Sermo .

Iste pauper clamavit, et Dominus exaudivit eum, Psalmus .

Verbum istud scribitur in Psalmo et intelligi potest de quolibet viro perfecto et per quandam appropriationem potest convenire beato Antonio, qui pro paupertatis merito hodie exauditus fuit a Christo. Commendatur autem sanctus Antonius in verbis praemissis a tribus, scilicet a divinae legis impletione, a divini nominis invocatione et a divini muneris impetratione. In primo consistit perfectio vitae activae; in secunde, contemplatiuae: in tertio, remuneratio utriusque. Impletio divinae legis notatur, cum dicitur: Iste pauper: summa enim evangelicae perfectionis consistit in excellentia paupertatis. Invocatio vero divini Dominis notatur, cum dicitur: clamavit: nulli enim dubium est, quin iste clamor suus duxerit eum ad fontem pietatis. Impetratio divini muneris notatur, cum subditur: et Dominus exaudivit eum, retribuendo ei scilicet desiderium suae voluntatis.

I. Quantum igitur ad primum dicitur: Iste pauper, quasi dicat, quod sit prae aliis pauperibus specialiter imitandus ac singulariter venerandus. Cuius scilicet paupertas fuit non tantum sufficiens, sed etiam abundans et perfecta, Deo quidem placens et hominibus peraccepta, ad cuius culmen volenti accedere duo sunt consideranda, scilicet causa motiva et forma perfectiva. Ad perfectionem autem paupertatis motus fuit beatus Antonius, et moveri debet unusquisque nostrum propter quadruplex motivum: primum est divinum consilium, quod est infallibile: secundum est divinum exemplum, quod est irreprehensibile ; tertium est divinum patrocinium, quod est insuperabile: quartum est divinum promissum, quod est inaestimabile. Per primum movetur natura rationalis, cuius est assentire consiliis: per secundum, natura sensibilis, cuius est informari exemplis: per tertium, natura irascibilis, cuius est uti patrociniis; per quartum, natura concupiscibilis, cuius est excitari promissis.

Primum igitur, quod debet nos movere ad paupertatem, est divinum consilium, quod est infallibile: et ideo est ei assentiendum: de quo, Matthaei decimo nono : Si vis perfectus esse, vade, vende omnia quae habes et da pauperibus, et veni, sequere me. Hoc consilium dedit Dominus adolescenti diviti, qui omnia mandata servaverat a iuventute sua: Et hoc consilium sanum est. quia divitias habere et amare infructuosum est, secundum illud Ecclesiastae quinto: Qui amat divitias fructum non capiet ex eis. Amare vero et non habere est periculosum, secundum quod dicitur primae ad Timotheum sexto : Qui volunt divites peri incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desideria multa inutilia et nociva, quae mergunt homines in interitum et perditionem. Radix enim omnium malorum est cupiditas. Habere vero et non amare est laboriosum, secundum illud Marci decimo: Quam difficile qui pecunias habent in regnum Dei introibunt i Et ratio huius est, quia valde laboriosum est pecuniam habere et non amare: ergo nec habere divitias nec amare est utile, securum et delectabile et actus virtutis perfectae; et ideo consilium Domini de paupertate est sanum et infallibile. Quod attendens beatus Antonius, secundum Christi consilium in Ordine Minorum voluit mendicare et " nihil sub caelo habere ".

Secundum motivum est divinum exemplum, quod est irreprehensibile, et ideo dignum imitatione: secundae ad Corinthios octavo : Scitis gratiam Domini nostri Iesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est, cum esset diues, ut illius inopia vos divites essetis. Ideo Dominus Iesus voluit esse pauper, eum dives posset esse, ut suo exemplo ceteros ad paupertatem invitaret, et una cum ipso per experientiam scirent, quam bonum est vivere in paupertate. Hanc autenm paupertatem Christi fere omnes sitiebant et cognoscebant in Ecclesia primitiva, quoniam nullus aliquid sibi appropriabat, sed erant illis omnia communia ; nunc autem erat paene oblivioni tradita in Ecclesia Dei, ut paene iam verificatum esset illud Ecclesiastae nono: Civitas parva, et pauci in ea viri: venit contra eam rex magnus et vallavit eam exslruxitque munitiones per gyrum, et perfecta est obsidio: iuventusque est in ea vir pauper et sapiens et liberavit urbem per sapientiam suam, et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis: et ideo eam reducit ad memoriam, loquens ad animam christianam, Threnorum tertio: Recordare paupertatis et transgressionis meae, absinthii et fellis. Cui respondet anima sancta: Memoria, inquit, memor ero, et tabescet in me anima mea.

