Pharao constituit eum dominum domus suae. Item, Moysi, qui fuit adoptatus in filium filiae Pharaonis, in terra Aegypti non promisit Dominus exaltationem: sed quando exarsit in eum Pharao et fuit in deserto et factus est pecorarius et pastor ovium, tunc Dominus apparuit ei et locutus est ei iudicia sua. Et de David quid dicitur vel legitur? Quid dicis tu, David ? Dicit David : Elegit David, servum suum et sustulit eum de gregibus ovium, de post fetantes accepit eum, pascere Iacob, servum suum, et Israel,

hereditatem suam; sicut etiam in nomine tuo omnes (se) humiliabam ; quia Christus magis appretiatur humiles. - Sed si quis haberet lapidem pretiosum, et quanto lapis ille magis despiceretur, tento pretiosior redderetur: libenter eum ostenderet illi qui eum vituperaret. Virtus animi crescit in vituperio: magna igitur fatuitas est velle laudari. Voluerunt Sancti despici ab hominibus, ut placerent Deo. Dicit Gregorius: "Si sancti viri, etiam cum magna faciunt, de semetipsis vilia sentiunt: quid in sua excusatione dicturi sunt qui sine opere virtutis intumescunt"? -Anselmus dicit, quod sunt sex gradus humilitatis, et qui potest pervenire ad sextum gradum habet plenitudinem gratiarum. Primus gradus humilitatis est se ipsum contemptibilem reputare: secundus est se ipsum contemptibilem dicere: tertius est se ipsum contemptibilem persuadere; quartus gradus est, quod velit contemptibilis credi: quintus, quod velit contemptibilis dici: sextus autem est, quod velit tanquam contemptibilis contrectari, et tunc est proximus Deo et servus humilis. "Quantum homo est coram Deo, tantum est, et nihil plus ", et quantum Deus reputet eum, tantum valet. Mirum est, quod volunt homines placere hominibus, ex quorum complacentia non est homo melior, et non curant complacere illi, cuius complacentia est perfectio virtiitnm. Sic igitur beatus Franciscus commendatur primo a profunda humilitate.

Et propter humilitatem susceptus est ad mise-- ricordiam triplicem: Psalmus : Suscipe seruum titum in bonum, non calumnientur me superbi. Fac cum servo tuo secundum misericordiam tuam. Iste servus Dei humilis, quia fuit adeo humilis per contemptum sui, ideo susceptus est ad misericordiam condonatem; et quia fuit supportator proximi sui, susceptus est ad misericordiam protegentem: et tertio, quia fuit venerator Dei, ideo susceptus est ad misericordiam liberantem et exaltantem.

Primo, dico, -beatus Franciscus fuit contemptor sui: ideo susceptus est ad misericordiam contionantem. Dicitur in cantico beatae Virginis : Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles. Suscepit Israel, puerum suum, recordatus misericordiae suae. Israel sive Iacob luctatus est cum Angelo, factus est claudicans, susceptus est ad misericordiam,. ut de genere eius susciperetur Dei Filius, per quem lcondonarenlnr peccata ; sed oportet, prius marcescere nervum , id est mortificare carnem. Unde in Daniele dixerunt tres pueri: .Non est locus primitiarum: sequitur: In animo contrito et spiritu humilitatis suscipiamur a Domino. Si vis suscipi ad misericordiam condonantem, oportet, te luctari cum Angelo in oratione, ut marcescat concupiscentia: et tunc poteris offerre sacrificium cordis contriti. Inflammatur enim hic animus hominis ex concupiscentia et ex sensibilibus exterioribus, ac si totus esset in fornace: sed si descendat Angelus in fornacem et illabatur mentibus nostris per gratiam, et homo humiliet se et incipiat mortificare carnem suam et placere Deo; faciet medium fornacis quasi ventum roris flantem, et tunc in venis non sentit carnis pruritum, vel si sentit, non laedilnr ipso.

