John Duns Scotus, Reportata Parisiensia Liber Quartus

Catholic Library Home

▾

John Duns Scotus, Reportata Parisiensia Liber Quartus

REPORTATA PARISIENSIA LIBER QUARTUS.

Adducit Doctor primo rationes D. Thomae, quibus intendit probare creaturam non posse creare, nec principaliter, nec instrumentaliter, quia terminus cr

Rationes D. Thomae refutat efficaciter, primo, ostendens duas propositiones, quas assumit, esse falsas, scilicet esse simpliciter fieri a solo Deo, et

Praemissa creationis duplici acceptione, adducit Doctor primo opinionem Avicennae, asserentis primam Intelligentiam creare secundam, et secundam crear

Sed nos Christiani aliter ponimus, non enim ponimus unum Angelum creare posse inferiorem Angelum secundum viam Avicennae sic necetiam aliquam formam

Respondeo ad quaestionem, declarando hic tria, quae sunt necessario videnda. Primo, est videndum de re significata per Sacramentum, cui attribuenda es

Dico de re importata per Sacramentum, restat videre circa secundum, an realitas Sacramenti, cui competit haec descriptio, habeat unam definitionem ? N

Adducit primo sententiam D. Tbom. pro prima quaestione, scilicet Sacramenta novae legis esse causas gratiae, quia instrumentaliter et physice causant

Contra p rimo contradicta ad prio rem quaestionem arguo sic: Illa dispositio ad gratiam, quae confertur per Sacramenta, est supernaturalis, sicut et g

Contra solutionem secundae quaestionis, quae posuit virtutem illam, nescio quam, quaero de illa virtute, quae ponitur in Sacramento, an est totaliter

Respondeo ergo ad quaestionem primam, et dico quod nullum Sacramentum ullo modo agit ad creationem gratiae, nec principaliter, nec instrumentaliter, n

Ad secundam quaestionem dicit consequenter ad jam dicta in praecedenti, nullam virtutem physicam inhaerere Sacramentis, sed tantum Dei pactum sumend

Originale deleri per Circumcisionem ita August. cit. et 3. contra Jul. cap. 18. et cap. 5. cap. 9. et in illud Gen. 17. Masculus cujus praeputii car

Sed istae rationes non videntur mihi concludere, quin Deus de potentia sua absoluta possit peccatum originale vel actuale remittere sine infusione gra

Quantum ad secundum articulum, de potentia ordinata, dico quod modo secundum leges firmatas arbitrio sapientiae suae, non potest, ipsis stantibus, auf

Respondeo, efficacia Sacramenti est, quod ipsum Sacramentum inseparabiliter quantum est ex se, semper sequatur et concomitetur signatum quod signat. A

Sed quantum ad causam meritoriam efficientiae Sacramentorum respectu gratiae, dico quod passio Christi est causa praevisa vel exhibita, ita quod in nu

Respondeo ad quaestionem, et dico quod Baptisma Joannis potest intelligi uno modo, quod baptizavit tantum in nomine venturi, et sic remanebant obligat

DISTINCTIO III.

Assignatur Baptismi definitio, et illa data a Magistro, scilicet, Baptismus est Unctio corporis exterior, lacta sub forma verborum praeeripta, est ben

Primum dictam pro bac littera : Forma informans hujus Sacramenti est relatio rationis, cujus fundamentum et materia, complectitur ablutionem, aquam, v

Certum esse ait olim voluisse Baptismum in numine Christi sine expressione Triuitatis, modo tamen tale Baptisma est dubium. Ita Ambros. citatus hic a

Docet aquam esse materiam Baptismi sumendo materiam pro parte minus principali fundamenti relationis, qua constituitur Baptismus, ut dictum est de for

Obligasse a morte Christi. Addit deinde Doctor discipulos baptizasse ante Christi mortem Baptismo Christi, et non Joannis. Constat, Joan. 3. et Lucae

Primum dictam : Licuit eligere Baptismum, vel Circumcisionem usque ad Pentecosten, quia ad legem non promulgatam nemo tenetur, et Baptismus usque tunc

Ad primam quaestionem, dico quod error Pelagii erat, quod in parvulis non erat peccatum originale, et per consequens quod non sunt necessario baptizan

Rejecta ratione aliorum, resolvit puerum in utero non posse baptizari, quia non potest aqua tangi si tamen caput apparuerit, baptizari potest si v

Primum dictum : Adultus, qui nunquam est usus ratione, baptizandus est sicut parvuli. Secundum : Si aliquando usum rationis habuit, et nunc non habet,

Primum dictum, fingens se dispositum, id est, paenitentem de peccatis commissis, accipit Sacramentum, sed non gratiam. Trident. sess. 6. cap. 6. Augus

Dico ad istam quaestionem, quod quantumcumque justificati tenentur ad susceptionem Baptismi, quod tripliciter probatur. Primo, quia lex, vel praeceptu

Respondeo ad quaestionem, quod cum ad effectum Baptismi concurrant causa principalis, ut Deus, et causa meritoria, ut passio Christi, et suscipiens, a

Ad primam quaestionem dico, quod Sacramentum potest conferri a malo, et a peccatore, sive peccet in ministrando Sacramentum, et dicatur malus propter

Ad quaestionem secundam dico quod minister malus, aut est praescisus ab Ecclesia totaliter, ut haereticus, vel degradatus, .vel non, sed malus et perm

Ad aliud de simonia, dico quod si emat aquam, quia sancta est, peccat, quia emit aliquid, quod non potest rebus temporalibus aestimari secundum valore

