56

Εἰ δέ ἀδύνατον, τήν αὐτήν καί ἐνέργειαν, ἤ θέλησιν, ἤ φύσιν, θείαν ἐν ταὐτῷ φύσει τυγχάνειν καί ἀνθρωπίνην· ἤ κατά τήν αὐτήν καί μίαν ἑκάτεροις, Πατρί φημι καί Μητρί κοινωνεῖν, ἤ ἑκάτερα δρᾷν, τά τε θεῖα καί τά ἀνθρώπινα τόν Υἱόν· προσφυῶς δέ μᾶλλον, ὡς εἴρηται· τῇ μέν θείᾳ, τά θεῖα, τῇ δέ κατ᾿ αὐτόν ἀνθρωπίνῃ, τά ἀνθρώπινα· μετά μέντοι τῆς θατέρου κοινωνίας καί συμφυΐας, ἀλλ᾿ οὐ διῃρημένως· ἄρα καί ἀνώνυμος ὡς ἀνύπαρκτος, ἡ τρίτη κατ᾿ ἐκείνους ἐνέργεια, μηδενί κυρουμένη λόγῳ τε θείῳ, καί Πατρί παντελῶς.

Καί τί τῷ ὅλῳ παρέχομεν, φασίν, εἰ μή τήν μίαν ὡς ἑνί τῷ ὅλῳ διά τήν ἕνωσιν διδοῦμεν ἐνέργειαν; ἀλλ᾿ ἠγνόησαν, ὅ τι καί λέγουσιν, οἱ ταῦτα προφέροντες. Οἰόμενοι γάρ ἄλλο τι τό ὅλον εἶναι παρά τά αὐτοῦ οἰκεῖα μέρη, ἐξ ὧν καί ἐν οἷς συνέστηκεν, ἰσχυρίζονταί πως ὀφείλειν, οὐκ ἐξ ἀποδείξεως, ἀλλ᾿ ἀποφάνσεως, καί ἄλλο τι παρά τό κατά φύσιν τοῖς μέρεσιν ἐνυπάρχον, τῷ ὅλῳ προσάπτειν ὡς ὅλῳ· φημί δή, τήν μίαν ἐνέργειαν· ∆είξουσιν οὖν πρότερον, ἑκατέραν παρά τήν τῶν οἰκείων μερῶν ὕπαρξιν ἔχειν τό ὅλον· καί εἶθ᾿ οὔτως αὐτῷ καί ἑτέραν, ὡς ὅλῳ, παρά τάς ἐνυπαρχούσας τοῖς μέρεσιν οὐσιώδεις ἐνεργείας, προσνέμωσιν αὖθις ἐνέργειαν. Εἰ δέ μή ἑτέραν κατά φύσιν ὕπαρξιν, οὐδ᾿ ἑτέραν δηλονότι κατά φύσιν ἐνέργειαν τῷ ὅλῳ παρά τάς τῶν μερῶν ἀποδώσωσιν. Ἑκάτερα γάρ κατά φύσιν ὤν ὁ Χριστός· Θεός γάρ φύσει καί ἄνθρωπος ὁ αὐτός· τά ἑκατέρας ἴδια φύσεως κατά φύσιν ἔχει· τήν τε θείαν φημί θέλησιν καί ἐνέργειαν, καί τήν ἀνθρωπίνην θέλησιν καί ἐνέργειαν· ἀλλ᾿ οὐχί μίαν μόνην, ἐπ᾿ ἀναιρέσει τῶν δύο κατά φύσιν ἐνεργειῶν· ἤ ἄλλην πρός ταῖς δυσί κατά φύσιν· τουτέστι, τρεῖς ἐνεργείας τε καί θελήσεις.