Beatus Franciscus non cessavit a lacrymis, quando conversus fuit, usque dum Dominus apparuit ei et dixit, quod dimissa essent ei peccata multa. usque ad ultimum quadrantem. Istud ego libentius audirem quam aliquid aliud in mundo: istud audivit (etiam) Magdalena. Sic igitur beatus Franciscus, quia fuit contemplor sui, susceptus est ad misericordiam contionantem.

Secundo, quia.fuit supporlaior proximi, susceptus est ad misericordiam protegentem: unde in Isaia : Servus meus es tu: elegi te et non abieci te. Et auxiliatus sum tibi, et suscepit te dextera Justi mei. Non est conversus retrorsum, postquam misit manum ad aratrum, non respexit retro: electus est et non abiectus. Solum a mortalibus non cavebat sibi, sed etiam a venialibus, in quantum possibilitas humana potuit. Suscepit te dextera Iusti mei. Quis est iste Iustus? Dicit Apostolus: Advocatum habemus in caelis apud Patrem Iesum Christum iustum. Dextera Iusti mei, id est dextera omnipotentiae Dei, quae eum rlefendil ab omnibus adversantibus ei. Quando corporaliter daemones ipsum affligebant et percutiebant eum, semper recurrebat ad Deum. Potuit dicere illud Psalmi : In velamento alarum tuarum exsultabo. Adhaesit anima mea post te: me suscepit dextera tua. Qui vult protegi, oportet, quod sit sub dextera Dei.

Terlio beatus Franciscus fuit venerator Dei, ideo susceptus est ad misericordiam liberantem: Psalmus : Tenuisti manum dexteram meam et in voluntate tua deduxisti me et cum gloria suscepisti me. Salomon: Humilem spiritu suscipiet gloria: superbum sequitur humilitas. Misericordia est, quae liberat, exaltat, honorificat, glorificat: unde dicit Dominus: Quicumque glorificaverit me, glorificabo eum. Magna est potentia Dei solius, et ab humilibus honoratur .

Qui Deum honorant, illi solum honorantur et glorificantur: sed soli humiles Deum honorant: ideo soli humiles glorificabuntur. Vis igitur sumi ad triplicem misericordiam, esto servus humilis ex contemptu tui, ex supportatione proximi et ex reverentia Dei. Ista est prima pars philosophiae christianae Dioscorus quaesivit ab Augustino , quid principaliter esset philosophia christiana. Respondit Augustinus dicens: " Si quaeras, quid principalius sit in rhetorica; respondeo tibi: eloquentia: similiter, si secando quaesieris, aut tertio, aut si centies quaesieris, semper respondetur tibi: eloquentia. Ita dico tibi ex parte ista: si quaeras: quid est philosophia christiana? respondeo tibi: humilitas: similiter, si bis aut ter aut centies quaesieris, semper dicam tibi: humilitas ". Hoc suadet Evangelium, nec est pagina nec linea in sacra Scriptura, quae non praedicet humilitatem. Si superbimus, cadimus a vera sapientia Prophetarum et Apostolorum.

Patet modo de humilitate beati Francisci profunda.

II: Aliquantulum dicamus de virtute eius probata, quae notatur, cum dicit: electus meus, complacuit sibi in illo anima mea. Electio significat eminentiam, per quam aliquis superponitur alii; electus fuit beatus Franciscus non solum e malis, immo inter bonos sublimatus est: unde convenit ei illud quod dicitur in Ecclesiastico : In multitudine electorum habebit laudem et inter benedictos benedicetur. Beatus Franciscus dicitur electus et probatae virtutis propter tria: primo, propter Legis et Evangelii integram observantiam; secundo, propter fidei chrislianae insuperabilem zelum: tertio, propter Christi crucifixi superfervidum dilectionem.

