Sermo 1 .

Isti sunt duo filii olei, qui assistunt Dominatori universae terrae, Zacbariae quarto .

In his verbis commendantur Apostoli quoad duo, scilicet quoad meritum perfectae virtutis: Isti sunt duo etc: et quoad officium eximiae dignitatis: qui assistunt Dominatori universae terrae.

I. Ratio primi est, quia oleo utimur ad tria, scilicet ad medicamentum vulneris, nutrimentum luminis, condimentum sive delectamentum refectionis. Unde per oleum bene figuratur gratia sanans, sapientia illustrans, spiritualis laetitia reficiens et delectans. Sed quaerit aliquis: quare hoc non est scriptum: Isti sunt duo filii gratiae sanantis, sapientiae illustrantis et laetitiae spiritualis, cum scriptum sit: Isti sunt duo filii olei? Respondeo: mos est sacrae Scripturae, et maxime veteris Testamenti, per figuras et metaphoras loqui ; quia sub una metaphora saepe concluditur quod multis dictionibus non exprimeretur.

Notandum ergo, quod per oleum gratia designatur, quaea peccati vulnere sanat, a sorde mundat, a servitute liberat. Haec enim tria peccatum inducit: vulnus per offensam, sordes per maculam, servitutem per sequelam. Oleum gratiae sanat vulnus per contritionem, mundat sordes maculae per confessionem, tollit et relaxat servitutem sequelae per satisfactionem.

De primo, in parabola Samaritani qui vulneribus semivivi infundit oleum et vinum, et sic eum curavit a vulnere. Haec enim in contritione debent concurrere: oleum, id est spes de venia: vi num, id est compunctio de culpa. Et hoc modo uterque Apostolorum est curatus; quia uterque eorum, descendens de Ierusalem in Iericho, in latrones incidens. Fuerat vulneratus Petrus quidem, dum Christum negavit ; Paulus, dum Christi Ecclesiam impugnavit.

De secundo, Ezechiel: Lavi te aqua, ab originali peccato, et emundavi sanguinem tuum ex te, ab actuali peccato, et unxi te oleo, gratia Spiritus sancti. Daniel : Afferte mihi oleum et smigmala, ut laver; smigma, circumstantiae peccati. Oportet enim, ut Susanna, confitens, cum oleo gratiae mundantis smigmala peccatorum, scilicet circumstantias, conficiat, illas in confessione explicando.

De. tertio, Isaias: Auferetur onus eius de humero tuo et iugum eius de collo tuo, et computrescet iugum a facie olei. Onus et iugum, difficultas ad bonum et pronitas ad malum; haec enim sunt in sequela peccati; et computrescet a facie olei, scilicet gratiae liberantis ab huiusmodi servitute per satisfactionem, et maxime per misericordiae opera.

Isti ergo sunt filii olei hnius triplicis gratias: per contritionem sanantis. Petrus quippe, exiens, flevit amare ;et Pantos: Domine, inquit, quid me iubes facere: ecce, figura contritionis ;; per confessionem Petrus per Evangelistas omnes clamat suum reatum: Paulus in multis suarum Epistolarum locis suum confitetur peccatum: non sum, inquit , dignus vocari Apostolus, quoniam persecutus sum Ecclesiam Dei: per talis factionem: utriusque enim vita iugis fuit paenitentia.

Est etiam nutrimentum luminis, quod habet tres proprietates: quia scilicet illustrat, impinguat, supernatat, et propterea per oleum commune designalur sapientia illustrans, impinguant., elevans: ad quam triplici via pervenitur: per sacrae Scripturae meditationem, per devotam orationem, per supernorum contemplationem. Et his tribus tres theologicae virtutes respondent: nam sapientia illustrat per fidem in Scripturis meditantem: impinguat per spem devote orantem ;; elevat per caritatem superna contemplantem. - De primo, Exodi vigesimo septimo : Praecipe filiis Israel, ut afferant tibi oleum de arboribus olivarum purissimum pilaque contusum, ut ardeat lucerna in templo meo semper. De arboribus olivarum, id est divinarum Scripturarum: et hoc est purum in legalibus: purius, in propheticis: purissimum, in evangelicis, quia pilo crucis Christi contusum, in quo involuta et mystica legalia et prophetica legalia reserantur.

De secundo, lob: Butyro lavabam pedes meos: id est devotione affectiones meas: et petra fundebat mihi rivos olei, id est Christus gratiam sapientiae impingnantis.

De tertio, Cantica: Oleum effusum nomen tuum. Oleum effusum supernatat: et sequitur: . Trahe me, post te curremus etc.

