159

ταπεινοτέροις εὐπρόσιτοι· τοῖς ἀσθενέσι συμπαθεῖς καί φιλάνθρωποι· μακρόθυμοι τοῖς παροργίζουσι· τοῖς πταίουσι συγγνώμονες · τοῖς λυπουμένοις, παρηγορία γινόμενοι. Καί ἁπλῶς εἰπεῖν, πάντα πᾶσι γενώμεθα, διά τε τόν Θεοῦ φόβον, καί τήν προσδοκωμένην τῶν μελλόντων κριμάτων ἀπειλήν. Χωρίς γάρ τούτων τῶν ἀπηριθμημένων, οὐκ ἔστιν οὐδενί τό παράπαν σωτηρίας ἐλπίς.

Ταῦτά με, καί πλείονα τούτων βιάζεται λέγειν ὁ πρός σέ πόθος. Οὐ γάρ ἔχω πῶς μετρῆσαι τοῦτον, διά παντός ἀνατυποῦσθαί σε παρασκευάζοντα, καί ὡς παρόντι κατά ψυχήν διαλέγεσθαι, καί ἀπόντι βιαζόμενον συντυγχάνειν διά γραμμάτων. Ἀλλά μή παρέργως δεξώμεθα τῶν λεγομένων τήν δύναμιν· ἐπειδή μετά τῶν ἄλλων, καί τούς τοιούτους λόγους ἕξομεν πάντως ἤ συνηγόρους ἤ κατηγόρους · ἐγώ τε ὁ λέγων, καί οἱ ἀκούοντες, κατά τήν φοβεράν ἡμέραν τῆς διαγνώσεως, ὁποτέρω, ἄν περί αὐτούς διατεθῶμεν. Γένοιτο δέ πάντας ἡμᾶς, τούς τε λέγοντάς τι τῶν δεόντων, καί τούς ἀκούοντας, πάντων τῶν θείων ποιητάς ἀποδειχθῆναι λόγων · καί μή μόνον ἀκροατάς ἤ λέκτας· χάριτι Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν, τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς εἰς τήν ἑαυτοῦ δόξαν τε καί βασιλείαν.

Ε´. Τοῦ αὐτοῦ πρός Κωνσταντῖνον. Εἰ ὡς παρόντι μοι συντυγχάνων, διά τῶν γραμμάτων εὐφραίνεται κατ᾿ ἀλήθειαν ὁ

εὐλογημένος μου δεσπότης, ὡς γέγραφε, δῆλον ὡς τούς ἐμούς ἀποδεχόμενος λόγους πάντως εὐφραίνεται. Ἀποδοχή δέ λόγων ἐστίν, ἡ κατά τούς λόγους τοῦ ἀποδεχομένου τούς λόγους διάθεσις. Ταύτης δέ τῆς διαθέσεως ἀπόδειξίς ἐστιν ἀκριβής, τό ἔργον τῆς ἐμφερομένης τοῖς λόγοις δυνάμεως. Οὐκοῦν τῆς περί τό λέγειν προτροπῆς ἀῤῥαβῶνά μοι παράσχῃ πιστότατον ὁ ἐμός ∆εσπότης, τήν αὐτοῦ περί τό ποιεῖν τά λεγόμενα προθυμίαν· καί οὐδέποτε κωλύσω, κατά τό γεγραμμένον, τά χείλη μου, τοῦ λέγειν πρός αὐτόν τά λυσιτελεῖν αὐτῷ τε κἀμοί καί ἄλλοις δυνάμενα· καθόσον εἰμί δυνατός ὑποδέξασθαι τήν περί τό νοεῖν τε συνετῶς καί εὐσεβῶς λέγειν τά νοηθέντα χάριν τοῦ δωρουμένου Θεοῦ πᾶσιν ἁπλῶς, καί μή ὀνειδίζοντος.

(421) Γενώμεθα τοίνυν, ἠγαπημένε, πρόθυμοι τῶν κατ᾿ ἐντολήν ἔργων ποιηταί· καί φύγωμεν τήν πλάνην τοῦ αἰῶνος τούτου, καί μηδενί τῶν ἐν αὐτῷ νομιζομένων τερπνῶν τήν ψυχήν καταδήσωμεν. Παρέρχεται γάρ ὁ κόσμος, καί πάντα τά ἐν αὐτῷ μαραίνεται, φθορᾶς ὄντα κατά φύσιν παραναλώματα. Ταύτην δέ τήν περί τά θεῖα τῶν σωτηρίας ἐφιεμένων τεκμηριοῖ προθυμίαν, οὐ μόνον τό πρός τήν ἁμαρτίαν μῖσος, καί ἡ ἀπράγμων διαγωγή· ἥ τε τῶν μοχθηρῶν ἀνδρῶν ἀλλοτρίωσις, καί πρός τά φθειρόμενα πάντα τῆς ψυχῆς ἀποδιάθεσις· ἥ τε τῆς σαρκός διά τήν ἀρετή καταφρόνησις, καί ἡ πρός πάντα τά διά τῶν αἰσθήσεως ἀπατηλῶς τήν ψυχήν ὑποσαίνοντα, στεῤῥά καί ἀνένδοτος ἐγκράτεια· δι᾿ ἧς πάσας τε τάς ἀκολάστους ὀρέξεις μαραίνομεν· καί τάς ἀτάκτους κινήσεις τοῦ θυμῦ κατευνάζομεν, μή συγχωροῦντες ἐξανδραποδισθέντα συνεκφέρεσθαι ταύταις τόν λογισμόν, καί καθάπερ ἠνίοχον ὑπό δυσηνίων ἵππων συναρπασθέντα κατά βαράθρων φέρεσθαι· μηδενός ὄντος τοῦ τάσσοντος καί ἐπισχεῖν δυναμένου τήν ἄλογον τῶν ὑπεζευγμένων ὁρμήν. Ἀλλά καί ἡ πρός πάντας τούς ἀκουσίου πειρασμούς, ὑπομονή καί καρτερία· καθ᾿ ἥν καί πάσχοντες σωματικῶς, ἀπαθεῖς κατά ψυχήν διαμένομεν, καί ἀήττητοι· μηδενί τῶν τινασσόντων καταβαλλόμενοι. ∆ι᾿ ὧν ἀμφοτέρων, ἐγκρατείας τε λέγω τῶν ἐφ᾿ ἡμῖν παθημάτων, καί ὑπομονῆς τῶν οὐκ ἐφ᾿ ἡμῖν, δοκιμασθέντες, καθάπερ τινός σπορᾶς θειοτάτης τῶν ἐντολῶν, εὐπρεπεῖς καί ὡρίμους προβαλλόμεθα