. Ad tertiam quaestionem dico, quod nullus debet sibi facere conscientiam, quod propter Baptismum convenienter datum, etiam infirmo in periculo mortis

Primum dictum : Omnis homo habens virtutem motivam ad lavandum, loquelam, et rationis usum, valide baptizare potest. Secundum : Si Angelus baptizaret,

Ad secundam quaestionem dico quod plures baptizare unum, potest intelligi dupliciter : Uno modo, quod quilibet faciat totum, quod pertinet ad Sacramen

Ad tertiam quaestionem, dico quod Baptismum recipientem et dantem ipsum, oportet esse distinctos, sicut habetur extra de Bapt. et ejus effect. cap. de

Ad ultimam quaestionem de simultate sunt duae opiniones in glossa, et in apparatu illius Decret. cap. detrahere, et in glossa de consecrat. distinct.

Hoc communiter concedunt omnes, quod in ministro necessario requiritur aliqua intentio, quod ab aliquibus probatur sic, quia quando ex aliquibus fit a

Ad secundam quaestionem, dico quod intentio communiter dividitur per intentionem actualem et habitualem, tanquam per sufficientia dividentia. Dico tam

Ad primam partem quaestionis dicendum est quod est sacramentum . initerabile, quod patet per multas auctoritates positas in littera. Ratio autem pro h

Ad secundam quaestionem dico, quod iterantes Baptismum, aut sunt conferentes, aut suscipientes si conferentes, aut ergo scienter, et prudenter confe

Hic sunt duo facienda : Primo ostendenda est, vel ponenda ratio communis characteris, in qua omnes conveniunt. Secundo videndum est si aliquid tale si

Reso??it dandum esse, et infundi characterem ex c. Majores de Bapt. postea definitum est in Florentin. in decreto Eugenii, et Trid. sess. 7. ean. 9. v

Ad primam rationem prioris opinionis, quando dicit quod in aliis sanctificatis formaliter nihil imprimitur, ergo nec in consecrato per Baptismum neg

Sententia D. Thomae characterem necessario esse formam absolutam, suadetur quatuor rationibus. Rcfutatur primo, quia ipse ponit signum loco generis in

Dico igitur ad quaestionem, ponendo primo rationem generalem characteris continentem etiam aliquas proprietates ejus. Est enim character forma spiritu

Hic dicitur quod character non est in essentia animae, sed in ejus potentia intellectiva principaliter, et non in voluntate. Primum declaratur sic, na

Respondeo ad quaestionem, quod gratia non est aliud quam charitas, ut ostensum est in primo libro. Charitas est subjective in voluntate, formaliter ea

DISTINCTIO VII.

In hac descriptione primo ponitur materia propinqua, et remota. Propinqua autem est ipsa unctio corporis exterior, sicut materia propinqua Baptismi es

Minister hic exprimitur, cum dicitur a ministro idoneo. Sed utrum sit solus Episcopus, vel non, est dubium, et sunt opiniones, sicut apparet extra de

QUAESTIO IV. Utrem hoc Sacramentum possit iterari?

Ad primam quaestionem respondeo, quod Confirmatio non est sic de necessitate, quin sine ipsa possit homo salvari, quia ut habetur Marci ultimo: Qui cr

Quantum ad quartam quaestionem, sunt opiniones, dicunt enim quidam quantum est ex parte suscipientis, quod suscipiens bis scienter hoc sacramentum est

DISTINCTIO VIII.

Sed estne unum sacramentum? Respondeo quod sic, quod patet tam ratione signi quam signati. Ex ratione signati sic: Corpus Christi et sanguis aliquo mo

Sed quomodo est unum ab aliis divisum? Respondeo quod hoc sacramentum distinguitur ab aliis sacramentis, et excellit illa in quatuor. Istud enim sacra

Praemittit verba consecrationis panis et calicis esse unam formam unitate integritatis, deinde verba, hoc est corpus meum, esse formam corporis, et ly

Rejicit primo sententiam Goffredi asserentis Christum non consecrasse per illa verba: Hoc est corpus meum, eaque naturaliter tantum proferri de quo v

Explicat clare et Logice, quomodo ly hoc supponit pro individuo entis, et ostendit non inde sequi aequivalere huic: Corpus meum est corpus meum. Expli

Respondeo ad istam quaestionem, quod Eucharistia potest percipi tripliciter, uno modo ut Sacramentum tantum, et alio modo ut Samentum et sacramentalit

QUAESTIO UNICA.

Respondeo, quod tripliciter aliquis potest intelligi esse in peccato mortali, vel quia tunc actualiter peccat, ut habens propositum peccandi, et volun

Respondeo ad quaestionem, ubi primo ostendo quod ita est, et quod possibile sit sub illis speciebus corpus Christi veraciter contineri. Secundo ostend

Quantum ad primum articulum, dico quod corpus Christi potest esse sub speciebus panis, ubi prius non fuit, sine mutatione loci, in quo prius fuit, ad

Quantum ad secundum articulum, dico quod duplex est positio una, quae est differentia quantitatis, dicens ordinem partium in totum, secundum quam una

Inter istas quaestiones primo respondeo ad secundam, quia ex solutione secundae dependet solutio primae, et non multum differunt, quidquid dicant alii

Sed contra hanc opinionem arguo sic primo, et per rationes, quas nititur praesens Doctor solvere, quas ipse ponit: Deus potest facere duo corpora in e

Resolutio, unum corpus poni posse in diversis locis dimensive, quia hoc tantum est habere plures respectus extrinsecus advenientes, sicut una albedo h