Primo, dico, beatus Franciscus fuit electus propter Legis et Evangelii integram observantiam; unde Isaias : Excoxi te, sed non quasi argentum; elegi te in camino paupertatis. Paupertas est caminus aliquos consumens et alios probans: est autem consumens illos qui cum impatientia et cupiditate ad acquirenda terrena sunt pauperes; nequissima est paupertas in ore impii. Sed voluntaria paupertas, quae habet adiunctam Christi conformitatem et Christi imitationem, illa est caminus probans electos, in qua fornace fuerunt pueri ; et dicitur ibi: sicut in fornace ignis ardentis inter tres pueros apparuit similis Filio Dei, ita apparet in mundo inter pauperes. Dicit Dominus : Qui non renuntiat omnibus, quae possidet, non potest meus esse discipulus: subdit statim: Et qui non baiulat crucem suam et sequitur me non est m e dignus. Paupertas, quae est cum cruce, est caminus probans, et habet coniunctam vitam evangelicam, quae est in asperitate, in integritate, in simplicitate, in humilitate et in omni benignitate. Asperitas exterminat gulam: integritas, luxuriam: humilitas, superbiam: simplicitas, curiositatem: et benignitas, iram. Sic sequitur homo Christum nudum in camino paupertatis.

Si velim esse gulosus, luxuriosus vel superbus, non est iste caminus purgans, sed exterminans.

Beatus Franciscus luit aurum electum, quia fuit in camino paupertatis. Miserrimi, qui ingrediuntur istum caminum et resiliunt foras: non sunt digni purgari. Carissimi, nobilis est iste caminus: fecit Angelus medium fornacis quasi ventum roris flantem. Unus Frater, qui vixit cum beato Francisco extra castrum iuxta Senas, ubi est Mons Pulitianus, dixit, quod non invenerunt nisi panem durum: iverunt ante ostium ecclesiae et comederunt panem et biberunt aquam. Postea intraverunt ecclesiam, et (Franciscus) coepit repleri magna exsultatione: per magnam horam stetit in ecclesia, et fatigabatur Frater: postea quaesivit ab eo Frater, quomodo sentiebat de se: et dixit beatus Franciscus, quod postquam conversus fuerat, nunquam tantam iucunditatem sensit. Placet Deo paupertas cum austeritate et integritate et humilitate et simplicitate et benignitate. Et ivit ad beatum Petrum, ut eius fideiussor esset, qui non discedebat a voto suo. Et sicut, quando Deus pluit filiis Israel manna , cibum habentem omne delectamentum in se et omnis saporis suavitatem: sed illi qui desiderabant pepones et allia non senserunt illam suavitatem: ita qui desiderat consolationem terrenam amittit caeleslem. Deus Iudaeis produxit aquam de petra . Qui essent in camino paupertatis in asperitate, in integritate, in humilitate, in simplicitate et in benignitate, illis daret Deus gratiam suam, et essent aurum electum.

Secundo beatus Franciscus fuit electus propter fidei chrislianae insuperabilem zelum. De Paulo dicitur : Vas electionis est mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus et regibus et filiis Israel. Istum zelum habuit beatus Paulus, quia voluit multiplicare fidem Christi apud Iudaeos, apud Graecos et postea apud Romanos. Et beatus Franciscus propter Christum pauper esse voluit et propter zelum fidei vos electionis fuit Deo: per universum orbem ivit, ut fides dilataretur. Tribus vicibus voluit ire ultra mare et non potuit propter naufragium, et ivit ad Miramolinum in Hispania et apud Marocbium, ubi postea Fratres nostri fuerunt marlyrizati. Tertia vice ivit ad Soldanum et praedicavit fidem christianam et desiderabat, quod discerperetur pro fide christiana: et dixit Soldanus: " Adducamus sapientes nostros et disputemus de fide nostra et vestra "; et respondit beatus Franciscus: " Fides nostra est super rationem, et ratio non est efficax nisi credenti, et non possum arguere per sacram Scripturam, quia ipsi non credunt sacrae Scripturae; sed fiat ignis ex silva, et intrabo ignem cum sapientibus vestris, et qui combusti fuerint, illorum lex est mala": et statim sapientes Soldani recesserunt: et incepit Soldanus subridere et dixit: " Non credo, quod invenirem aliquem, qui intraret vobiscum ignem ". Et dixit beatus Franciscus: " Ego solus volo intrare, et si comburar, imputetur peccatis meis: si non, recipiatur fides nostra christiana ". Et respondit Soldanus: " Non auderem hoc facere, quia timeo, quod mei lapidarent me: sed credo, quod fides vestra bona sit et vera ". Et ex illa hora semper habuit fidem christianam impressam in corde suo.

