68

φυλακήν τῆς νυκτός ἔρχεται πρός αὐτούς περιπατῶν ἐπί τῆς θαλάσσης, καί ἤθελε παρελθεῖν αὐτούς· πῆ δέ· Καί ἀναστάς ἐκεῖθεν εἰς τά ὅρια Τύρου καί Σιδῶνος, καί εἰσελθών εἰς οἰκίαν, οὐδένα ἤθελε γνῶναι, καί οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν· καί πάλιν· Ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διά τῆς Γαλιλαίας, καί οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· καί· Τῇ ἐπαύριον ἤθελεν ἐλθεῖν εἰς τήν Γαλιλαίαν. Καί μετά ταῦτα πάλιν· Περιεπάτει ὁ Ἰησοῦς εἰς τήν Γαλιλαίαν, οὐ γάρ ἤθελε ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ περιπατεῖν, ὅτι ἐζήτουν αὐτόν οἱ Ἰουδαῖοι ἀποκτεῖναι· καί· Ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν σοι τό πάσχα φαγεῖν; (160) καί· Ἔδωκαν αὐτῷ ὄξος μετά χολῆς μεμιγμένον, καί γευσάμενος οὐκ ἠθέλησε πιεῖν. Ταῦτα γάρ, φημί δή τό Ἤθελε παρελθεῖν αὐτούς, καί, Ἤθελε ἐξελθεῖν, καί Οὐκ ἤθελε περιπατεῖν, καί Θέλειν φαγεῖν τό Πάσχα, καί μή θέλειν τό ὄξος πιεῖν, τήν καθ᾿ ἡμᾶς ἀνθρωπίνην αὐτοῦ πιστοῦται θέλησιν καί ἐνέργειαν. Οἷον τό μέν θέλειν καί οὐ θέλειν παρελθεῖν, ἤ φαγεῖν, ἤ βαδίζειν, ἤ πιεῖν, προδήλως ἐστί θέλησις, δι᾿ ἧς φύσει θελητικός ὤν ἐγνωρίζετο. Τῷ δέ γεύσασθαι καί φαγεῖν, καί ἐξελθεῖν, καί μεταβατικῶς πορεύεσθαι καί βαδίζειν, δηλαδή τήν ἐνέργειαν ἐνεργητικός ὑπάρχων ἐδείκνυτο, καθ᾿ ὅ φύσει δι᾿ ἡμᾶς ὕστερον γέγονεν ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ οὐ καθ᾿ ὅπερ ὑπῆρχεν ἀνάρχως δι᾿ ἑαυτόν φύσει Θεός. Ἐπεί μηδέ πέφυκεν, ᾖ Θεός ἦν καί Θεοῦ κατά φύσιν Υἱός ὁ Λόγος, σωματικῶς ἐθέλειν τι καί ἐσθίειν, ἤ μεταβατικαῖς κινήσεσι τοπικῶς περιστέλλεσθαι, πανταχοῦ καί ὑπέρ τό πᾶν ἀπειράκις ἀπείρως ὑπάρχων· οὕτω δι᾿ ἄν καί τήν θείαν αὐτόν καί πατρικήν ὑπερουσίως ἔχοντα θέλησιν καί ἐνέργειαν παριστῶσα (ἡ Γραφή) διδάσκει σαφῶς· Ὥσπερ ὁ Πατήρ ἐγείρει τούς νεκρούς, καί ζωοποιεῖ, οὕτω καί ὁ Υἱός οὕς θέλει ζωοποιεῖ. Κἀνταῦθα τοίνυν, τό μέν τούς νεκρούς ἐθέλειν ζωοποιεῖν, τήν τοῦ αὐτοῦ θεϊκήν μαρτύρεται θέλησιν· αὐτό δέ τό ζωοποιεῖν, τήν παντουργόν αὐτοῦ κυρίως ἐνέργειαν. Καί ἁπλῶς, εἴ τιπερ ἄλλο τοιοῦτο, τῆς ἐξῃρημένης τῶν ὄντων ἐξήρτηται φύσεως, εἰς τήν ταύτης, ὡς οἷόν τε, δήλωσιν.

