49

θελήσεώς τε καί ἐνεργείας, ἐκ τούτων, δέ θείας φύσεως καί ἀνθρωπίνης φύσεως λέγω, καί ἐν ταύταις, καί τούτων ὑπόστασις ἐστι κατ᾿ ἀλήθειαν ὁ εἷς καί μόνος Χριστός καί Υἱός, πῶς, εἴπερ φύσει κυρίως Θεός, καί φύσει κυρίως ἄνθρωπος ὁ αὐτός, οὐχί καί θεῖον θέλημα καί ἐνέργειαν φύσει κυρίως, καί ἀνθρώπινον θέλημα, καί ἐνέργειαν φύσει κυρίως εἶχε, μηδετέρου τούτων κατά φύσιν ὤν ἐλλιπής, δι᾿ ὧν ἐπαληθεύων τοῖς πράγμασι τά ὀνόματα, καί τούτοις αὖθις ἐπικυρῶν τά πράγματα, προδήλως ὁ αὐτός ἐγνωρίζετο, τά τε θεῖα καί ἀνθρώπινα φυσικῶς ἔχων καί θέλων καί ἐνεργῶν, κἀκ τούτου τά ἐξ ὧν, καί ἐν οἷς, καί ἅπερ ὑπῆρχε, πιστευόμενος; Ἐπεί, τοῦ φυσικοῦ θελήματος καί τῆς οὐσιώδους ἐνεργείας ἀναιρουμένων, τῆς τε θείας καί ἀνθρωπίνης οὐσίας, τοῦ ἐκ τούτων καί ταύτας ὄντος καί σώζοντος κατά μίαν ὑπόστασιν, πῶς Θεός ἤ ἄνθρωπος ἔσται; καί πῶς τοῦτο, ἤ ἐκεῖνο κατ᾿ οὐσίαν ὑπάρχων δειχθήσεται, μή σώζων ἑκατέρας φύσεως ἀνελλιπῶς τήν ἰδιότητα, πάσης ἁμαρτίας χωρίς; Τό γάρ τῶν κατά φύσιν ἐκστᾷν, κἄν τῆς ἔξω τῆς οὐσίας γεγένηται, μηδεμίαν ὕπαρξιν ἔχον· ὅτι μηδέ κίνησιν φυσικήν. "Τό γάρ μηδεμίαν κίνησιν ἔχον," ᾗ φησιν ὁ θεοφάντωρ καί μέγας ἅγιος ∆ιονύσιος, "οὔτε ἔστιν, οὔτε τί ἐστιν· οὔτε ἔστι τις αὐτοῦ παντελῶς θέσις." ∆ιά τοι τοῦτο τάς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ φύσεις ὁμολογοῦντας ἡμᾶς, τήν θείαν φημί καί τήν καθ᾿ ἡμᾶς ἀνθρωπίνην, πρός βεβαίαν τῆς τε τούτων ὑπάρξεως πίστωσιν, καί τῆς ἡμῶν περί αὐτῶν ὁμολογίας ἀλήθειαν, καί τά φυσικά τούτων ἰσαρίθμως δεῖ πάντως πρεσβεύειν θελήματα, καί τάς οὐσιώδεις τοσαύτας ἐνεργείας ὁμολογεῖν· καί μηδέν αὐτῶν προφάσει δῆθεν τῆς καθ᾿ ὑπόστασιν θείας ἑνώσεως ἀπομειοῦν ἤ ἐξαρνεῖσθαι τό σύνολον· γινώσκοντας, ὡς ἡ καθ᾿ ὑπόστασιν ἕνωσις οὐδέν παραβλάπτει τῶν φυσικῶν, καθάπερ οὐδέ τάς φύσεις αὐτάς· εἰ καί ταύτας εἰς ἕν ἄγει δι᾿ ἑαυτῆς κατά τήν μίαν