Ad solutionem argumentorum praemitto tres propositiones, quarum prima est haec: Quaecumque forma, quae prius naturaliter inest alicui quam ubi, non va

Solvit argumenta D. Thom. Aegid. et aliorum contra replicationem unius corporis in diversis ubi dimensive. Solutiones sunt clara et singulares, quas c

Ad primam rationem principalem hujus quaestionis dico, quod plures relationes oppositas reales esse in eodem, respectu ejusdem, non negatur a pluribus

Quantum ad solutionem primae ex his duabus quaestionibus, dicunt aliqui quod corpus existens in coelo dimensionabiliter potest realiter esse in Euchar

Primum dictum: Corpus Christi esse in calo, ex Trident. sess. 13. cap. 1. et August. de consecrat. d. 2. c. 1. haeresis, idque modo naturali. Secundum

Praemissa distinctione duplicis necessitatis, primum ait posse corpus Christi habere partes et proprietates sub modo naturali, et non sub modo sacrame

Supposita duplici necessitate et existentia corporis Christi in caelo et in Eucharistia, resolvit Doctor, partes, proprietates, omniaque absoluta, qua

Primum dictum: Corpus in Eucharistia non potest moveri motu stricte sumpto, id est, ad substantiam, quantitatem, qualitatem, vel ubi, per virtutem cre

Tertium dictum: Sacerdos, dum elevat hostiam, non movet corpus Christi, etiam improprie, sed Christus ipse comitatur sua sponte species sicut si Angel

Primum dictum: Non potest Christus in Eucharistia habere actionem corporalem in aliud, quia non potest agere corporaliter, nisi existens dimensive.

Ad primam quaestionem dicunt aliqui quod nullus intellectus creatus cognitione naturali potest videre Christum ut in Eucharistia, cognitione tamen sup

Primum dictum: Intellectus noster non potest videre corpus Christi sub speciebus. Ratio, quia species eodem modo movent, dum ibi est, et non est, et i

Tertium dictum: Beatos non videre existentiam Christi in Eucharistia actu beatifico tantum, ita quod beatitudo sit sibi ratio formalis videndi illum

Ad secundam quaestionem, dico quod licet visio corporis Christi in Eucharistia possit causari in oculo corporali glorificato a Deo, non posset tamen i

QUAESTIO I. Utrum transubstantiatio sit possibilis

Respondeo quod quaestio de possibili, qualis est ista, nihil praesupponit nisi significatum nominis, quid scilicet per nomen ? Primo videndum est quid

Respondeo ad quaestionem, et dico quod quaestio includit tres articulos, quos tangunt argumenta prius facta. Primo si creatura possit converti in divi

Circa solutionem hujus quaestionis tria sunt videnda, quae tacta sunt in argumentis. Primum, si transubstantiatio facta sit panis in corpus, et non ma

Tenet Doctor tertiam sententiam, nempe panem converti in corpus Christi, quia sic Ecclesia tenet. Ita sancti Patres, et cap. firmiter de sum. Trin. Tr

Resolutio, possibilem esse conversionem totalem in praeexistens, nulla mutatione ad absolutum facta in termino ad quem, sed acquisitio tantam respectu

Quantum ad tertium principale, quis scilicet sit praecisus et formalis terminus transubstantiationis istius, non possunt leviter assignare ponentes ta

Sententia D. Thomae, terminum conversionis panis ex vi verborum esse compositum ex materia et anima, ut dat esse corporeum. In favorem hujus sententia

Hic certum tenetur ab omnibus, quod panis non annihilatur in conversione ejus in corpus, sed manet. Sed quomodo maneat, diversimode a diversis ponitur

Sententia Doctoris, desitionem panis non esse annihilationem, quia terminus ad quem annihilationis est pura negatio extra genus, sicut terminus a quo

Resolvit de modo loquendi circa Eucharistiam, non posse dici, panis est, fit, vel potest esse corpus Christi, sed tantum in obliquo, unum horum dicitu

DISTINCTIO XII.

Primum dictum: Accidens respectivum nequit alia potentia esse sine subjecto, quia essentialiter dependet ab eo, sicut a termino. Vide Doctorem in Oxon

Respondeo ergo ad quaestionem, quod quaestio non quaerit quantum ad suum formale significatum sic enim habet quemdam respectum ut inhaerentiam ad sub

Alia est opinio, quae ponit quodlibet accidens in Eucharistia esse sine subjecto, eo quod nullum accidens potest esse subjectum alterius accidentis, p

Respondeo ad quaestionem, tenendo viam mediam inter istas opiniones, et dico quod si quaestio quaerat de possibili, dico quod non solum quantitas pote

Sententia D. Thomae, formas substantiales non esse activas, nisi per qualitates, et sola accidentia esse immediate activa, et sic etiam separata causa

Objicit aliqua contra primum dictum, quae postea solvit, declarans quomodo qualitas possit agere actionibus diversis, intentionali in sensum, et reali

Ad tertium dico quod consequentia non valet, si accidentia separata possent in omnem alterationem, in quam possunt quando sunt in subjecto, igitur pos

Hic dicitur quod sicut qualitates illae, quae remanent in hoc Sacramento, habent similem et conformem actionem actioni substantiae praeexistentis sub

Primum dictum: Accidentia separata corrumpi possent ab agente naturali, iisque corruptis, non manet ibi corpus Christi. Secundum: Possunt qualitates s

Refutatur dicta sententia: Primo, quod accipit esse, et nullo modo in subjecto, creatur, vel tantum est a virtute creativa ergo nova quantitas. Secun

Alia est opinio, quae ponit quod est impossibile agens naturale agere, nisi in quantum, et sic in Eucharistia quod non potest destruere quantitatem, n

Respondeo ad quaestionem, quod circa accidentia in Eucharistia potest fieri quaduplex transmutatio in genere. Una circa locum, alia secundum qualitate

Sententia D. Thomae redire materiam, si debet generari vermis ex speciebus, refutatur primo, quia non ante instans generationis vermis, alioquin ibi e

Respondeo igitur ad quaestionem, quod de numero transmutationum, quae fiunt circa Eucharistiam, quaedam fiunt manente Eucharistia, et propter istas tr

DISTINCTIO XIII.

