45

ἄλλην ἐνέργειαν, θείαν τε καί ἀνθρωπίνην· καί διπλῆν αὖθις ἐνέργειαν, τουτέστι δύο. Οὕτω γάρ καί τῶν οὐσιῶν τήν ἐν ἀριθμῷ σημασίαν προδήλως ἐξεφώνησαν. Φαίνεται γάρ ὁ αὐτός ὡς ἄνθρωπος, καί τό κατά φύσιν ὑπάρχων Θεός, θέλων οἰκονομικῶς παρελθεῖν τό ποτήριον· καί μέχρι τούτου τυπῶν τό ἡμέτερον, ὡς Κύριλλος ἡμᾶς ὁ σοφός ἐξεπαίδευσεν· ἵνα τῆς ἡμῶν φύσεως πᾶσαν θανάτου συστολήν ἀπελάσῃ, καί πρός ὁρμήν ἀνδρικῶς τήν κατ' αὐτοῦ φημί τοῦ θανάτου, στομώσῃ τε καί διεγείρῃ. Φαίνεται δέ πάλιν ὡς Θεός, καίπερ ἄνθρωπος ὤν κατ'οὐσίαν, θέλων τήν οἰκονομίαν πατρικῶς ἐκπληρῶσαι, καί τήν πάντων ἡμῶν σωτηρίαν ἐργάσασθαι· δείκνυται δέ καί ὡς ἄνθρωπος, φύσει τυγχάνων Θεός, ἀνθρωπίνως ἐνεργῶν, καί τήν πεῖραν τῶν παθημάτων δι' ἡμᾶς ἑκουσίως δεχόμενος· δείκνυται δέ πάλιν ὡς Θεός, καί τό κατά φύσιν ἄνθρωπος ὤν, θε«κῶς ἐνεργῶν, καί τάς θεοσημείας φυσικῶς προβαλλόμενος· ἐξ ὧν ὅτι καί Θεός ὁμοῦ καί ἄνθρωπος ἦν ὁ αὐτός ἐγνωρίζετο, ταῖς ἐξ ὧν καί ἐν αἷς ὑπῆρχεν οὐσίαις ἰσάριθμα τά θελήματα, καί τάς ἐνεργείας φυσικῶς κεκτημένος, εἰς βεβαίωσιν τῆς τῶν ἅπερ κυρίως ἦν τελείας ὑπάρξεως.

