79

σωτηρίαν, καθ᾿ ἕνωσιν τήν ἀδιάστατον τῶν τῆς φύσεως κεκοινωνηκότι, καθάπερ οὖν καὐτῆς τελείως τῆς φύσεως, πλήν μόνης τῆς ἁμαρτίας, ὅτι μηδέ τῆς φύσεως ἦν, ἀλλά γνώμης, παρά τόν λόγον καί τόν νόμον κεκινημένης τῆς φύσεως, ἐκτροπή καί ὀλίσθημα;

Καί μοι δεόντως μάλιστα τούτου γε χάριν ὁ λεχθείς ἐπιστήσας φαίνεται μοναχός, τοῦ φυσικοῦ τό γνωμικόν διαστείλας θελήματος. Τό μέν γάρ, κατά τόν αὐτοῦ καλῶς ἔχοντα ὁρισμόν, ∆ύναμις ὑπάρχει τοῦ κατά φύσιν ὄντος ὀρεκτική. Πᾶν γάρ εἴ τι τῶν ὄντων καί μάλιστα λογικῶν, φυσικῶς τοῦ κατά φύσιν ὄντος ὀρέγεται, καί τούτου παρά Θεοῦ λαβόν κατ᾿ οὐσίαν ἔχει τήν δύναμιν, πρός σύστασιν τήν ἑαυτοῦ. Εἰ γάρ τοῦ κατά φύσιν ὄντος οὐκ ἔχει τήν ὄρεξιν, τοῦ μηδαμῶς ὄντος, πόθεν καί πῶς, μηδόλως ὕπαρξιν ἤ κίνησιν ἔχοντος; Μόνον γάρ ἀδρανές τό μή ὄν καί ἀνούσιον· καί οὐδαμῶς οὐδέ μία τούτου δύναμις ἐν τοῖς οὖσιν ὑπάρχει, καί κίνησις. Τό δέ, αὐθαίρετος ὁρμή καθέστηκε, τάς ἐφ᾿ ἑκάτερα ποιουμένη παρεκτροπάς· καί οὐ φύσεως ὑπάρχον ἀφοριστικόν, ἀλλά προσώπου κυρίως καί ὑποστάσεως. Καί τοῦτό γε διαγνούς ὁ διῃρημένος καί ἀνθρωπολάτρης Νεστόριος, γνωμῶν ἕνωσιν ἀσεβῶς ἐδογμάτισεν· ἵν᾿ ἑκατέραν δι᾿ ἑκατέρας ὑπόστασιν ἐπικυρώσῃ, καί ὁ ψιλός ἄνθρωπος αὐτῷ τηρηθῇ, γνώμῃ τινί καί αὐθαιρέτῳ κινήσει τῇ πρός τόν Θεόν Λόγον, ὡς αὐτός φησι, τήν ἕνωσιν ποιησάμενος, ἐξ ἧς καί τήν ταυτοβουλίαν συνίστησιν, ἤ πολυβουλίαν, εἰπεῖν οἰκειότερον· ὅσῳ καί καθ᾿ ἑκάστης τοῦ γνωμικοῦ θελήματος κίνησιν, κατά μέρος ἐκ τῶν ἀτελῶν ἐπί τά ἐντελῆ κατ᾿ αὐτόν ἴεται, φερομένη τε καί προκόπτουσα· ἀλλ᾿ οὐκ ἐξ αὐτῆς τῆς ἀφράστου συλλήψεως, ὅλης τελείως μετά τῶν αὐτῆς ἁπάντων, πρός ὅλην καί τά κατ᾿ αὐτήν ἅπαντα, τήν ἡμετέραν φύσιν τῆς τοῦ Λόγου θεότητος, καθ᾿ ὑπόστασιν μίαν καί τήν αὐτήν ἑνωθείσης.

Ὡς ἄν τοίνυν καί τό ἐνελές διακριβώσῃ τῆς φύσεως ἐπί τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ, καί τό ἀντικείνενον διαῤῥίψῃ ὁ λεχθείς μοναχός· τό μέν φυσικόν (193) ὥρισεν ἐπ᾿ αὐτοῦ· τό δέ γνωμικόν ἀποδιώρισε θέλημα, μήτε τῇ διαιρέσει χώραν δούς τῷ στασιάζειν ἐν τούτῳ, μήτε τῇ φαντασίᾳ παρείσδυσιν, τῷ μή ὑπάρχειν ἐκεῖνο. Εἰ δέ τις τυχόν ἰσχυρίζεται, μή ἄν ἄλλως ἀπ᾿ αὐτοῦ δυνατόν, ἤ κατ᾿ ἐναντίωσιν τά δύο θελήματα λέγεσθαι· εἰ μέν ὡς κατ᾿ οὐσίαν διάφορα, κἀγώ δέχομαι, εἰ δέ ὡς ἀντικείμενα, ψευδής ὁ λόγος. Οὐ γάρ εἴ τι διάφορον πάντως καί ἀντικείμενον. Τό γάρ ἀντικείμενον, γνώμης παραλόγως δηλαδή κινουμένης· τό δέ τό δέ διάφορον, φύσεως λόγῳ κρατουμένης ἔργον καθέστηκε· καί τό μέν φύσεως στασιαστικόν, τό δέ προδήλως συστατικόν. ∆ιαφορά τοιγαροῦν οὐσιώδης, εἰς σύστασιν τῶν ἐν τῇ φύσει πράγμάτων ἐστίν, οὐ μή ἐναντίωσις, (ἀλλά ) πρός τήν τούτων διάλυσιν. Οὐ γάρ ἔχει ἡ φύσις τό παρά φύσιν· οὐδέ λόγος οὐδείς τοῦ στασιάζοντος.

Ἄλλως τε, εἰ τά δύο θελήματα πάντως ἐναντία καί ἀντικείμενα, πῶς ἐπί τε τῶν φύσει καί ὑποστάσει διῃρημένων λογικῶν, οὐ τοῦτο πάντη τε καί πάντως συμβαίνει. Συννεύομεν γάρ ἔστιν ὅτε τούτοις, καίτοι γνωμικοῖς οὖσι, καί Θεῷ, καί ἀγγέλοις, καί ἀλλήλοις, ἀλλ᾿ οὐ διά τοῦτο τῆς γνώμης ἤδη, καί τοῦ κατ᾿ αὐτήν θελήματος, διαπεπτώκαμεν. Εἰ γάρ τούτων, καί τῆς πρός τούς ἄλλους δηλονότι συννεύσεως, εἴπερ ἕως ταύτην ἔχομεν, καί τῶν ἄλλων γνωμικῶν ἀντεχόμεθα. Εἰ οὖν ἐνταῦθα τοῦτο, καί οὐδαμῶς ἀντίταξις καθορᾶται, καίτοι σωζομένων ὑπάρξει τε καί ἀριθμῷ τῶν γνωμικῶν θελημάτων, καί τήν φιλικήν ἐν σχέσει διάθεσιν· πῶς ἐπί τοῦ αὐτοῦ καί ἑνός σαρκωθέντος Θεοῦ Λόγου, καί τελείως δι᾿ ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντος, ἐν τοῖς φυσικῶς προσοῦσιν αὐτῷ κατ᾿ οὐσίαν θελήμασιν, ἐναντίωσις ἔσται. Πῶς δέ ταῦτά φασιν ἐναντία,