Quantum ad secundum articulum, an illa actio, quae sit conversio panis in corpus Christi, possit alicui alteri, ut principali agenti convenire. Videtu

Quantum ad tertium articulum, an actio conversionis possit competere alicui alteri, ut instrumentaliter agenti ? Videtur quod sic, quia accidens potes

Primum dictum: Omnis et solus Sacerdos valide conficit, probat ex Luc. 23. et c. firmiter. Secundum: Non Sacerdos tentans conficere, irregularis fit,

DISTINCTIO XIV.

Respondeo ad quaestionem, ubi quatuor sunt notanda. Primo, quid sit illud, a quo quis dicitur peccator, cessante actu peccandi, quia non semper actus

Quantum ad secundum articulum, quomodo scilicet peccatum se habeat ad poenam? Dico quod haec est universalis regula juris divini, quod omnem culpam op

Ponit duos modos dicendi de poena purgativa peccati. Primus, quod poena illa est informis, id est, sine charitate, quae est forma virtutum, sufficit t

In ista quaestione primo distinguam de isto actu, qui est paenitere. Secundo prosequar membra divisionis.

Secundo modo paenitere est voluntate acceptante, non tamen im perante paenam ab alio inflictam, voluntarie sustinere, et isto modo potest causari ex a

Supponit Doctor cuilibet virtuti appetitivae aliquam correspondere virtutem intellectualem regulantem et dirigentem eam. An vero propria et particular

Dico igitur ad quaestionem, quod si loquamur de paenitentia virtute, quae est habitus acquisitus, et conformiter inclinans regulae suae notae lumine n

requiri dispositionem, sed carentiam indispositionis, vult non requiri dispositionem status gratiae, sicut requiritur in Sacramentis vivorum. Docet ta

Respondeo ad quaestionem, et dico quod satisfactio potest dupliciter sumi, generaliter et stricte. Primo modo dico, quod satisfactio redditionem volun

Secundo modo sumendo satisfa- ctionem stricte, prout scilicet distinguitur contra alias partes paenitentiae, confessionem scilicet, et contritionem, q

Ad duo prima argumenta, dicitur quod nullus potest satisfacere pro uno peccato satisfactione exteriori, nisi satisfaciat pro alio, si habeat aliud, ve

Primum dictum hujus litterae: In statu innocentiae conveniebat dominia esse indislincliva, sed contra post lapsum. Ratio utriusque partis est clara. S

De tertio, dico quod in quolibet contractu quilibet contrahentium vult esse indemnis quantum potest igitur si unus non servando justitiam debitam def

Ad secundum ait incerta bona male acquisita, restituenda esse pauperibus, cap, cum de usuris probabile tamen talia non male acquisita, retineri posse

Ad tertiam, quaestionem, primum dictum: Inducens aliquem ad vitia, tenetur, quantum potest, inducere ad nonum, puto obligationem tantum esse charitati

Primum dictum: Juste ordinatum est ut injustus homicida occidatur. Secundum: Occisor tenetur ad alendos propinquos et parentes, quos occisus alebat. V

Ad quartam quaestionem respondet per tris dicta. Primum: Imponens aliis falsum crimen, tenetur se retractare directe. Ita communis. Vide in Oxon. Scho

DISTINCTIO XVI.

Respondeo ad quaestionem, et dico quod accipiendo paenitentiam non pro Sacramento, adhuc est aequivocum. Et potest accipi quadrupliciter: Uno modo pro

QUAESTIO II. Utrum infusio gratiae, et remissio vel expulsio culpae sit tantum una simplex mutatio?

Respondeo ad quaestionem illam, in qua aliquando tenui quod non essent una mutatio, sed duae, per quatuor rationes, quae me sicut alios movebant. prim

Respondeo ad quaestionem, quod proprie loquendo, expulsio culpae, et infusio gratiae, nec sunt simpliciter una mutatio, nec simpliciter duae: si enim

Per hoc ad formam rationis dico, quod non fit mutatio in voluntate divina, nec in objecto ut cognito, vel volito tantum, sed in objecto, ut est extra

Ad argumentum in oppositum, cum arguitur, aut est mutatio positiva, vel privativa, dico quod remissio, vel expulsio culpae, ut sunt mutationes rationi

DISTINCTIO XVII.

QUAESTIO UNICA.

Circa solutionem hujus quaestionis ostendam quatuor. Primo, quo praecepto tenetur quis ad confessionem? Secundo, quid et quantum includit istud praece

Probat ex aliis praeceptum de confessione haberi ex Jacob. 5. et Joann. cap. 20. Quorum remiseritis, etc. et impugnat fuse, ostenditque neutrum locum

De tertio articulo, quid superadditur illi praecepto, et quomodo est specificatum et explicatum per Ecclesiam? Dico quod explicatur et specificatur qu

Quantum ad quartum articulum, estne alia specificatio vel explicatio facta per Ecclesiam hujus praecepti de confessione peccatorum facienda, quantum a

Ad primum argumentum principale, quando arguitur quod lacrymae lavant delictum, quod pudor est confiteri, dico quod per contritionem interiorem, frequ

DISTINCTIO XVIII.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XIX.