Sed quia ad hanc vocem obsurduerat aures hominum, ideo renovavit Dominus exemplum paupertatis per beatum Franciscum, dans illi suae passionis signaculu? in testimonium, ut illi ab omnibus crederetur. Ad cuius exemplum motus fuit beatus Antonius, ut in semita paupertatis esset non solum Francisci, sed etiam Christi imitator egregius.

Tertium motivum est divinum patrocinium, quod est insuperabile: de quo patrocinio manifeste habetur in Psalmo : Et factus est, inquit, refugium pauperi: pauper autem a divitibus contemnitur: et ideo subditur: tibi derelictus est pauper, orphano tu eris adiutor. Magnum est ergo periculum offendere pauperem, qui talem habet protectorem: propter quod dicitur Proverbiorum decimo quarto: Qui calumniatur egentem exprobrat Factori eius: honorat autem eum qui miseretur pauperis; Proverbiorum vigesimo secundo : Non facias violentiam pauperi, quia pauper est, quia iudicabit Dominus causam eius et configet eos qui confixerunt animum eius.

Vere Dominus iudicabit causam

pauperis, immo iudicium causae et sententiam pauperibus tribuit, secundum illud Iob trigesimo sexto: Non salvat impios et iudicium pauperibus tribuit. Valde igitur tutum est habere Deum protectorem: et hoc solum, si nihil aliud esset, deberet omnes homines ad paupertatem inducere, sicut beatum Antonium inclinavit. Considerabat enim, quod nihil poterat sibi accidere sub Dei protectione.

Quartum motivum est divinum promissum, quod est inaestimabile: et ideo omnes debet attrahere: Matthaei quinto : Beati, pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum; quod scilicet regnum est supremum, aeternum, opulentum et iucundum. Et hoc quidem debetur pauperibus, qui omne terrenum recusant.

Debetur, inquam, pauperibus regnum supremum propter humilitatem: primi Regum secundo: Suscitat de pulvere egenum et de stercore elevat pauperem, ut sedeat cum principibus et solium gloriae teneat. A eternum, propter... . Opulentum, propter indigentiam, secundum illud Psalmi : Edent pauperes et saturabuntur. Regnum vero aeternae iucunditatis debetur pauperibus propter anxietatem vitae praesentis, secundum illud Psalmi: Videant pauperes et laetentur. Quaerite Deum, et vivet anima vestra. Videant ergo pauperes ista quatuor motiva et laetentur: audiant vero divites et humilientur in egestate sua, quia divites eguerunt et esurierunt: Lucae primo : Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes.

Haec igitur quatuor praedicta sunt sufficientia ad movendum corda

. quantumlibet dura: quorum scilicet duo prima, scilicet consilium et exemplum, respiciunt duplicem naturam apprehensivam, duo vero sequentia, scilicet patrocinium et promissum, respiciunt duplicem naturam affectivam. Et ex iis quatuor efficitur paupertatis quadriga , perquam erigitur anima ad superna: cuius quadrigae Christus est auriga. Et ideo, visa paupertatis causa motiva, restat videnda forma perfectiva.

Forma autem paupertatis perfectiva, in qua ambulavit pauper iste, consurgit ex quadruplici conditione. Ad hoc enim, quod paupertas sit perfecta, necesse est, quod sit alta et profunda, lata et

. longa, ut sic possit homo comprehendere cum omnibus sanctis, quae sit latitudo et longitudo et sublimitas et profundum .