Tertio fuit electus beatus Franciscus propter . Christi crucifixi superfervidam dilectionem. De sponsa dicitur in Canticis : Dilectus meus candidus et rubicundus, electus ex millibus. Christus candidus fuit in incarnatione propter innocentiam, et rubicundus in passione. Beatus Franciscus maximam habuit devotionem ad Christi incarnationem et Christi crucem. Propter amorem Filii Virginis et in vita sua, apparenle Seraphim cum senis alis, est transformatus in Christum crucifixum, et habuit clavos magnos nervosos, et erat replicatio clavorum ex parte opposita subtus pedem, et in latere habuit plagam ; potuit dicere: Vulnerasti me. Niger fuit, et similiter propter poenitentiam ; in morte apparuit caro eius candidissima et rubicunda, et rogavit, quod dimitteretur nudus ad spatium unius leucae. Potuit dicere cum Paulo : Christo confixus sum cruci. Mihi absit gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi. Fuit igitur electus a Domino. Rogabimus.

Collatio.

Ecce, servus meus etc.

Dicebatur hodie ad commendationem istius sancti viri, quod fuit perfectus et sanctus et commendatur a perfeclae sanctitatis radice et a sanctitatis celsitudine et a perfectae sanctitatis diffusione. Perfectae sanctitatis radix consistit in profunda humilitate: sanctitatis eius celsitudo consistit in probata uir tute: sanctitatis diffusio consistit in plenaria caritate. In his tribus commendabilis fuit beatus Franciscus: propter profundam eius humilitatem a Domino est susceptus: propter virtutem probatam Domino complacuit: propter taritatem plenariam ad proximos se dilatavit. Et dixi, quod profunda eius humilitas commendatur, quia dicit: Ecce, servus meus, suscipiam eum etc. Fuit autem servus humilis propter reverentiam Dei: humilior, propter supportationem proximi, et humillimus, propter contemptum sui: et ideo susceptus est a Domino ad misericordiam concionantem; propter supportationem proximi susceptus est adjnisericordiam protegentem ; propter reverentiam Dei susceptus est ad misericordiam, liberantem. Dictum etiam fuit , quod fuit electus a Domino tripliciter: primo, propter Legis et Evangelii integram observantiam: secundo, propter fidei christianae insuperabilem zelum; tertio, propter Christi crucifixi profundam dilectionem. Restat modo dicere, quomodo placuit et quomodo pro-

tulit spiritum et dedit iudicium gentibus. Rogabimus Dominum, ut illud quod restat, det mihi utiliter dicere et vobis saporare, quod sit ad eius honorem etc.

Ecce, servus meus etc.

Sicut dicebamus, quod profunda humilitas est via, quod suscipiamur a Domino, ita probata virtus potissime via est, qua complaceamns Deo. Quando Deus dicit aniinae: complacuit sibi in te anima mea: hoc est delectabile animae audire. Voluntas Dei condescensiva complacet sibi ad gubernationem animarum ; divinae voluntatis affectus propriissime complacet sibi in Filio, quia in ipso sunt virtutes in summo: probata virtus est, per quam quis placet Domino virtutum. Rex exercitusnon complacet sibi nisi in milite vigoroso.