QUAESTIO UNICA.

Primo hic respondeo ad secundam quaestionem, ubi quinque sunt videnda. Primo, quod clavis principalis confertur in susceptione Ordinis sacerdotalis. S

Quantum ad secundam clavem minus principaliter dictam, et etiam in ordine Sacerdotali minus principalem, dico quod ipsa etiam confertur in susceptione

Quantum ad tertium principale, utrum hae duae potestates cognoscendi et sententiandi in causa aliqua sint una clavis, vel duae? Dicunt aliqui quod ill

Quantum ad quartum articulum, scilicet qualis sit potestas clavium illarum? dico quod potestas potest dupliciter accipi: Uno modo ut potestas proxima

Ad primam quaestionem dicitur quod potestas clavium non se extendit ad dimissionem, vel deletionem culpae, nec remissionem paenae aeternae, quia illa

Sed habetne Sacerdos auctoritatem ligandi subditum paena temporali? Dico quod si subditus submittat se arbitrio Sacerdotis, non tantum ad recipiendum

QUAESTIO UNICA.

Primum dictum: Si habetur vera paenitentia in extremis, quod possibile est, valet. Ita communis, et videtur haberi ex Lateranen. cap, firmiter, et Tri

DISTINCTIO XXI.

In ista quaestione conclusio est certa, quod peccatum aliquod potest dimitti post mortem, non tantum quantum ad paenam, quia scilicet paena illi pecca

Respondeo igitur aliter, quod peccato veniali, nec in damnato, vel non damnato, debetur paena aeterna, nec per se, nec per accidens, vel concomitanter

Haec est opinio solemnis Doctoris, qui dicit quod in nullo casu Sacerdos potest licite revelare confessionem, vel peccatum confessi, quia praeceptum d

Ad primum argumentum in oppositum, cum arguitur quod quilibet potest renuntiare juri suo, concedo sed non potest renuntiare, vel licentiare in jus al

DISTINCTIO XXII.

QUAESTIO UNICA.

Potest peccatum sumptum pro ordinatione ad poenam redire, sed de facto non redit. Prima pars patet, quia potuit Deus ab aeterno pro tempore A, ordinar

Primum dictum: Licet peccata non redeant per recidivationem, redeunt tamen merita per paenitentiam. Ita communis hic cum D. Thom. 3. p. q. 89. art. 50

Circa tertium videndum est quomodo redeant peccata prius dimissa et quomodo non ? Et dico quod peccata prius dimissa non redeunt in se, quando novum p

D. Bonav. hic art. 1. q. 2. Gab. q. un. art. 3. etsi alii oppositum teneant. Ad secundam objectionem ait, quod quodlibet peccatum concomitantur inobed

DISTINCTIO XXIII.

QUAESTIO UNICA.

Circa solutionem hujus quaestionis quatuor videnda sunt: Primo ostendam quod possibile sit Deo finaliter dimittere peccata venialia, et ad hoc institu

DISTINCTIO XXIV.

QUAESTIO UNICA.

In ista quaestione quatuor sunt videnda: Primo, quid sit Ordo? Secundo, quot sunt Ordines in Ecclesia? Tertio, an Ordo sit Sacramentum? Quarto, an Ord

Quantum ad secundum principale, quot scilicet sint Ordines, et quomodo distinguantur ? respondeo sicut dictum est: Ordo est gradus eminens disponens a

Ordinationem esse Sacramentum novae legis. Ita Dionys. 5. Eccl. Hier. Leoop. 81. Greg. lib. 4. in lib. Reg. cap. 5. Concil. Calced. can. 2. act. 15. F

DISTINCTIO XXV.

Dico quod poena Canonica est punitio infligenda, vel inflicta alicui, secundum Canones prohibens, vel arcens ipsum ab aliquo actu, qui alias sibi lice

Primum dictum Pueri ratione carentes irreverenter ordinantur, quia non possunt cum reverentia suscipere. Secundum: Pueri ratione utentes licite mino

DISTINCTIO XXVI.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXVII.

DISTINCTIO XXVIII.

QUAESTIO UNICA.

Ad illas quaestiones simul respondeo. Ad quarum solutionem melius intelligendam ponam et ostendam duodecim vel tredecim conclusiones, quarum prima est

Primum dictam hujus litterae: Institutum est sacramentum Matrimonii, Matth. 19. Quod Deus conjunxit, etc. ita communis. Quod sit sacramentum habet Flo

Ad secundam quaestionem, cum quaeritur, utrum praecisa causa matrimonii sit consensus mutuus expressus per verba? apparet solutio ex praedictis in sep

Ad tertiam quaestionem: Utrum definitio matrimonii posita a Magistro in littera sit sufficiens? apparet ex supradictis quod sic, paucis suppletis, et

Ad quartam quaestionem: Utrum solus mutuus consensus conjugum expressus per verba de praesenti esset matrimo nium? quod sic, patet ex septima conclusi

DISTINCTIO XXIX.

QUAESTIO UNICA.