Ἀλλά τούτοις μέν αὐτός, ἑαυτόν διά τῶν αὐτοῦ μαθητῶν κατ' ἄμφω τάς αὐτοῦ φύσεις, ἐξ ὧν καί ἐν αἷς συνέστηκε, θελητικόν ὑπάρχοντα φύσει καί ἐνεργητικόν παρίστησι τῆς ἡμῶν σωτηρίας ὁ Λόγος· οἱ δέ μετ᾿ ἐκείνους ἐκείνων διάδοχοι, καί τῆς ἐν σαρκί τοῦ Λόγου θεοφανείας ἐκφάντορες, θεόκριτοι τῆς καθολικῆς Ἐκκλησίας Πατέρες, ἑκατέραν ὁμοίως τοῦ αὐτοῦ, τήν τε θείαν καί τήν ἀνθρωπίνην φύσιν· οὐ μόνον δέ, ἀλλά καί τήν θέλησιν καί τήν ἐνέργειαν κηρύττοντες, τάδε μεγαλοφώνως φασίν. Ὁ μέν γάρ τῆς ἀθανασίας ἐπώνυμος, ἐν τῷ περί σαρκώσεως καί Τριάδος λόγῳ· "Καί ὅταν λέγῃ, Πάτερ, εἰ δυνατόν, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τό ποτήριον τοῦτο, πλήν μή τό ἐμόν, ἀλλά τό σόν γενέσθω θέλημα· καί πάλιν· Τό μέν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δέ σάρξ ἀσθενής, δύο θελήματα ἐνταῦθα δείκνυσι· τό μέν ἀνθρώπινον, διά τήν ἀσθένειαν τῆς σαρκός, παραιτεῖται τό πάθος, τό δέ θεϊκόν αὐτοῦ πρόθυμον." Γρηγόριος δέ ὁ τῆς θεολογίας ἐπώνυμος ἐν τῷ περί (161) Υἱοῦ δευτέρῳ λόγῳ· " Ἕβδομον λεγέσθω, τό καταβεβηκέναι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τόν Υἱόν, οὐχ ἵνα ποιῇ τό θέλημα τό ἑαυτοῦ, ἀλλά τοῦ πέμψαντος. Εἰ μέν οὖν μή περί τοῦ κατεληλυθότος ταῦτα ἐλέγετο, εἴποιμεν ἄν ὡς περί τοῦ ἀνθρώπου τυποῦσθαι τόν λόγον, οὐ τοῦ κατά τόν Σωτῆρα νοουμένου. Τό γάρ ἐκείνου θέλημα, οὐδέ ὑπεναντίον Θεῷ θεωθέν ὅλον, ἀλλά τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς· ὡς τοῦ ἀνθρωπίνου θελήματος, οὐ πάντως ἑπομένου τῷ θείῳ, ἀλλ᾿ ἀντιπίπτοντος ὡς τά πολλά καί ἀντιπαλαίοντος." Ὁ δέ τούτου ὁμώνυμος τῆς Νυσσαέων γενόμενος καθηγητής, μᾶλλον δέ τῆς οἰκουμένης ∆ιδάσκαλος, ἐν τῷ εἰς τό Πάσχα λόγῳ· "Προσέρχεται ὁ λεπρός διεῤῥυηκός ἤδη καί ἠχρειωμένος τῷ σώματι. Πῶς γίνεται ἐπί τούτῳ παρά τοῦ Κυρίου ἡ ἴασις; Ἡ ψυχή θέλει, τό σῶμα ἅπτεται, δι᾿ ἀμφοτέρων φεύγει τό πάθος. Ἀπῆλθε γάρ, φησίν, ἀπ' αὐτοῦ