Ut loquamur (de beato Francisco), complacuit beatus Franciscus Deo propter o6e-dientiae promptitudinem: secundo, propter rectitudinis aemulationem; tertio, propter devotionis suavitatem. Inter alia ista tria faciunt, quod Deo placeamus, et si ista sunt in nobis, complacet sibi in nobis Deus.

Primo, dico, placeamus Deo propter obe-dientiae promptitudinem; unde Isaiae sexagesimo secundo : Non vocaberis ultra Derelicta, et terra tua non vocabitur amplius Desolata: sed vocaberis Voluntas mea in ea, quia complacuit Domino in te.

Nunquam terra nostra derelinquetur a Domino, quia (ipse) recedit ab ea: certe non, sed quia nos recedimus ab eo: et quando Deus dereliquit nos, tunc quasi terra nostra desolatur. Loquitur Dominus ad animam obedientem, quando dicit: vocaberis Voluntas mea in ea, hoc est, quando anima nihil facit, nisi quod Deus acceptat, et quando totaliter subiacet voluntati divinae. Beatus Franciscus vere nitebatur imitari Christum , potuit dicere vere: non derelinquo te, eum qui misit me, sed ''facio, quae placita sunt ei , quia si infirmus (sum), et infirmus esse volo.

Complacentiam suam circa beatum Franciscum ostendit Dominus, quia voluit loqui ei non.sicut extraneo, sed sicut amico speciali, ut (narratur, quod in ecclesia ) sancti Damiani sermone vocali locuta est ei crux. - Dices forte: quis fuit ibi ? Quis fuit cum beata Virgine, quando Angelus dixit ei: Ave, Maria, gratia plena? Quis fuit cum Zacharia, quando Angelus loculus est ei, qui stetit a dextris altaris incensi? - Si essemus prompti ad divina beneplaciti facienda, revelaret nobis voluntatem suam: unde Apostolus: Nolite conformari huic saeculo, sed reforma mini in novitate sensus vestri, ut probetis, quae sit voluntas Dei bona et beneplacens ''et perfecta. Deus, qui creator est, sanctificator et beatificator, non vult nisi bonum. Semel fuit disceptatio apud beatum Franciscum, utrum deberet vacare orationi, vel praedicationi. Per septimanam conferebat de hoc, quia (non)

luculenter apparebat ei veritas : et cum notum esse ei, quod deberet praedicationi vacare, praedicavit hominibus et succinctus exivit ad sex milliaria. Invenit agrum plenum avibus, et audierunt eum aves. Obedientissimus Deo fuit: ideo et creaturae ei obediebant: aqua, aer, terra, caelum, et besliae terrae accurrebant ad eum.

Secundo placuit beatus Pranciscus Domino propter rectitudinis aemulationem. Scribitur , quod Phinees in bonitate et alacritate animae suae pla cuit Deo pro Israel, quando percussit fornicatorem et fornicatricem insimul. Nullum sacrificium acceptius est Deo quam zelus animarum. Propter istum zelum descendit Christus in terram et multa mala perpessus est; et propter istum zelum Henoch et Elias translati sunt in paradisum. Salvabit iustos Dominus et impios condemnabit .

Propter istum zelum raptus et sublimatus fuit beatus Franciscus. Apparuit visio Fratri Pacifico, et vidit beatum Franciscum transversis ensibus valde fulgentibus in modum crucis signatum, quorum unus a capite usque ad pedes, alius a manibus usque ad pectus. Propter istum zelum meruit rapi, (praedicaturus) in ecclesia (cathedrali ) ; et erant Fratres sui in locello, et distabat ab eo per milliare unum, id est per dimidiam leucam istius terrae, et apparuit Fratribus transfiguratus in curru igneo, et illustrati sunt in tantum Fratres, quod unus vidit quod erat in conscientia alterius. Iste raptus fuit cum Elia, placens factus est Deo et in rectitudine aemulalionis placuit Deo. Pauci modo curant de strage, quam facit diabolus: sed beatus Franciscus flebat quotidie pro peccatis suis et alienis.