Sententia tenens matrimonium metu contractum, si interius consentiatur, valere, non aliter, refutatur juribus et rationibus. Ita Canonistae cap. 2. de

Quantum ad secundum principale, dico quod consensus sic coactus, vel haec persuasio consensus per poenas efficaciter inducens ad contrahendum cum aliq

DISTINCTIO XXX.

et consensus alterius conjugis irritat Matrimonium. Ad secundam instantiam tenet uxorem credentem virum non consensisse, non posse petere, nec reddere

Inter Mariam et Joseph fuit verum matrimonium, licet ipsa absolute servare voluerit castitatem, non tamen obligavit se absolute ad actum carnalem, sed

DISTINCTIO XXXI.

QUAESTIO UNICA.

Hic dicitur quod ad hoc quod matrimonium sit contractus licitus et bonus, oportet quod per aliqua bona excusetur. Ratio ad hoc probandum ponitur: Null

Explicat exactissime tria bona matrimonii, scilicet bonum fidei, prolis et Sacramenti. In dubio moto tenet matrimonium ratum dissolvi ingressu Religio

DISTINCTIO XXXII.

QUAESTIO UNICA.

Primum dictum: Matrimonium institutum est in offioium ad procreationem, et in remedium, et hoc ultimum post lapsum. Secundum: Redditio debiti est prae

DISTINCTIO XXXIII.

Explicat optime primo, quomodo est inaequalitas inter corpus mulieris et viri quoad procreationem. Secundo, quomodo est aequalitas quoad remediu m con

Primum dictum: Irregularitas bigamiae per Baptismum non tollitur, dist. cap. Acutius, dist. 26. quod est August. de bono conjug. cap. 18. D. Thom. cit

Prima sententia tenet repudium fuisse illicitum. Ita Hier. I. 1. in Matth. cap, 5. et 1. 3. cap. 19. gloss ord. in Matth. 5. super illud, det tu libel

DISTINCTIO XXXIV.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXXV.

DISTINCTIO XXXVI.

Ad quaestionem primam resolvit valere matrimonium cum servo etiam a libero, modo servitus sit scita. Cap. 1. de conjug. serr. ponit duos modos justos

Ad quaestionem secundam, ait pueros non posse contrahere matrimonium, quia sunt impotentes, aetas viri 14. mulieris, 12. annorum sed malitia supplet

DISTINCTIO XXXVII.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXXVIII.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XXXIX.

QUAESTIO UNICA.

QUAESTIO UNICA.

DISTINCTIO XLI.

QUAESTIO UNICA. Utrum affinitas impediat matrimonium?

DISTINCTIO XLII.

QUAESTIO UNICA.

Ad istas quaestiones breviter respondeo, et primo dico quod in genere quadam sunt impedimenta consequentia ipsum ex natura talis contractus matrimonia

Explicat votum solemne consistere, non in eo quod fiat publice, sed quod habeat annexam Ecclesiae institutionem, ratione cujus debeat venire in public

Ex hoc respondeo ad quaestionem de sacris Ordinibus quaesitam distinct. 37. Utrum scilicet sacer Ordo impediat contrahere matrimonium? et dico quod si

Sententiam Richardi ad quaest, d. 39 de dispari cultu, ideo non valere matrimonium inter fidelem et infidelem, quia hic caret bono fidei et sacramenti

Circa solutionem quaestionis propositae circa distinctionem quadragesimam, sciendum est quod praeter impedimenta supradicta matrimonii, quae sunt ex p

Ad quaestionem distinctionis 41. definit affinitatem, et ponit regulas pro declaratione graduum ejus. Haec dirimit usque ad quartum gradum inclusive d

Ad quaestionem distinctionis 42. remittit se ad lib. 6. lit. de cogitatione spirit. Post. Trid. sess. 24. o. 2. hoc impedimentum tantum contrahitur in

DISTINCTIO XLIII.

Respondeo secundum Philoso phum 7. Metaph. text. 4. Indisciplinati est simul quaerere scientiam et modum sciendi,

Secunda propositopraeas sumpta, scilicet, quod anima intellectiva sit naturaliter forma incorruptibilis, videtur essentialiter nota, quia hoc videtur

Quantum igitur ad istam propositionem, respondeo, et dico quod non videtur mihi nota ratione naturali, nec hoc potest probari per Philosophum. Nam Phi

Tertia propositio, scilicet quod anima non remaneat perpetuo separata a corpore, probatur sic:

Ad primam quaestionem, quia ita est, patet ex solutione secundae, et manifestum est ex multis sacrae Scripturae locis ex Job. 19. ex 2. Machab. ex Cor

Alii dicunt reverentius, quod Deus potest reparare idem numero postquam corruptum est, sed non natura. Cujus probatio est, natura non reducit aliquid

Resolutio Doctoris, resurrectionem esse creditam. Item destructa et annihilata posse eadem numero redire, quia negatio sequens . esse, est ejusdem rat

Respondeo ad quaestionem, et dico secundum Damascenum libro 4. cap. ultimo: Resurrectio est ejus, quod cecidit, surrectio. Sed totus homo compositus e

Respondeo igitur ad quaestionem primam, quod prima opinio circa eam, quod omnia scilicet redeant cadem numero secundum circulum, non est tenenda, quia

Circa secundum principale in quaestione: An scilicet natura possit in hominis reparatione vel resurrectione, animam reunire corpori ? Videtur dicendum

Explicatis variis acceptionibus verbi naturalis, resolvit resurrectionem esse naturaiom, ut opponitur violento et loquendo de resurrectione activa, i

QUAESTIO V. Utrum resurrectio fiat in instanti ?