Erant igitur isti duo filii olei huius, scilicet triplicis sapientiae: per fidem illustrantis in sancta meditatione: per spem impinguantis in devota oratione: per caritatem elevantis in superna contemplatione: quae omnia palam patent in ipsis. Et si nos in his sequeremur eos, hanc sapientiam possemus adipisci, et fieret quod Ioannes dicit:. Non enim necesse habetis, ut aliquis doceat vos: ipsa enim unctio docet vos de omnibus.

Est etiam oleum delectamentum sive condimentum refectionis: per quod spiritualis laetitia designatur ; Psalmus : Ut exhilaret faciem in oleo etc.; et hoc (est) fulcimentum et complementum aliarum virtutum. Nullum opus sine aliquo gaudio vel delectamento fieri diu potest: Apostolus: Regnum Dei est iustitia et pax et gaudium in Spiritu sancto. Post iustitiae exercitium sequitur pax mentis et Spiritus sancti gaudium. Hoc autem oleum spiritualis laetitiae triplicem habet effectum: quia scilicet.reddit homines fortes et robnstos ad expugnandum tentationes, fertiles et vigorosos ad multiplicandum bonas operationes, alacres et promptos ad sustinendum tribulationes. - De primo, Deuteronomii trigesimo terlio: Benedictus in filiis Aser, sit placens fratribus suis, et tingui in oleo pedem suum, aes et ferrum calceamentum eius. Per aes et ferrum fortitudo intelligitur, qua pedes, id est affectus, induuntur, si primum oleo laetitiae intingantur; Esdras : Gaudium Domini est fortitudo nostra. Diabolus mirabiliter perferretur, dum Christi athletam iucundum intuetur, et fugit et non audet eum tentationibus invadere. Quod figuratum est in libro Regum, ubi legitur, quod David psallente et ludente in cithara, refocilabatur spiritus Saul, et daemon cessavit ab infestatione eius: Apostolus: Gaudete in Domino semper etc. - De secundo, exemplum de parabola virginum in Matlbaeo , ubi Augustinus dicit, quod lampades opera sunt olei spiritualis laetitiae; fatuae, acceptis lampadibus, non sumserunt oleum secum. Et sequitur: Date nobis de oleo vestro, quia lampades nostrae exstinguuntur: Augustinus: " Quorum facta aliena laude fulciuntur, eadem subtracta, deficiunt ". Oleum ergo spiritualis laetitiae facit lampadem boni operis ardentem perseverare. Unde hortatur Dominus: Cum ieiunas, unge caput tuum oleo ; Salomon : Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum de capite tuo non deficiat

---

De terlio, Psalmus: Impinguasti in oleo caput meum.

Hoc oleum habebant Apostoli, de quibus dicitur in Actibus: Ibant Apostoli gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu contumeliam pati: Petrus : Communicantes Christi passionibus, gaudete. Sic ergo erant filii olivae isti duo.

Sed possumus specialiter et magis appropriate dicere, quod Petrus fuit filius olivae sanctitatis, ut esset summus sacerdos ad consecrandum Ecclesiam: Exodi vigesimo nono dictum est Moysi: Fundes oleum super caput Aaron, atque hoc ritu consecrantur. Moyses, Christus, fudit oleum super caput Aaron, id est montani, scilicet Petri, qui in monte vidit gloriam Filii hominis: fudit, inquam, oleum super caput eius, cum ei claves commisit. Tu es, inquit, Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam, et tibi dabo claves regni caelorum. In fide etenim Christi Petrus , Ecclesia solidata, etsi periclitetur, non tamen submergatur; unde in Evangelio: Ego pro te rogavi, Petre, ut non deficiat fides tua. In huius enim figuram dixit Elias mulieri, id est Christus Ecclesiae: Hydria farinae non deficiet, id est Sacramentum eucharistiae: nec lecythus olei minuetur, id est gratia sancti Spiritus, per quam fit in Ecclesia remissio peccati. Hoc oleum gratiae sanctificantis sacerdotali auctoritate fusum est in Petrum et in Apostolos et per eos in reliquos sacerdotes: Psalmus: Sicut unguentum in capite, id est gratia in Christo, quod descendit in barbam, barbam Aaron, in Apostolos, quod descendit in oram vestimenti, id est in minores Ecclesiae praelatos.

