53

Ὥστε, ᾗ φησιν ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ, κατά τό ἀληθές, οὐ σαρκός ἐνέργεια φυσική, καί ἀνθρωπότητος δύναμις παραλύει τόν Σατανᾶν· οὐδέ τοῦτο ἐνεργεῖ σαρκός ἡ φύσις· ἐπεί καί πάντες ἄνθρωποι ἐν σαρκί ὄντες, καί εἷς κατά τόν τῆς ἀνθρωπότητος λόγον, ἑλόμενοι ἄν ἐνεργεῖν, καί τήν κατά πνευμάτων εἶχον ἰσχύν. Ταῦτα γοῦν διδάξας σαφῶς παρέστηκε, καί τῶν ἰδίων ἑρμηνευτής γέγονε λόγων, ὡς τῷ ἐνοικεῖν, ὅπερ ἐστίν ἡνῶσθαι καθ᾿ ὑπόστασιν μίαν, ἀλλ᾿ οὐ τῷ σάρξ, ὑπάρχειν, ἐν μόνοις οὖσα τοῖς ἰδίοις λόγοις, ἁγία ἐστί καί ζωοποιός, κατά πάσης νόσου τήν δύναμιν ἔχουσα. Φυλάξωμεν τοιγαροῦν καί ἡμεῖς κατά τήν τῶν ἁγίων ὑφήγησιν, τόν τε τῆς διαφορᾶς λόγον ἀλώβητον, τάς φύσεις αὐτάς, καί τά προσόντα κατ᾿ οὐσίαν αὐταῖς διασώζοντα καί μετά τήν ἕνωσιν· καί τόν τῆς οἰκονομίας τρόπον παντελῶς ἀδιάσπαστον, τήν ἄκραν τῶν ἡνωμένων συμφυΐαν ἐνοειδῆς συντηροῦντα· καί τήν πᾶσαν ἡμῶν ἐξελάσωμεν διαίρεσίν τε καί σύγχυσιν.

Εἰ δέ μή οὕτως τάς μοναδικῶς εἰρημένας τοῖς ἁγίοις φωνάς, τήν τε Θεανδρικήν καί τήν Μίαν τε καί συγγενῆ, κατά τόν τῆς ἑνώσεως λόγον εὐσεβῶς ἐκδεξώμεθα καί νοήσωμεν, ἀλλ᾿ ἤ ταύτην ὡς φυσικήν, ἤ πάλιν ὑποστατικήν ὑπολάβωμεν, φύσιν μίαν ἐξ ἀνάγκης τόν Χριστόν δογματίσομεν· μηδετέρας τῶν ἐξ ὧν συνέστηκε τό παράπαν μετέχουσαν, ὅτι μηδεμία κατά φύσιν ὑπάρχει Χριστός. Φύσις γάρ πρός φύσιν οὐκ ἄν κοινωνήσῃ κατά φύσιν ποτ᾿ ἄν· ἀλλ᾿ ἀμέτοχος, πάντη κατ᾿ οὐσίαν πρός πᾶσάν ἐστι διάφορος · τοῦτο μέν ἡμῖν συναχθήσεται, φυσικήν τήν ἐνέργειαν λέγουσι· εἰ δέ πάλιν ὑποστατικήν, ἀλλοτριώσομεν αὐτόν τοῦ Πατρός καί τοῦ Πνεύματος κατά τήν ἐνέργειαν. Οὐδενί γάρ χαρακτηριστικῷ (109) τῆς ἰδίας ὑποστάσεως· κοινωνήσοι ποτ᾿ ἄν Πατρί καί Πνεύματι ὁ Υἱός.

Μηδαμῶς τοιγαροῦν βουληθῶμεν φυσικήν ἤ ὑποστατικήν ἐπ᾿ αὐτοῦ τοῦ σαρκωθέντος Λόγου, καί τελείως ἐνανθρωπήσαντος ὁμολογεῖν τήν ἐνέργειαν. Οὐδείς γάρ τῶν ἀπό τῆς θείας αὐτοῦ πρός ἡμᾶς καταβάσεως μέχρι νῦν ἁγίων Πατέρων, φυσικήν ἤ ὑποστατικήν ὁμολογεῖν ἐνέργειαν ἐπ᾿ αὐτοῦ παραδέδωκεν· ἀλ᾿ οὐδέ μίαν ῥητῶς, ὡς ἐμέ γινώσκειν, ἤ μόνον Κύριλλος ὁ θεσπέσιος· ἥν ὥσπερ ὁλοψύχως δεχόμεθα, καίπερ αὐτοῦ μόνου τυγχάνουσαν, τῆς ἑνώσεως χάριν· πῶς οὐχί καί τάς τῶν ὅλων σχεδόν ἁγίων Πατέρων, καὐτοῦ δέ πάλιν δέχεσθαι περιχαρῶς προσήκει δυϊκάς φωνάς, τῆς φυσικῆς ἕνεκεν διαφορᾶς· ἵνα μή τῆς περί τήν μίαν καί μόνον αὐτοῦ λέξιν προσκλήσει καί παραδοχῇ, τούτου τε καί ἄλλων ἁγίων τήν ἐκβολήν καί τήν ἀκυρωσίαν τῶν λόγων ποιήσωμεν· ὡς μή ἄλλου τινός αὐτῶν, ἤ μόνου Κυρίλλου τήν εὐσεβῆ τοῦ κηρύγματος πιστευθέντος ἀκρίβειαν· καί ταύτην οὐκ ἐν τοῖς ἄλλοις λόγοις αὐτοῦ, τοῖς τήν διαφοράν δηλοῦσιν, ἀλλ᾿ ἤ μόνον ἐν τῇ μίᾳ καί συγγενεῖ ἐνεργείᾳ.

Ἄλλως τε, πῶς μίαν ἁπλῶς ἐπί Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ τινές φασι τήν ἐνέργειαν; Ἀνάγκη γάρ ἤ τῶν αὐτοῦ ταύτην ὑπάρχειν μερῶν, ἤ αὐτοῦ πάντως ὡς ὅλου. Ἀλλ᾿ εἰ μέν τῶν μερῶν, μερισθήσεται πρός ἄμφω δηλαδή τεμνομένη· τοῦτο δέ πάσχουσα, λυθήσεται πάντως, καί συνδιαλύσει τά κατ᾿ αὐτήν ἡνωμένα. Εἰ δέ τοῦ ὅλου, τῶν ἐναντίων ἔσται δεκτική, θνητή καί ἀθάνατος οὖσα, κτιστή καί ἄκτιστος, περιγραπτή καί ἀπερίγραφος. Καί εἰ τοῦτο, καθ᾿ ἕξιν καί στέρησιν οὖσαν καί μή οὖσαν τήν οἰκείαν ὁ Χριστός εἶχεν ἐνέργειαν· δι᾿ ἥν, ὡς κατ᾿ αὐτήν προσφυῶς ἐνεργῶν, τῶν ἐναντίων κατά τό αὐτό δεκτικός· ἀλλ᾿ οὐ κατ' ἄλλο καί ἄλλο· οὗ τί δυσσεβέστερον;

Τό αὐτό δέ καί περί θελήματος ἔστιν εἰπεῖν. Πῶς δέ ἄρα συνεργάτιν τήν οἰκείαν ὁ Λόγος παρελάμβανε σάρκα, κατά Κύριλλον τόν σοφόν, οὐκ ἔχουσαν τήν κατά φύσιν ἐνέργειαν; Τό γάρ μή ἔχον ἐνέργειαν μήτε κίνησιν φυσικήν, νεκρόν πάντως καί ἄψυχον·