Primum dictum: Collectio cinerum, vel partium corporum fiet per Angelos. Mat. 24. 1. Thess. 4. Chryst. hom. 8. in Joan. Aug. in Enchir. 88. et 3. Trin

DISTINCTIO XLIV.

Circa solutionem quaestionis, scilicet quomodo resurgat in quolibet quidquid est de veritate humanae naturae in eo? dico primo quod homo componitur ex

Explicat quomodo in nutritione pars materiae adveniens formetur nova forma. Item qualiter partes advenientes sint similes et dissimiles praeexistentib

His visis respondeo ad quaestionem, et dico primo de his quae nutriuntur regulariter de cibis communibus, non carnibus humanis, et augentur ex eis usq

Hic dicitur quod spiritus affliguntur et cruciantur ab igne corporali, non inquantum ipsi apprehendunt sensu apprehensione simplici, sed inquantum app

Ponit primo doloris et tristitiae definitionem et differentiam. Secundo, quomodo ignis dupliciter detinet spiritum: definitive secundum locum, et obje

Ad secundam quaestionem cum quaeritur: An corpora damnatorum punientur igne infernali? dico quod sic. Sed de modo quo ignis agat in ipsa, vel actione

DISTINCTIO XLV.

Ad quaestionem primam, dico quod ipsa supponit quod omnia sint nota intellectui conjuncto, et hoc vel per habitum, vel per speciem intelligibilem, de

Ex praedictis apparet improbatio illius opinionis, quae ponit animam separatam non intelligere nisi per species infusas a Deo, vel ab Intelligentiis,

Ad secundam quaestionem, qua quaeritur: Utrum anima separata possit acquirere aliquam notitiam sibi prius ignotorum, dico quod sic, tam de notitia abs

Respondeo quod cognoscunt praeteritum actum, nec recordantur ejus, ut praeteritus est, licet hoc non sit facile demonstrari. Unde ad primum, quando di

Sed estne memoria in parte intellectiva? Aristoteles in libello de Memoria dicit aliquid, quod est pro nostro proposito dicit enim quod memoria recor

Ex his igitur ad propositum deductis patet solutio quaestionis, quia ex praedictis potest deduci, quod recordatio remanet in anima separata, quia sicu

Primum dictum: Animam separatam acquirere posse notitiam, tam abstraetivam quam intuitioam, de quo late jam dictum est, q. 2. De hac duplici soieutia

DISTINCTIO XLVI.

QUAESTIO II. Utrum in Deo sit justitia

Respondeo primo ad secundam et tertiam, et ad quartam quaestionem, deinde ultimo solvenda est quaestio prima. De secunda igitur quaestione, qua quaeri

Ad tertiam quaestionem explicat duo, quae regulariter in misericordia sunt, scilicet tristitiam et volitionem sublevandi, vel nolitionem miseriae alte

Ad quaestionem quartam, qua quaeritur: Utrum justitia et misericordia distinguantur in Deo ? Dico tenen do distinctionem, quam feci de justitia, scili

Primum dictum, pro hac quaestione solvenda: In omni opere concurrunt misericordia et justitia, et explicat quomodo. Secundum: In damnatis sunt dum pri

Explicat quomodo concurrit justitia in punitione, et etiam misericordia, non liberans a toto malo, sed parcens, id est, citra condignum puniens. Quod

DISTINCTIO XLVII.

Posita varia acceptione et definitione judicii, docet illud esse futurum, non tamen posse probari atione (quia nec resurrectio sic probari potest, ut

Apostoli et professores voluntariae paupertatis non judicabuntur, sed sedebunt cum Christo judicantes. Ita August. 20. Civit. 5. et ep. 89. c. 4. Beda

QUAESTIO II. Utrum mundus purgabitur per ignem ?

Quod ignis praecedet judicium, constat ex illo Psalm. 98. Ignis praecedet, etc. et 2. Pet. 3. et Isa. 66. 1. Cor. 3. Daniel. 7. Alii putant quod praec

DISTINCTIO XLVIII.

non est Juder principalis et potest videri essentia divina sine amore ejus, de potentia Dei, de quo l. d. 1. q. 4. et collat. 15. 16. et 17.

Dico igitur quod secundum naturam agere est esse principium actionis secundum naturam igitur similiter judicare secundum humanam naturam, est humanam

Ad secundam quaestionem, qua quaeritur: Utrum motus corporum cessabit tempore judicii? videnda sunt duo: Primo quid. sentit Philosophus: secundo, quid

DISTINCTIO XLIX.

Hic est una opinio, quae ponit quod beatitudo uno modo est in essentia animae beatae, et alio modo est in potentiis ejus, ita quod in essentia est pri

Respondeo igitur ad quaestionem, et incipio a notiori universaliori, nam omnes concedunt quod beatus est, cui complete bene est, sicut miser est, quan

Sententia D. Thom. beatitudinem essentialiter consistere in actu intellectus, et accidentaliter in actu voluntatis suadetur tribus rationibus, rejicit

Occasione hujus quaestionis, disputatur, an intellectus sit nobilior voluntate, vel e contra? Et pro intellectu ad ducitur ratio D. Thomae 1. p. q. 82

Similiter arguitur de eligente et eligibilitate: illud enim est perfectius, quod est eligibilius sine alio sed intellectio est eligibilior sine volit

Respondeo, de illa opinione quae dicit, quod beatitudo est in solo actu intellectus, nihil modo. Alia tamen opinio est quae dicit, quod beatitudo per