Ἑκατέραν τοίνυν, ὥσπερ οὐσίαν, οὕτω καί ἑκατέραν οὐσιώδη θέλησιν καί ἐνέργειαν, τῷ αὐτῷ (120) καί μόνῳ Χριστῷ κατά φύσιν προσνέμομεν. Εἰ γάρ καί τήν διαφοράν τοῦ αὐτοῦ μερῶν θεωροῦντες, τῇ θεότητι τοῦ αὐτοῦ τά θεῖα, καί τῇ κατ᾿ αὐτόν ἀνθρωπότητι τά ἀνθρώπινα προσφόρως παρέχομεν· ἔμπαλιν δέ διά τήν ἕνωσιν, τά ἑκατέρας ἴδια φύσεως κατά ἀντίδοσιν τῇ ἑτέρᾳ προσάπτομεν· ἐξ οὗ καί Θεόν παθητόν κατά τῆς ἁμαρτίας φαμέν καί σάρκα· "προσειλημμένην καί γενομένην ὅπερ τό χρίσαν· καί θαῥῤῶ λέγειν, ὁμόθεον," κατά τόν θεολόγον Γρηγόριον· οὔτε κατά Θεόν τά θεῖα δράσαντα· "διά σαρκός γάρ, νοερῶς ἐψυχωμένης, καί ἑνωθείσης αὐτῷ καθ᾿ ὑπόστασιν· ἀλλ᾿ οὐ γυμνῇ θεότητι, καθώς τό πρότερον· "οὔτε τά ἀνθρώπινα κατά ἄνθρωπον·" κατ᾿ ἐξουσίαν ἀπειροδύναμον, ἀλλ᾿ οὐκ ἀνάγκῃ ὑπεύθυνον. Οὐ γάρ ἔκτισις ἦν, ὡς ἐφ᾿ ἡμῖν, ἀλλά κένωσις ὑπέρ ἡμῶν τοῦ σαρκωθέντος Λόγου τό πάθος. Ὅμως δ᾿ οὖν ὡς ὅλῳ τῷ αὐτῷ καί ἑνί καί μόνῳ Χριστῷ κατά φύσιν, ὅλα παρέχομεν τά τῶν, ἐξ ὧν ἐστι φύσεων, μόνης δίχα τῆς ἁμαρτίας· διό καί παθητόν καί ἀπαθῆ τόν αὐτόν· ἄκτιστον καί κτιστόν· περιγραπτόν καί ἀπερίγραπτον· ἐπίγειον καί οὐράνιον· ὁρώμενον καί νοούμενον· χωρητόν καί ἀχώρητον κατά τήν φύσιν, ὁμολογοῦμεν. Εἰ δέ τούτοις αὖθις περιγραφόμενοι τό ἀποτέλεσμα τῶν δύο τοῦ αὐτοῦ κατά φύσιν ἐνεργειῶν, τουτέστι τήν εἰς ἄλλους, (ἀνθρώπους) τῷ Σωτῆρι Θεῷ γιγνομένην θεοσημείαν· οἷον, τήν ἀνάστασιν, ἤ τήν ἀνάληψιν, ἤ τήν κάθαρσιν, ἤ τι τῶν τοιούτων τερατουργημάτων, ἐνέργειαν μίαν καί τήν αὐτήν ὑπάρχειν φασίν, οὐδ᾿ οὕτως εὐάφορμος ἐκείνοις ὁ λόγος. Οὐδέ γάρ μίαν ἴσμεν, ἀλλά καί πολλάς καί ἀπείρους τάς τοῦ Σωτῆρος θεοσημείας, περί ὧν φησιν ὁ θεολογικώτατος Ἰωάννης, Ἐάν γράφηται καθ᾿ ἕν, οὐδ᾿ αὐτόν οἶμαι χωρῆσαι τά γραφόμενα βιβλία τόν τῇδε κόσμον.

Ἔπειτα καί τοῖς ἐκτός γινομένοις, οὔτε ἐπ᾿ ἄλλου μέν τινος τῶν ὄντων, μή τί γε δεῖ λέγειν ἐπ᾿ αὐτοῦ τοῦ ὑπέρ πάντα τά ὄντα Θεοῦ λόγου δι᾿ ἡμᾶς σαρκωθέντος, τήν