Primo debet paupertas esse alta ex professionis eminentia: secundae ad Corinthios octavo: Altissima paupertas eorum abundavit in divitiae simplicitatis eorum. Alta quidem est paupertatis perfectio, in qua nihil possidetur in speciali, sed omnia in communi: altior, in qua nihil in speciali, non tamen omnia, sed aliqua in communi ; altissima vero, in qua nihil in speciali, nihil in communi. Hanc professi sunt Fratres Minores et beatus Antonius, in quorum Regula dicitur: " Fratres nihil sibi appropriet, nec domum nec locum nec aliquam rem "; et ideo in eadem Regula dicit beatus Franciscus: " Haec est illa celsitudo altissimae paupertatis, quae vos, carissimos fratres meos, heredes et reges regni caelonim instituit, pauperes rebus fecit, virtutibus subiimavit ". Hanc paupertatem habuit Christus, secundum illud Matthaei octavo: Vulpes foueas habent et volucrescaeli nidos, Filius autem hominis non habet, ubi caput suum reclinet. Hanc etiam habuerunt Apostoli, in quorum persona dicit Apostolus primae ad Timotheum sexto: Habentes alimenta et quibus tegamur, his contenti simus. Praeceperat enim eis Dominus, ut nullam haberent sollicitudinem; Matthaei sexto : Nolite solliciti esse, dicentes: Quid manducabimus aut quid bibemus aut quo operiemur? Qui pascit aves et vestit lilia, vos vestiet et pascet sine sollicitudine, secundum quod dicitur Lucae vigesimo secundo: Quando misi vos sine sacculo et pera, nunquid aliquid defuit vobis? At illi dixerunt: Nihil. Si ergo Dominus inter ludaeos duros et incredulos discipulos suos pascebat sine sollicitudine, quid mirum, si nunc pascat Fratres Minores, eiusdem perfectionis professores, inter populos iam fideles ?

Profunda ex subiectionis obedientia, secundum illud Isaiae sexagesimo sexto : Ad quem autem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos? In quo ostendit Dominus, quod nullam diligit paupertatem, nisi habeat coniunctam humilitatem: paupertas enim superba et Deo et hominibus est odiosa; Ecclesiastici vigesimo quinto: Tres species odivit anima mea, et aggravor valde animae illorum: Pauperem superbum, divitem mendacem, senem fatuum et insensatum. Pauper enim superbus est hypocrita: est etiam apostata, immo, ut ita dicam, est quasi quaedam pestilentia: Proverbiorum vigesimo octavo: vir pauper, calumnians pauperes, similis est imbri vehementi, in quo paratur fames. Non talem paupertatem amat Dominus, sed paupertatem humilem, de qua Proverbiorum decimo octavo : Cum obsecrationibus loquetur pauper, et dives effabitur rigide. - Talis pauper fuit beatus Antonius, qui in omni genere vilitatis et humilitatis diligentissime fuit exercitatus, secundum quod de eo legitur: " Magis se exercitavit in principio suae conversionis in scutellis lavandis quam in Scripturis perscrutandis ".

Tertio debet esse lata ex tribulationis abundantia: Apocalypsis secundo : Scio tribulationem tuam et paupertatem tuam: sed dives es et blaspltemaris ab his qui se dicunt ludaeos esse, et non sunt, sed sunt synagoga satanae. Paupertas enim, ubi est abundantia tribulationum, in bona anima parit abundantiam consolationum, secundum quod dicitur secundae ad Corinthios primo: Sicut abundant passiones Christi in nobis, ita et per Christum abundat consolatio nostra. Talis anima est dives, quia qui gloriantur in paupertate multo magis in abundantia sunt: et propter hoc Apostolus dicit secundae ad Corinthios sexto: Sicut egentes, multos autem locupletantes, tanquam nihil habentes et omnia possidentes.,

Talis fuit beatus Antonius, de quo recte potest intelligi illud Ecclesiastici undecimo : Est homo marcidus, egens recuperatione, plus deficiens virtute et abundans paupertate: et oculus Dei respexit illum in bono et erexit eum ab humilitate ipsius et exaltavit caput eius, et mirati sunt in illo multi et honoraverunt Deum.