ὑπόστασιν· τοῦ δύο, τῷ φυσικῷ λόγῳ ὑπάρχειν οὐδαμῶς ἐξιστῶσα· ὥσπερ οὖν καὐτά δή λέγω τά φυσικά ἰδιώματα, τῇ πρός ἄλληλα συμφυΐᾳ διόλου πάλιν ἑνίζουσα, καί μηδέτερον τοῦ ἑτέρου χωρίς, ἤ τῆς θατέρου πρός θάτερον κοινωνίας ἐκτός, κατά τόν τῶνῬωμαίων πάπαν ἀοίδιμον Λέοντα θεωρεῖσθαι καθοτιοῦν συγχωροῦσα, τήν τούτων οὐσιώδη καί φυσικήν οὐκ ἀμαυροῖ παντελῶς, ἀλλά τελείως φυλάττει διαφοράν· (97) τῷ γάρ φυλάττειν φυλάττεται, καί τῷ συντηρεῖν συντηρεῖται. Μέχρι γάρ τότε σαφῶς ἕνωσις πραγμάτων ἐστίν, ἕως ἄν ἡ τούτων σώζηται φυσική διαφορά· ἐπεί ταύτης παυσαμένης, παύεται πάντως κἀκείνη, τῇ συγχύσει τελείως ἀφανισθεῖσα.

Ταύτης τοιγαροῦν, λέγω δέ τῆς ἑνώσεως, οὐ λυμαινομένης τοῖς πράγμασιν, οὐδέ τῇ τούτων διαφορᾷ, ἀλλά μόνον τῇ κλήσει προσφυῶς ἑνοποιούσης τά κατ᾿ αὐτήν, εἰσί πάντοτε καί πάντως ἀμειώτως ἐν αὐτῇ καί τελείως σωζόμενα, τά κατά φύσιν διάφορα, τήν οἱανοῦν παρατροπήν οὐ παθόντα καί σύγχυσιν· οὐκ ἐν οὐσίαις αὐταῖς, οὐ θελήμασιν, οὐκ ἐνεργείαις, οὐκ ἄλλῳ τινί φυσικῷ. Πῶς οὖν ἐπικάλυμμα τῆς ἰδίας, οὐκ οἶδ᾿ ὅπως εὐφήμως εἰπεῖν, καλοφροσύνης, ταύτην τινές προφασίζονται· καί τόν σαρκωθέντα Λόγον ἀθέλητον φύσει, καί ἀνενέργητον τῷ καθ᾿ ἡμᾶς, ἤγουν τῷ ἀνθρωπίνῳ, φασί· ἅτε κυρίως ἀψύχου καί ἀλόγου τῆς ἐξ ἡμῶν προσληφθείσης οὐσίας ἐν αὐτῷ τυγχανούσης. Τό γάρ ἀνενέργητον, ἀκίνητόν τε καί ἄψυχον προδήλως ἐστί· καί τό μηδεμίαν λογικήν θέλησιν ἔχον, ἄλογον σαφῶς καί ἀνόητον. Καί εἰ τούτων χωρίς κατά φύσιν ὑπῆρχεν ὁ σαρκωθείς Λόγος τό καθ᾿ ἡμᾶς, πῶς ὅτι καί ἄνθρωπος γέγονε πιστευθήσεται; πῶς δέ μᾶλλον οὐχί τραπείς τήν θείαν φύσιν, καί σαρκός πάθεσιν ἀκουσίως ὑποπεσών δειχθήσεται κατ᾿ αὐτήν; Τῇ γάρ τῶν φυσικῶν ἀναιρέσει, τήν τῶν τοιούτων καταδρομήν, Ἄρειός τε καί Ἀπολινάριος κατ᾿ αὐτοῦ πεποιήκασιν. Ὁ μέν γάρ, ἄψυχον, ὁ δέ ἄλογον, ὅπερ ἀνενέργητόν ἐστι καί ἀθέλητον, αὐτόν δογματίσαντες,