Tertio complacuit Deo in eo propter devotionis suavitatem: Psalmus : Laudabo nomen Dei etc.; sequitur: et placebit Deo super vitulum novellum, cornua producentem et ungulas. Sacrificium, inquit, laudis honorificabit me.

Ita infrenatus fuit beatus Franciscus laude divina, quod, ut dixit socius suus, dicendo horas rapiebatur; et dixit Fratri: " Recede ", cum deberet rapi. Quaesivit ab eo.Frater: " Nonne melius esset, quod diceres horas primo "? Et respondit ei dicens: " Istam visitationem non possum semper habere, quando volo, quia non est in potestate mea: sed possum, quando volo, incipere horas: et malo illas postmodum incipere quam istam visitationem perdere ". Quando pro aliis orabat, illi sentiebant dulcedinem spiritualem. Obviavit ei quidam abbas Cisterciensis Ordinis. Rogavit eum, quod pro eo oraret: et cum oraret, (ille) tantam dulcedinem sensit, quod nunquam antea tantam senserat. Commendatur igitur beatus Franciscus ab humilitate profunda et a virtute probata.

III. Tertio commendatur a caritate plenaria, cum dicitur: Spiritum meum dedi super eum, iudicium gentibus proferet. Apostolus ad Romanos dicit: Caritas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Spiritus sanctus datur, quando caritas datur. Posuit Dominus in eo Spiritum suum et postea dedit iudicium: unde in Evangelioi Non enim vos estis, qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. Dicit, quod dedit super eum Spiritum suum. Quem Spiritum? Qui alios posset docere, id est, dedit ei spiritum hierarchicum. Scribitur: Spiritus eius ornavit coetos. Gregorius : " Ornamenta caelorum sunt virtutes praedicantium ". Dico, quod dedit ei spiritum purgativum, illuminativum et perfectivum , quia Spiritus Domini primo ipsum purgavit, secundo ipsum illuminavit, tertio ipsum perfecit.

Primo dedit ei Dominus spiritum purgativum, de quo in Ezechiele : Spiritus quoque levavit me: et abii amarus in indignatione spiritus mei: manui enim Domini erat mecum, confortans me.

Spiritus noster est purificatus, quando ab amore terrenorum est sequestratus: sicut lux aerem reddit puriorem, ita anima, quando unilur Deo aeterno, pura efficitur, et quando unilur creatnrae per amorem, fit ei similis. Dicit: levavit me: scribitur in Iob: Suspendium elegit anima mea. Et quando anima elevatur ad Deum, tunc necesse est, quod in ea sit amaritudo, et quod abominetur creaturam praesentem. Unde dixit rex Ezechias: Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animae meae. - Iste spiritus purgativus, confortativus et elevativus elevavit beatum Franciscum: quando ivit Romam, stabat elevatus in aere a terra, et vidit sacerdos quidam, quod elevatus erat a terra ad spatium unius dolii; et etiam Fratres viderunt eum frequenter elevatum a terra. Istud facit summa puritas. Angeli levabant eum in aerem, et etiam, ut legitur , Angeli levabant Magdalenam, quando orabat. Istud nulli conceditur nisi homini elevato.

Secundo dedit illi Dominus spiritum illuminativum; unde convenit ei quod dicitur in Ecclesiastico : In medio Ecclesiae aperiet os eius et adimplebit illum spiritu sapientiae et intellectus. - Litteras non scivit nec instructorem habuit: tamen praedicavit nec verbum unum reprehensibile dixit: similiter Antonius. Apostoli litteras non addidiscerant, pleni tamen sapientia fuerant et praedicaverunt et alios instruxerunt. Beatus Franciscus sermonem fabricaverat ex consilio domini Papae Gregorii, quem debebat praedicare coram Honorio: et cum debebat praedicare, nihil scivit: et tunc dixit: " Fabricaveratmihi quidam, scilicet Gregorius nonus Papa, sermonem subtilem, quem volui vobis praedicare, et modo totum sum oblitus. Exspectate, et rogabo Dominum, ut det mihi aliquid dicere "; et cum orasset, optime predicavit. Super senes intellexit ;magnus fuit, de creaturis et de simplicitate aeternitatis recte respondebat. Non habuit potestatem alligatam ; totus illuminatus fuit: arcana revelabat et absentibus apparuit. Habuit spiritum illuminativum. Si volumus istum radium sapientiae suscipere, non sistamus circa sensibilia.