Quarto debet esse longa ex supportationis perseverantia: Psalmus: Pauper sum ego et in laboribus a iuventute mea. Sum, dicit, et non fui, quia paupertas semper erat ei praesens et continua ad modum cuiusdam aeternitalis et in praeteritum non transibat. Sciebat enim, scriptum esse: Quoniam non in finem oblivio erit pauperis, patientia pauperum non peribit in finem: propterea Apostolus ad Hebraeos decimo : Rapinam bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis, cognoscentes, vos habere meliorem et manentem substantiam. Nolite itaque amittere confidentiam vestram, quae magnam habet remunerationem. Patientia enim vobis necessaiia est.

Talem paupertatem habuit beatus Antonius, quoniam ab infantia sua usque in finem non destitit esse pauper. Et ideo, quia usque in finem perseveravit, remunerationem obtinuit, secundum quod de eo cantatur: " Ecce, vides coronatum quem vidisti minoratum sacroque tectum veteri ".

Haec est igitur paupertas perfecta et excellens, quae habet quadruplicem conditionem praedictam, quae concludit in se totius evangelicae perfectionis summam: et quoniam haec fuit in beato Antonio, ideo recte potest dici de ipso: Iste pauper clamavit, et Dominus exaudivit eum, ubi commendatur a divinae legis impletione.

II. Sed ut laudi eius perfectae nihil omnino desit, commendatur etiam a divini nominis invocatione per hoc quod subditur: clamavit. Divinum enim Homen invocavit clamore praedicationis, confessionis, orationis et exsultationis. Primus clamor procedere debet ex zelo discreto: secundas, ex iudicio districto ; tertius, ex desiderio devoto; quartus, ex gaudio divino.

Clamavit igitur beatus Antonius in praedicatione ex zelo discreto: ad quod hortatur Dominus Isaiae quinquagesimo octavo : Clama, inquit, ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam. Hic autem clamor, qui erat ex zelo discreto, non semper erat increpatorius, sed etiam alhcitivus: Ioannis septimo: Stabat Iesus et clamabat, dicens: Si quis sitit, veniat et bibat.

Clamavit etiam in confessione ex iudicio districto: clamavit, inquam, peccata sua arguendo, et hoc secundum totum, non secundum partem, sicut ille, de quo dicitur in Psalmo : Quoniam tacui, inveteraverunt ossa mea, dum clamarem tota die. Debet quoque esse hic clamor ex iudicio districto, ut habeat coniunctam contritionem et satisfactionem, secundum illud lonae tertio: Homines et iumenta et boves et pecora non gustent quidquam nec pascantur et aquam non bibant; et operiantur saccis homines et iumenta et clament ad Dominum in fortitudine.

Clamavit tertio in oratione, secundum quod dicitur de Samuele primi Regum decimo quinto : Contristatus est Samuel et clamavit ad Dominum tota nocte: clamavit, inquam, in oratione. Hic autem clamor debet esse ex desiderio devoto: Psalmus: Quoniam in me speravit, liberabo eum, protegam eum, quoniam cognovit nomen meum. Clamabit ad me, et ego exaudiam eum,

cum ipso sum in tribulatione, eripiam eum et glorificabo eum.

Clamavit quarto in exsultatione , et hoc ex gaudio divino, exemplo Seraphim, de quibus Isaiae sexto dicitur: Clamabant alter ad alterum et dicebant: Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus exercituum. Plena est omnis terra gloria eius. Hic autem clamor est in viris contemplativis etdevotis et in hac vita incipit et consummatur in futuro, secundum quod dicitur in Psalmo: In voce exsultationis et confessionis, sonus epulantis.

III. Quoniam igitur beatus Antonius habuit in se perfectionem meriti quantum ad impletionem divinae legis et invocationem divini nominis, ideo exauditus fuit per impetrationem divini muneris: et ideo decantare potest illud Ecclesiastici quinquagesimo primo : Laudabo nomen Domini assidue et collaudabo illud in confessione, et exaudita est oratio mea. Propter hoc de ipso possumus vere cantare illud Psalmi: Desiderium animae eius tribuisti ei, Domine, et voluntate labiorum eius non fraudasti eum, quoniam praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis, posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso: coronam, scilicet anreae et duplicis aureolae, scilicet praedicationis et virginitatis, quia Domino ab infantia sua servivit: et quoniam ardentissimo desiderio martyrii flagravit, possumus de eo cantare : " O beata anima, quam etsi gladius persecutoris non abstulit, palmam tamen martyrii non amisit".