61

τελείαν τἀνδρός ἐκτροπήν· κυρούσθω δέ σύν ἡμῖν τῶν πρός αὐτόν ὀρθοδόξως δογματισθέντων ἡ δύναμις.

Ἔχετε, Πατέρες ἅγιοι, τῆς πληροφορίας διά τῆς ἡμετέρας ἀπολογίας τόν λόγον· ἀλλ᾿ ἀνδρίζεσθε, καί κραταιοῦσθε πνεύματι, μή παρακλινόμενοι δεξιά ἤ ἀριστερά, πρός τῶν ἐναντίων ἀνδρῶν καί δογμάτων· ἀλλ᾿ ὁδῷ βασιλικῇ στεριζόμενοί τε καί ποδηγούμενοι παρ᾿ αὐτοῦ τοῦ εἰπόντος, Ἐγώ εἰμί ἡ ὁδός, καί ἡ ζωή, καί ἀλήθεια,σύμψυχοι, τό αὐτό φρονοῦντες,καί ὁ Θεός τῆς εἰρήνης ἔσται μετά πάντων ὑμῶν, εὐσεβῶς ἀεί κηρυττόμενος, καί ὁσίως παρ᾿ ὑμῶν λατρευόμενος· καί πέρας τῆς ἐνταῦθα μακαρίας πολιτείας τε καί ὁμολογίας, ἑαυτόν ἐκεῖσε μακαριωτέραν παρεχόμενος ὑμῖν κληροδοσίαν τε καί ἀνάπαυσιν· μεθ᾿ οὗ τῷ Πατρί σύν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα, τιμή, κράτος, προσκύνησις, νῦν καί ἀεί, καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ

(193) Ἴσον ἐπιστολῆς πρός τόν κύριον Μαρῖνον τόν πρεσβύτερον τῆς Κύπρου. Νόμῳ θείῳ κατά Θεόν εὐθυνόμενος, θεοτίμητε πάτερ, νόμον ὑπερεῖδες ἀνθρώπινον,

κενώσει τό μέτριον ὑπεράρας, καί πτωχείᾳ τό ἐντελές μεγαλύνας τῆς ἐμῆς περί τε τό νοεῖν καί λέγειν ἀπειρίας, ἤ προπετείας, εἰπεῖν οἰκειότερον· οὐ γάρ αἰσχύνομαι τά ἐμά καί τῆς ἐμῆς ἀσθενείας, πάθη δεόντως ἐξαγορεύειν, καί τόσῳ προθυμίᾳ μᾶλλον ἀποκαλύπτειν, ἤ ὅσον φιλανθρωπίᾳ ἐπικαλύπτειν ἐσπούδασας. Τίς γάρ ποτ᾿ ἄν ἀλόγου λόγον οὕτω προσήκατο, καί φρενίτιδος νοῦν διανοίας ἐδέξατο, μή τί γε παντελῶς εἰπεῖν, ἀπεσέμνυνεν ὡς σύ τό ἐμόν, θεοτίμητε πάτερ, οὐχ ὅσον μόνον δι᾿ ἀγάπην παραδραμών τό ἀπαίδευτον, κατ᾿ ἄκρον ἐτίμησας· ὅ δή μέγιστον τῷ ἀκόσμῳ πρός εὐδοξίαν, ἀλλά καί ὅσον διά χάριν ἐπιβαλών τό αἰσέσιμον, ᾧ τήν οἰκείαν παγκαλῶς εἴωθας ὡραΐζειν διάνοιαν, ὑπερβολῇ κατεφαίδρυνας· ἐξ ὧν ὅ τε λόγος καί τρόπος συνίσταται τῆς ἀληθοῦς εὐγενείας, ἤ Θεοῦ συγγενείας, εἰπεῖν ἀληθέστερον ἤ καί οἰκειότερον· οὐ μᾶλλον μετεωρίζειν εἰδώς· οὐ γάρ πέφυκεν ἤ μετριάζειν ποιῶν· καί γάρ εἴωθέ πως ἀμεταβόλως ἑδράζειν πρός ὕφεσιν, τῇ ὑπερβολῇ τῶν οὐ προσόντων πλεῖον ἀποκαλύπτων τήν ἔνδειαν, καί γνωρίζων τήν γύμνωσιν· καί τῆ παραδείξει τῶν ὑπέρ ἀξίαν, αὐστηρότεραν ἐνιείς τῶν κατ' ἀξίαν τήν αἴσθησιν, ἡνίκα τοῦ τῆς ψυχῆς βάθους κατακρατήσας, τό μέγεθος τοῦ ἀπεμφαίνοντος ἰδεῖν, ἀπαρακαλύπτως ποιήσειεν· ὅ δή μάλιστα πεπονθώς, τῇ τῶν ὑμετέρων εὐχῶν διατρανώσει, θείων ἡψάμην θεσμῶν, οὕς λόγος οἰκονομίας τῆς ὑπέρ ἔννοιαν εἶδε προνοητικῶς συντηρεῖν καί προβάλλεσθαι τοῖς κατ᾿ ἐμέ χειραγωγίας προσδεομένοις καί χρήζουσιν.

Καί μετά βραχέα. Ἀμέλει τοι γοῦν τῶν τοῦ νῦν ἁγιοτάτου, Πάπα συνοδικῶν, ἐν τοσούτοις, ὅσοις (136) γεγράφατε, κεφαλαίοις, οἱ τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων ἐπελάβοντο· δυσί δέ μόνοις, ὤν, τό μέν ὑπάρχει περί θεολογίας, ὅτι τε φησίν εἶπεν, " Ἐκπορεύσθαι κἀκ τοῦ Υἱοῦ τό Πνεῦμα τό ἅγιον·" τό δέ ἄλλο, περί τῆς θείας σαρκώσεως· ὅτιπερ γέγραφε· "∆ίχα τόν Κύριον εἶναι τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας ὡς ἄνθρωπον." Καί τό μέν πρῶτος, συμφώνους παρήγαγον χρήσεις τῶνῬωμαίων Πατέρων· ἔτι γε μήν καί Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, ἐκ τῆς πονηθείσης αὐτῷ εἰς τόν εὐαγγελιστήν ἅγιον Ἰωάννην ἱερᾶς πραγματείας· ἐξ ὧν, οὐκ αἰτίαν τόν Υἱόν ποιοῦντας τοῦ Πνεύματος, σφᾶς αὐτούς ἀπέδειξαν· μίαν γάρ ἴσασιν Υἱοῦ καί Πνεύματος τόν Πατέρα αἰτίαν· τοῦ μέν κατά τήν