Tertio dedit ei Dominus spiritum perfectivum, -qui solidum facit hominem et inconcussum, perficit hominem et facit eum plenum. De isto spiritu dicitur in Ecclesiastico : Transite ad me omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini. Spiritus enim meus super mel dulcis, et hereditas mea super mel et favum. Implevit eum Dominus spiritu isto et dedit ei saporem et cibum solidum: perfectorum cibus solidus est. Iste spiritus facit condescendere ad ea quae sunt perfectae virtutis. " Caritas meretur augeri, ut aucta perficiatur ", et dicebat cum Apostolo: Cupio dissolvi et esse cum Christo. De isto spiritu dicitur in Psalmo: Redde mihi laetitiam salutaris tui et spiritu principali confirma me. Et Apostolis dictum est : Accipietis virtutem supervenientis Spiritus sancti in vos.

Modo, quando istum triplicem spiritum habuit,

tunc protulit iudicia: primo, per exemplaritatem

. deiformium virtutum: secundo, per infallibilitatem

propheticarum revelationum: tertio, per arduitatem

sublimium prodigiorum.

Primo, dico, protulit iudicia per exemplar itatem deiformium virtutum; quando homo ita exhibet se, quod nihil reprehensibile, nihil iracundiae, nihil dolositatis est in eo: tunc credit homo, quod sit iustus et quod sit angelus Dei. Non salvat impios Dominus et iudicium pauperibus tribuit . Iudicium Dei, iudiciale mandatum. Beatus Franciscus praedicavit divina praecepta, divina promissa, divina iudicia. Dicit: iudicium pauperibus tribuit: unde dixit Dominus Apostolis: Amen, dico vobis, quod vos, qui reliquistis omnia et secuti estis me, sedebitis et vos super sedes duodecim, iudicantes duodecim tribus Israel. Scribitur: Iudicia profert omnis homo (?). De praelato dicitur: Speculatorem dedi te . Deberes sic vivere, quod vita tua praedicet omnibus. "Bene loqui et male vivere est se lingua sua condemnare". "Qui male vivunt et praedicant bene, Deum instruunt, qualiter debeat eos condemnare ". Legitur , quod Angelus, qui venit ab ortu solis, signavit ab omni tribu servos Dei Israel. Illi sunt signati, qui sunt sursum in conformi vita Christi.

Secundo protulit beatus Franciscus iudicia per infallibilitatem propheticarum revelationum. Quidam fuit impudicus, gulosus, incurvatus; rogaverunt homines beatum Franciscum, quod ipsum visitaret: et dixit: "Faciam libenter, quia rogatis me: sed sciat, si ad vomitum redierit, deterius erit ei". Tetigit eum, et sonuerunt ossa sua, et qui curvus fuit prius stetit rectus super ossa. Postea per aliquod tempus ille incepit oblivisci eorum quae beatus Franciscus ei dixerat, et rediit ad vomitum. Quadam die comedit cum canonicis, cecidit domus, et omnes evaserunt praeter ipsum.

Ultimo protulit iudicia per arduitatem miraculorum: Apostoli potentes fuerunt in miraculis: in vita sua monstra faciebant et in morte mirabilia operati sunt . Similiter beatus Franciscus fecit in vita sua et post vitam miracula.

Recolatis, quomodo beatus Franciscus assecutus est humilitatem profundam, virtutem probatam et caritatem plenariam, ut sic pervenire possitis ad gloriam aeternam; ad quam nos perducat qui cum Patre etc.