132

τῶν ὑπό Χριστοῦ γενομένων ἔργων ἀπιδόντες μίαν ἐνέργειαν ἐδογματίσατε, ἤ καί μίαν πρᾶξιν δογματίσατε· ἤ διά τάς ἀπείρους πράξεις, ἀπείρους καί τάς ἐνεργείας. Πλήν περί τῶν ἔργων ἡμῖν ἐστι τό ζητούμενον· οὐ γάρ περί τῶν ἔξω Χριστοῦ ἐστιν ὁ λόγος ἡμῖν, ἀλλά περί τῶν ἐν αὐτῷ τῷ Χριστῷ· τουτέστι περί τοῦ φυσικοῦ τῶν οὐσιῶν τοῦ Χριστοῦ λόγου, εἴτε ἐλλιπής ἐκ τῆς ἑνώσεως, εἴτε ἀνελλιπής μεμένηκε· καί εἰ ἐλλιπής, εἰ δυνατόν ἐλλιποῦς φύσεως ὕπαρξιν εἶναι· εἰ δέ ἀνελλιπής, εἰ ἐν αὐτῷ, φημί δή τῷ συστατικῷ τῆς οὐσίας λόγῳ, ἡ ἐνέργεια θεωρεῖται, ἤ τῶν ἐκτός τυγχάνει. Ἀλλ᾿, ὅτι μέν οὐ τῶν ἐκτός τυγχάνει ἡ κατά φύσιν ἐνέργεια, δῆλον ἐν τοῦ ἄνευ μέν τῶν ἔργων δύνασθαι τήν φύσιν εἶναι· ἄνευ δέ τῆς κατά φύσιν ἐνεργείας, οὔτε εἶναι τήν φύσιν, οὔτε γινώσκεσθαι δυνατόν. Οἷς γάρ ἕκαστον φυσικῶς ἐνεργεῖ, πιστοῦται ὅπερ ἐστί μή τρεπόμενον.

Ὁπόταν οὐδέ πρός ἔργον ἀντιδόντες, τήν ἀναπλασθεῖσαν ὑμῖν τραγελάφου δίκην μίαν ἐνέργειαν ἐδογματίσατε, ἀλλά πρός τόν φυσικόν τῶν ἑνωθεισῶν οὐσιῶν λόγον· καί τούτου πίστις ἀψευδής τά ὑπό Κύρου μέν δογματισθέντα κεφάλαια, ὑφ᾿ ὑμῶν (344) δέ προσηνῶς, καί λίαν ἀσπασίως δεχθέντα· ἐν οἷς καί μίαν δογματίσας, τῇ αὐτῇ ἔφη ἐνεργῆσαι τά τε θεῖα καί τά ἀνθρώπινα· οὐ μόνον τῇ ἁγίᾳ Γραφῇ, καί τοῖς ἁγίοις Πατράσι μαχόμενος, ἀλλά καί αὐτῇ τῇ τῶν γεγονότων φύσει. Οὐδέ τῶν ὄντων, ἐν τοῖς κατά φύσιν μένον, τά ἐναντία ποιεῖν πέφυκεν.Οὐ γάρ θερμαίνει τό πῦρ καί ψύχει· οὔτε ψύχει ἡ κρύσταλλος καί θερμαίνει· οὔτε ξηραίνει ἡ γῆ καί ὑγραίνει· οὔτε ὑγραίνει τό ὕδωρ καί ξηραίνει. Εἰ οὖν ἐπ᾿ οὐδενός τῶν ὄντων τοῦτο θεωρεῖται, πῶς τόν σαρκωθέντα Λόγον καί οὐσιωδῶς γενόμενον ἄνθρωπον, μιᾷ ἐνεργείᾳ τά τε θεύματα καί τά πάθη, λόγῳ φύσεως ἀλλήλων διαφέροντα, ἐπιτελέσαι λέγοντες, οὐ δεδοίκατε;