Εἰ δέ τις πρός τήν τούτων ἀθέτησιν ἀντιφατικῶς, τήν τε τοῦ θεοφάντορος ∆ιονυσίου Θεανδρικήν ἐνέργειαν, καί τήν τοῦ σοφωτάτου Κυρίλλου συγγενῆ καί δι᾿ ἀμφοῖν ἐπιδεδειγμένην εἰς μέσον τῷ λόγῳ προΐσχεται, γινωσκέτω μηδεμίαν ἐντεῦθεν ἐρανισόμενος ἑαυτῷ κατά τῆς εὐσεβοῦς ὁμολογίας ἰσχύν. Ἡ μέν γάρ Θεανδρική προσφόρῳ φωνῇ πρός τοῦ διδασκάλου φρασθεῖσα, διπλῆν τοῦ διπλοῦ τήν φύσιν ἐνέργειαν (85) περιφραστικῶς δηλονότι σημαίνει. Θείαν γάρ καί ἀνδρικήν, ἤγουν ἀνθρωπίνην, διά τῆς κατά τήν ἐκφοράν συναφείας προδήλως ἐκήρυξεν· ἀλλ᾿ οὐχ ἁπλῶς· ὅθεν οὐδέ δι᾿ ἀριθμοῦ ταύτην ὠνόμασεν, εἰ καί μοναδικῶς τήν τῶν φυσικῶν ἐνεργειῶν ἕνωσιν ἐπισημαίνων, ταύτην ἐδίδαξεν· ἥτις οὐ λυμαίνεται τῇ φυσικῇ τούτων διαφορᾷ· καθάπερ οὐδ᾿ αὐτῇ τῇ τῶν οὐσιῶν, ἡ τούτων ἀδιάσπαστος ἕνωσις· ἐπειδή κατά τούς λέγοντας, Εἰ μίαν εἶχεν ἐνέργειαν, καί ταύτην Θεανδρικήν· εἰ μέν φυσικήν μίαν ὁ σαρκωθείς Λόγος ἐκέκτητο ταύτην, πρός δύο ἡ μία κατά φύσιν ἐνέργεια, πῶς μερισθήσεται; καί ποίῳ λόγῳ τάς διαφόρους οὐσίας ἡ μία κατά τό αὐτό συστήσει καί ἀφορίσει ἐνέργεια; πρός τε τά ὁμογενῆ τήν κατ' οὐσίαν ἀπαραλλαξίαν ἔχειν ἑκατέραν ποιοῦσα, καί πρός τά ἑτερογεῆ πάλιν τήν κατ᾿ οὐσίαν διαφοράν. Καί παρῶ λέγειν, ὡς τῆς πρός τόν Πατέρα καί ἡμᾶς φυσικῆς συγγενείας ἐκπέπτωκεν, ὡς μήτε παντελῶς ἐκείνου, μήτε ἡμῶν Θεανδρική τήν ἔμφυτον καί οὐσιώδη κεκτημένων ἐνέργειαν. Εἰ δέ γε πάλιν ὑποστατικήν, πρός τῇ καινῇ δόξῃ· τίς γάρ ὁ λέγων ὑποστατικήν ὑπάρχειν ἐνέργειαν. Καί οὕτως ἀλλότριον τοῦ Πατρός κατ' ἐνέργειαν αὐτόν ὁ τοιοῦτος ἀποφαίνει λόγος, εἴπερ ὑποστατικήν, καί οὐ φυσικήν ἔχει παρά τόν Πατέρα ἐνέργειαν. Τοῖς γάρ ὑποστατικοῖς ἰδιώμασι, τήν πρός αὐτό κέκτηται διαφοράν προδήλως ὁ Λόγος.

Καί ἡ "συγγενής δέ καί δι᾿ ἀμφοῖν ἐπιδεδειγμένη μία" πάλιν "ἐνέργεια," κατά τόν ἀοίδιμον Κύριλλον, οὐκ ἐπ᾿ ἀναιρέσει τῆς τῶν κατά φύσιν ἐνεργειῶν οὐσιώδους διαφορᾶς· τῶν ἐξ ὧν καί ἐν αἷς ὑπάρχει ὁ εἷς καί μόνος Χριστός ὁ Θεός· ἀλλ᾿ ἐπί συστάσει τῆς ἄκρας τούτων ἑνώσεως εἴρηται τῷ διδασκάλῳ. Καί ἔοικέ πως δι᾿ ἄλλων φωνῶν, τόν θεοφάντορα ∆ιονύσιον ἐκμιμεῖσθαι. Ἵνα γάρ δόξῃ μή γυμνόν ὄντα τοῦτον Θεόν, μήτε ψιλόν αὖθις ἄνθρωπον· μήτε ἰδίᾳ Θεόν ἀσωμάτως ἐνεργοῦντα, μήτε ἰδίᾳ ἄνθρωπον τά κατά γνώμην πράττοντα· ἀλλά Θεόν σεσαρκωμένον καί τελείως δι᾿ ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντα, θεϊκῶς ἅμα καί ἀνθρωπικῶς τόν αὐτόν ἐνεργοῦντα, ἔφυσεν, ὡς οὐ λόγῳ μόνον, καί τοῖς θεοπρεπέσιν ἐπιτάγμασιν, ἐνεργός εὑρίσκεται ὁ Σωτήρ ἐν τῷ τούς νεκρούς διανιστᾷν καί θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καί πᾶσαν μαλακίαν· ἀλλά συνεργάτιν