139

Τί δέ νοῦς. Ψυχῆς τό καθαρώτατον καί λογικόν, εἰς θεωρίαν τῶν ὄντων καί

προκατειλημμένων.

Τί φρένες. Ἐνέργειαι ψυχῆς πρός τι τῶν ὄντων ἀκολούθως φερόμεναι.

Τί τρόπος. Ἕξις ψυχῆς ἐξ ἕθους πεπορισμένη.

Τί αἴσθησις. Ὄργανον ψυχῆς, δύναμις αἰσθητηρίων τῶν ἔξωθεν ἀντιληπτική.

Τί πνεῦμα. Οὐσία ἀσχημάτιστος, πάσης κινήσεως προηγουμένη. Τέλος τοῦ μακαρίου Μαξίμου μοναχοῦ, Περί ψυχῆς.

S. MAXIMI CONFESSORIS EPISTOLAE

Α´. ΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΟΣ Σελ. 364.

Ἐν εἴδει ἐπιστολῆς

Πρός τόν δοῦλον τοῦ θεοῦ κύριον Γεώργιον τόν πανεύφημον ἔπαρχον Ἀφρικῆς. Οὐδείς οὕτω τῶν φωτός, ὡς οἶμαι, καθ᾿ οἱανδήποτε τρόπον ἐστερημένων ἡλιακῆς

ἀκτίπος ἀπολαῦσαι ποθεῖ, ὡς οἱ ἡμεῖς οἱ ταπεινοί πάντες, οἱ τῆς σῆς πλουσίως ἐμφορηθέντες καλοκαγαθίας, ποθοῦμεν πάλιν σε θεάσασθαι παρόντα, καί ἀπολαῦσαί σου τῆς καλλονῆς· τοῖς θείοις μέν τοι τῶν συντρόφων ἀρετῶν κεχαρακτηρισμένον τρόποις, οἷς καί πρότερον ἐνδημοῦντα μεγαλοφυῶς ἐμπρέποντά σε γινώσκομεν· δι᾿ ὧν μᾶλλον σαφῶς ἐδιδάχθημεν, γνώμης, ἀλλ᾿ οὐ τάξεως εἶναι τήν ἀρετήν· καί διαθέσεως, ἀλλ' οὐκ ἀξίας εἶναι τό θεομίμητον. Οἷς γάρ εἰς τό βάθος τῆς ψυχῆς καθ᾿ ὑμᾶς εὐλογημένοις, γνησίως ἐνεῤῥιζώθη τῆς πρός Θεόν ἀγάπης ἡ δύναμις, τούτοις τό ὡσαύτως ἔχειν περί τό καλόν ἀναμφιβόλως προσγέγονεν· ὥσπερ ἀμέλει καί τοῖς ἐπτοημένοις τῇ ἀγάπῃ τῶν ὑλικῶν, τό εἰς πλῆθος παθῶν εὐέμπτωτόν τε καί εὐσκέδαστον. Καί μάλα γε εἰκότως. Ὁ γάρ τοῦ Θείου, ἑνός ὄντος καί μόνου, καί ἀπαθοῦς, καί μηδέν τό παράπαν ἐξ ἀϊδίου κατ᾿ οὐσίαν διάφορον συνθεωρούμενον ἤ συνεπιθεωρούμενον ἔχοντος· οὐ γάρ ἐφικνεῖται αὐτοῦ τι τῶν ἐξ αὐτοῦ· κατά τήν ἔφεσιν γνωμικῶς ἀντεχόμενος, εἷς καί αὐτός ἐστι καί μόνος καί ἀπαθής, τῇ πρός τό ἕν ἀσχέτῳ νεύσει γενόμενος, εἷς τε καί μόνος, καί ἄτρεπτος. Εἰ γάρ ἕν ἐστι καί μόνον αὐτῷ ποθούμενον, τοῦτο δέ κυρίως ἄτρεπτόν ἐστιν, ὡς κατ' οὐσίαν διά τήν φυσικήν ἀπειρίαν ἀκίνητον· οὐ γάρ ἔχει ποῦ κινηθῆναι τό ἀκίνητον ἄπειρον· ἄρα καί αὐτός οἷα τοῦ ἑνός