ΠΥΡ. Τί οὖν ἐναντία τῆς νῦν ἐκ τῆς ζητήσεως ἀναφανείσης εὐσεβοῦς ἐννοίας, ὁ τῆς Ἐκκλησίας φωστήρ Κύριλλος ἐδογμάτισε, "μίαν συγγενῆς δι᾿ ἀμφοῖν ἐπιδεδειγμένον ἐνέργειαν," τόν Χριστόν δηλαδή, φήσας;

ΜΑΞ. Οὐ μάχεται ὅλως ἡ παροῦσα χρῆσις ταῖς δύο ἐνεργείαις· τουναντίον δέ, καί συνίστησιν. Οὐ γάρ μίαν φυσικήν ἐνέργειαν τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ ἔφη, καί τῆς αὐτοῦ ἀνθρωπότητος· ἐπεί οὐκ ἄν ἀλλαχοῦ ἔλεγειν, ὅτι "Ποιητοῦ καί ποιήματος μίαν ἐνέργειαν, οὐκ ἄν τις δοίη σωφρονῶν" ἀλλά δεῖξαι βουλόμενος, μίαν τῆς θεότητος οὖσαν τήν ἐνέργειαν, καί ἄνευ σαρκός, καί μετά σαρκός. Ὡς εἴ τις μίαν τοῦ πυρός ἐνέργειαν μετά ὕλης καί ἄνευ τῆς ὕλης δεῖξαι θέλων, φήσειεν, ὅτι τό πῦρ καί ἄνευ ὕλης καί μετά ὕλης καίει. Οὕτω καί ὁ Πατήρ οὐ μίαν τήν τῶν δύο φύσεων εἶπεν ἐνέργειαν· ἀλλά μίαν τήν ἐνέργειαν εἶπε τήν θείαν καί τήν Πατρικήν, οὐσιωδῶς ἐνυπάρχουσαν τῷ σαρκωθέντι Θεῷ Λόγῳ, καθ᾿ ἥν οὐ παντουργῷ μόνον προστάγματι τάς θεοσημίας ἀσωμάτως ἐτέλει, καθώς αὐτός φησιν· εἴπερ καί μετά σάρκωσιν ὁμοεργός ἐστι τῷ οἰκείῳ γεννήτορι, ἀσωμάτως ἐνεργοῦντι· ἀλλά καί τῇ τῆς οἰκείας σαρκός ἁφῇ ταύτας ἐδείκνυ σωματικῶς. Τοῦτο γάρ βούλεται τό, "∆ι᾿ ἀμφοῖν." Ὡς συγγενῶς ἔχειν κατά τήν φύσιν διά λόγου, καί παντουργοῦ προστάγματος γενομένην τήν ζώωσιν τῆς παιδός, ἤ τήν ἀνάβλεψιν τοῦ τυφλοῦ, ἤ τήν εὐλογίαν τῶν ἄρτων, ἤ τήν κάθαρσιν τοῦ λεπροῦ, πρός τήν διά τῆς ἁφῇς σωματικῶς τελουμένην· ἵνα ἀποδείξῃ καί τήν σάρκα ζωοποιόν, ὡς αὐτοῦ κυρίως, καί οὐκ ἄλλου ὑπάρχουσαν, τῇ πρός αὐτόν ἀκραιφνεῖ ἑνώσει. ∆ι᾿ ἀμφοτέρων γάρ τούτων, προστάγματός φημι καί ἁφῆς, ἡ θεία ἐνέργεια δι᾿ αὐτῶν ἐγνωρίζετο τῶν πραγμάτων, μηδόλως τήν καθ᾿ ἡμᾶς ἀνθρωπίνην, καί πάσχουσαν φυσικήν τῆς σαρκός ἐνέργειαν παραβλάπτουσα· τοὐναντίον δέ, συντηροῦσα αὐτήν εἰς οἰκείαν ἔκφανσιν· ὥσπερ οὖν καί ψυχή, ὡς δι᾿ ὀργάνου τοῦ (345) οἰκείου σώματος, καί