157

ἅπαξ τοῖς ὑλικοῖς τήν νοεράν ἐνδήσασα δύναμιν, περί μόνην τήν τῶν φαύλων ἐξεύρεσίν ἐστι ποριμωτάτῃ καί εὔδρομος. ∆ιά τοῦτο νύκτωρ τε καί μεθ᾿ ἡμέραν ἀπαύστως εὔχομαι, καίτοι πολλοῖς βαρούμενος ἁμαρτήμασι, συντηρηθῆναι τῷ εὐλογημένῳ μου ∆εσπότῃ ταύτην τήν σωτήριον λύπην, τήν ὄντως, τῶν μέν παθῶν ἀπότομον δέσποιναν, τῶν ἀρετῶν δέ μητέρα σεμνήν καί ἐπίδοξον· ἵνα δι᾿ αὐτῆς φρουρούμενος, τό πονηρόν ἐκκρούσηται κέντρον τῆς ἁμαρτίας. Οὐδείς γάρ, ὡς ἀληθῶς, ταύτην τῷ βάθει τῆς καρδίας ἐναποκλείσας, τοῖς τοῦ διαβόλου καθάπαξ ἁλίσκεται βέλεσιν. Οὐδείς ταύτην ἀοράτως κατά ψυχήν περιέπων, φοβεῖται τάς πολυτρόπους τῶν δαιμόνων ἐπιδρομάς. Οὐδείς ἑλόμενος τήν ταύτης συμβίωσιν, ποτέ τοῖς ὁρωμένοις προστίθεται. Οὐδείς ταύτην ἔχων τόν βίον χαρακτηρίζουσαν, τοῖς τῶν φθειρομένων ῥύποις μολύνεται. Οὐδείς ταύτην συνδήσας ἀλύτως τοῖς λογισμοῖς, ἀτάκτως ἐφ ἅ μή δεῖ φέρεσθαι συγχωρεῖ τάς αἰσθήσεις. Οὐδείς ταύτῃ τήν ψυχήν πεποιωμένος, ἑαυτόν ἄλλου μείζοντα παντελῶς ἡγήσασθαι δύναται· τουναντίον δέ μᾶλλον παντός ἥττονα καί εἶναι καί νομίζεσθαι πιστεύσειεν. Οὐδείς ἑαυτῷ ταύτην κατά νοῦν περιζωσάμενος, τῆς τῶν θείων ἀπολισθαίνει κατανοήσεως. Οὐδείς ἑαυτῷ ταύτην δι᾿ ὅλου συναρμόσας, ἀγνοήσει τά τῆς εὐσεβοῦς πολιτείας συνθήματα. Ταύτην τό ἅγιον Πνεῦμα δημιουργεῖ, ταῖς τῶν ἀξίων καρδίαις ἐπιφοιτοῦν. Ταύτην ἐπίσταμαι μόνην ἐγώ τῆς ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν χαρᾶς οὖσαν γεννητικήν. Σπέρμα γάρ θεῖον ὑπάρχει σαφῶς ἡ κατά Θεόν λύπη· καρπόν ὥριμον τήν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν εὐφροσύνην παρέχουσα.

Ταύτην ἡ κατά διάνοιαν ἀκριβής τῶν βεβιωμένων (416) ἀνάληψις ἀνανεοῖ. Ταύτην ἡ κατά συνείδησιν τῶν πλημμεληθέντων ἡμῖ βίβλος, φιλοπόνως ἀναγινωσκομένη τιθηνεῖται. Ταύτην ἡ τοῦ θανάτου μνήμη, καί ὁ ἐπ᾿ αὐτῇ κατά τήν ἔξοδον ἐγγινόμενος τῇ ψυχῇ δριμύτατος πόνος ἀεί προσδοκώμενος περιποιεῖται. Ταύτην ἡ κατά τόν ἀέρα συγκροτουμένη πρός τήν ψυχήν, τῶν τῆς πονηρίας πνευμάτων φοβερά καί ἀπότομος ἔρευνα διά παντός κατά νοῦν μορφουμένη, διαφυλάττει παντελῶς ἀκατάσβεστον. Τίς γάρ, ἠγαπημένε, τῶν κατ᾿ ἐμέ ῥύποις ἁμαρτημάτων κατεστιγμένος, οὐ φοβεῖται τήν τῶν ἁγίων ἀγγέλων ἐπιστασίαν; ὑφ᾿ ὧν κατά θείαν ψῆφον τῆς παρούσης ζωῆς τό πέρας δεχόμενος, βίᾳ τοῦ σώματος μετ᾿ ὁργῆς ἐξωθεῖται καί μή βουλόμενος. Τίς κεκηλιδωμένην ἑαυτῷ συνεπαγόμενος τήν συνείδησιν οὐ δέδοικε τήν ὡμοτάτην τῶν πονηρῶν δαιμόνων καί βάρβαρον ἔμπτωσιν, ἑκάστου κατά τόν ἀέρα τοῦτον μετά τήν ἔξοδον, διά τοῦ μέσου πάθους ἀπηνῶς πρός ἑαυτόν διασπῶντος τήν ἀθλίαν ψυχήν, καί τῷ ἐλέγχῳ τῶν αὐτῇ πεπραγμένων καταισχύνοντος, καί πάσης ἐμποιοῦντος αὐτῇ τῆς ἐπί τοῖς μέλλουσιν ἀγαθοῖς ἐλπίδος ἀπόγνωσιν; Ταύτην σωτηρίως διατρέφει τήν λύπην, ἡ μετά τήν γινομένην κατά τόν ἀέρα πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας διάγνωσιν, τῆς τῶν ἐν ᾅδη ψυχῶν καταστάσεως ἀκριβής ἀνατύπωσις· ὅπως ἐν σκότῳ βαθεῖ διάγωσι καί βαρυτάτῃ σιγῇ, τροφήν ἔχουσαι τούς δριμυτάτους στεναγμούς καί τά δάκρυα, καί τήν ἐπί τούτοις κατήφειαν· ἐκδεχόμεναι διά παντός, ἄλλο μέν οὐδέν, μόνην δέ τήν ἐπί τῇ θείᾳ ψήφῳ δικαίαν κατάκρισιν. Ταύτην συνίστησι τήν λύπην ἡ τῆς ἀναστάσεως ἐλπίς· ἡ τῆς φοβερᾶς καί πανενδόξου παρουσίας τοῦ Χριστοῦ μεγαλειότητης· ἡ φρικωδεστάτη τῆς κρίσεως ἡμέρα, κατά διάνοιαν συνεχῶς μελετωμένη· καθ᾿ ἥν οὐρανός τε καί γῆ, καί πᾶς ὁ τῶν ὁρωμένων διάκοσμος ῥοιζηδόν παρελεύσεται· στοιχείων καυσουμένων καί λυομένων τῷ ἀπλέτῳ πυρί, προκαθαίροντι διά τήν ἐπίβασιν τοῦ καθαροῦ, τήν ὑφ᾿ ἡμῶν ῥυποθεῖσαν κτίσιν· ἐν ᾗ θρόνοι προτίθενται, καί Παλαιός ἡμερῶν προκαθέζεται, καί τά τῶν ἁγίων ἀγγέλων καί ἀρχαγγέλων ἄπειρα τάγματα, μετά φόβου καί τρόμου λειτουργικῶς παρεστήκασι· καί πᾶσα τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις εἰς ἐξέτασιν ἄγεται· καί