Sed inter istas duas opiniones oppositas potest mediari sic:

Beatitudinem esse perpetuam probat ex sacra Scriptura et August Definitur in 6. Synodo in epist. Sophronii, et cap. Firmiter, de summa Trinit. Opposit

Unde igitur est haec perpetuitas? Aliqui dicunt hic quod perpetuitatis causa est ex habitu charitatis, et lumine gloriae inclinante, ratione quorum se

Ad quaestionem igitur istam respondeo, quod beatum esse non est, nisi cum ultiinate bene est in conjunctione perfecta ad optimum. Ista autem conjuncti

Secundo principaliter videndum est hic de securitate, quae est in beatitudine et de isto dico, quod est per se oppositum timori. Sed timor est duplex

Respondeo, hic supponendum est quod fuit declaratum in primo libro, distinctione prima* de frui,

Respondeo, quod hominem esse capacem beatitudinis planum est ex Scriptura. Unde prim. Corinth. 4. cap. et primoe Joannis, cap. beati erunt oequales An

Respondeo ad primam quaestionem, quod duplex est appetitus, sive voluntas, scilicet naturalis et libera. Potest enim voluntas considerari, ut est quae

Quantum ad secundum articulum de appetitu libero, an omnes isto appetitu, necessario et summe appetant beatitudinem? Est una opinio, quae ponit quod s

Sed estne iste actus voluntatis naturalis, quo ipsa vult beatitudinem? Dico quod non proprie, quia non est inclinatio naturalis ad beatitudinem, quae

Ad primum argumentum principale, quando arguitur quod non omnes cognoscunt beatitudinem, igitur non omnes appetunt, dicendum quod concluditur de actu

Ad secundam quaestionem, dicendum quod loquendo de appetitu naturali, voluntas quidquid appetit, appetit propter beatitudinem, quia secundum appetitum

Primum dictum: Naturam humanam per seesse immediate susceptivam beatitudinis. Secundum: Intellectum nostrum non esse sufficienter activum ad Deum vide

Respondeo quod ista quaestio potest habere duplicem intellectum: unum, utrum homo in hac vita possit consequi beatitudinem secundum illos actus, quos

vel 32. Hier. in Amos 5. Lactant. lib. 7. divin, inst. c. 46. Impassibilitatem non oriri ex qualitatum absentia, neque earum adaequata proportione, ut

Alii dicunt quod hoc est per aliquid positivum, quod scilicet est dos, quae est qualitas quaedam influens ab anima in corpus, vel a Deo immediate, sic

Ad primum argumentum dico quod passibile proprie non palpatur, nisi secundum duritiem igitur durum est illud quod est proprie palpabile at dico quod

QUAESTIO XIII. Utrum corpora Beatorum erunt agilia ?

Scholium.

Vera sententia characterem esse in voluntate, in qua est gratia ad quam disponit, ut probat Doctor 2. d. 26. q. un. et charitas, quae indistincta est a gratia, ut probat ibidem d. 27. q. unica.

Respondeo ad quaestionem, quod gratia non est aliud quam charitas, ut ostensum est in primo libro. Charitas est subjective in voluntate, formaliter eam perficiens ; igitur et gratia. Sed gratia est principalis effectus hujus sacramenti, et cujuslibet alterius, ad quem principaliter ordinatur, et quam concomitantur fides et spes, quia Deus non infundit gratiam sine aliis virtutibus. Igitur cum Baptismi effectus sit ablutio animae a peccato, et hoc praecise fiat per gratiam, sequitur quod principalis effectus Baptismi sit gratia ; gratia est in eodem in quo charitas, scilicet in voluntate ; sed probabile est dispositionem ad aliquem effectum recipi in eodem in quo recipitur effectus principalis, ad quem disponit ; igitur character, qui disponit ad gratiam, erit in voluntate, sicut et gratia.

Confirmatur ratio, quia character est signum cujusdam obligationis animae ad Deum, et importat talem obligationem in eodem; igitur erit character subjective in quo et obligatio ; sed obligatio est in voluntate, quia sicut obligatio facta ab homine, est in ejus voluntate, ita facta Deo erit in ejus voluntate ; igitur character, quo anima obligatur Deo, erit in voluntate, per cujus actum homo voluntarie seipsum obligat Deo.

Ad rationem in contrarium dico, quod character primo et principaliter est dispositio ad gratiam, et ex consequenti ad alias virtutes quae non infunduntur nisi per gratiam. Et sic ex praedictis quaestionibus de Baptismo, patent particulae definitionis supra positae, et quomodo ipsa continet omnes istas quaestiones quaesitas de Baptismo.

FINIS TOMI VIGESIMI TERTII.

JOANNIS DUNS SCOTI

DOCTORIS SUBTILIS, ORDINIS MINORUM,

OPERA OMNIA

EDITIO NOVA

JUXTA EDITIONEM WADDINGI XII TOMOS CONTINENTEM A PATRIBUS FRANCISCANIS DE OBSERVANTIA ACCURATE RECOGNITA

TOMUS VIGESIMUS QUARTUS

REPORTATA PARISIENSIA Liber quartus a distinctione septima usque ad quadragesimam nonam.

PARISIIS

APUD LUDOVICUM VIVES, BIBLIOPOLAM EDITOREM

VIA VULGO DICTA DELAMBRE, 13

R. P. F. JOANNIS

D U N S SCOTI

DOCTORIS SUBTILIS, ORDINIS MINORUM,

REPORTATA PARISIENSIA

LIBER QUARTUS

(CONTINUATIO)