Paulus vero fuit filius olei, id est sapientiae illustrantis, ut esset doctor eximius ad illuminandum Ecclesiam. In huius rei figuram Elias , Christus, Sol institiae, unxit Eliseum, filium Sap hat, in Prophetam. Per Eliseum calvnm et magnum zelum habentem intellige Paulum. Eliseus maledixit pueris Indaeorura, et duo ursi venerunt et devoraverunt eos. Paulus magno zelo Dei observantias legales reprobavit: et duo ursi, id est Titus et Vespasianus, venerunt et devastaverunt ludaeos.-

Item, ad iussum Elisei mulier vasa vacua et non pauca oleo implevit: et Ecclesia ad doctrinam Pauli corda gentilium a divina cognitione vacua gratia Spiritus sancti replevit. Uterque vero fuit filius olei, id est laetitiae spiritualis, ut esset pastor fidelissimus ad gubernandam Ecclesiam; Psalmus : Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem: propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo laetitiae prae consortibus tuis.

Item: Inveni David, servum meum, oleo sancto meo unxi eum. Sustulit eum de gregibus ovium, de post foetantes accepit eum, pascere Iacob, servum suum, et Israel, hereditatem suam. Sic igitur isti sunt duo filii olei, per quod designatur meritum perfectae Virtutis.

II. Sequitur: qui assistunt etc, ubi describitur officium dignitatis. Et notandum, quod isti Apostoli Domino tribus modis astiterunt, quibus omnes praelati assistere debent, scilicet ut virtuosi principes, regi ; ut sensati assessores, iudici ; ut devoti sacerdotes, pontifici. Consulere enim debent praelati in mansuetudine: iudicare, in veritate: pro populo orare, in devotione. - De primo, in libro Regum , ubi legitur: Dum iniret rex Roboam consilium cum senioribus, qui servierunt patri eius, dabant consilium mansuetudinis, ut videlicet levaret iugum populi et preces eius audiret; sed, dum cum minoribus deliberaret, dixerunt: Sic loqueris populo huic: Minimus digitus meus grossior est dorso patris mei. ille vos cecidit flagellis: ego autem caedam vos scorpionibus. Per Roboam intellige praelatos Ecclesiae. Isti, si quaerunt consilium a senioribus, qui servierunt patri suo, id est ab Apostolis, datur eis consilium mansuetudinis et humilitatis: Petrus : Neque ut dominantes in cleris, sed forma facti gregis ex animo. Si vero quaerunt consilium a minoribus, id est modernis consiliariis, respondent, tempora mutata esse, non posse (se)

Apostolorum consilia modo sequi; oportere magis cum violentia et rigore quam cum patientia et humilitate Ecclesiam regere. Unde sicut (sub) Roboam accidit schisma, sic et nunc in Ecclesia fiunt seditiones et bella.

De secundo, in Esdra : Stent et assistant senes . et puberi, donec cesset ira Domini. Debent enim praelati zelum.iustitiae et veritatis in iudiciis exercere, ut sic offensam Dei vindicent, qui peccatis hominum irascitur, exemplo Phinees, de quo in Psalmo dicitur: Stetit Phinees et placavit, et cessavit quassatio: et exemplo Moysi, qui iram Dei vindicavit in idololatris. Sic et Petrus , licet esset mansuetissimus, Saphiram et eius maritum Spiritui sancto mentientes verbo suae sententiae prostravit: et Paulus Corinthium fornicatorem in interitum carnis salame tradidit.

De tertio, primi Paralipomenon vigesimo octavo : Ecce, inquit David ad Salomonem, divisiones sacerdotum et levitarum in omne ministerium domus Domini assistunt tibi et parati sunt. Ad hoc enim praecipue ordinantur praelati, ut sint in ministerio divina officia pro populo exsequentes. Apostolus: Omnis pontifex ex hominibus assumtus pro hominibus constituitur in iis quae sunt ad Deum, ut offerat dona et sacrificia. Debet enim praelatus esse mediator inter Deum et populum exemplo Moysi et Aaron, qui, snmtis thuribulis, steterunt inter vivos et mortuos, donec cessavit plaga populi. Et beatus Gregorius in libro Dialogorum scribit de quodam bono sacerdote, qui, cum ignis incendium civitatem suam devastaret, se ipsum, licet in grabato, poni fecit contra saevitiam flammarum, et statim ignis retrocessit ; sic ipse populum liberavit. Unde summopere expediret Ecclesiae bonos praelatos habere. Hierarcha enim habet magnam in subditos influentiam: malus in corrumpendo; Gregorius: "Praelati tot mortibus digni sunt, quot perditionis exempla ad subditos transmittunt" ; bonus in emendando: Apostolus : Qui bene praesunt presbyteri duplici honore digni habeantur.