200

πίστεως τῶν Πατέρων φωνάς, τέως οὐκ ἠδυνήθην ἐνθεῖναι τῷ γράμματι, (533) διά τήν παρ᾿ ἐμοί τῶν βίβλων πολλήν ἀπορίαν. Αὐτόθι γάρ τόν εὐλογημένον μου δεσπότην ἔχετε, Πατέρα τε καί διδάσκαλον κύριον ἀββᾶν Σωφρόνιον τόν ὄντως σώφρονα καί σοφόν τῆς ἀληθείας συνήγορον, καί ἀήττητον τῶν θείων δογμάτων ὑπέρμαχον, καί ἔργῳ καί λόγῳ κατά πάσης αἱρέσεως δυνατόν ἀγωνίζεσθαι, μετά πάντων τῶν ἄλλων καλῶν, καί πλήθει βίβλων θείων πλουτοῦντα, καί τούς βουλομένους μανθάνειν τά θεῖα προθύμως πλουτίζοντα. Πρός αὐτόν οὖν φοιτῶντες, πᾶσαν τῶν θείων καί σωτηρίων δογμάτων, εὖ οἶδα, κομίσεσθε τήν ὀρθήν καί ἄπταιστον γνῶσιν. Ἔῤῥωσθε.

Ι∆´. Τοῦ αὐτοῦ, πρός τόν αὐτόν, ἐπιστολή δογματική. Ὁ μέν Θεός κατά φύσιν ὑπάρχων ἀγαθός, οὐδέν ὧν ποιεῖν πέφυκεν, ἐστί πονηρόν.

Ὁ δέ ἄνθρωπος, ἐπιμελείᾳ γνώμης γινόμενος ἀγαθός, οἷς πέφυκε ποιεῖν ὁ Θεός, ἀεί δείκνυται χαίρων. Ἄλλην γάρ ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔχει τοῦ ἀγαθός εἶναι διάγνωσιν, ἤ μόνην τήν πρός τό γινόμενον ὑπό τοῦ Θεοῦ συνδιάθεσιν. Θεοῦ γάρ ἴδιον ἡ τῶν ἀγαθῶν ποίησις· ἀνθρώπου δέ, ἡ πρός αὐτά συνδιάθεσις. Ἀρετή γάρ ἀνδρός ἐστι, τό δεῖξαι τό πεποιημένον ὑπό τοῦ Θεοῦ διαθέσει γνώμης στεργόμενον. Οὐκοῦν εἴπερ ἀγαθόν ἅπαν τό τόν Θεόν ἔχον τῆς οἰκείας γενέσεως αἴτιον, ἀγαθόν εἴκότως, καί τῶν ἀγαθῶν τό μέγιστον, ἡ τῶν διεστηκότων ἕνωσίς ἐστιν, ὅτι Θεοῦ προφανές ἔργον καθέστηκεν. Εἰ δέ τοῦτο πάντως ἐστί ἀληθές, οἶδ᾿ ὅτι χαίρετε θεώμενοι τούς διεσκορπισμένους συναγομένους εἰς ἕν, ἀγαθοί τυγχάνοντες, διά τήν ὑμῶν πρός τά καλά συνδιάθεσιν.

∆έξασθε τοίνυν ὡς ἀγαθούς παρακαλῶ τούς θεοφυλάκτους ὑμᾶς, τόν ταύτην μου τήν μετρίαν ἐπιφερόμενον συλλαβήν θεοφιλέστατον διάκονον κύριόν (536) μου Κοσμᾶν, ἄνδρα καλόν καί συνετόν, καί τοῖς κατά Θεόν ἤθεσιν ὡραϊσμένον, καί εἰς τούς οἰκείους αὐτόν κατατάξασθαι φίλους· καί εἴπερ γένηται χρεία πρός τόν θεοτίμητον πάπαν ὑπέρ αὐτοῦ καταθέσθαι παράκλησιν, ἵνα τόν ἴδιον ἀπολάβῃ βαθμόν τῆς διακονίας, ἐν ᾗ τεταγμένος ἦν Ἐκκλησίᾳ, μή κατοκνῆσαι. Τοσοῦτον γάρ γνησίως τόν εὐσεβῆ τῶν θείων τῆς Ἐκκλησίας δογμάτων προσήκατο λόγον, ὥστε καί διαπύρως αὐτοῦ ὑπερμάχεσθαι, καί τοῦτον εἰδέναι τῆς εὐσεβείας ὅρον τε καί θεσμόν, τή μηδέν ἠρνῆσθαι φρονεῖν ὧν ἐστι Χριστός μετά τήν ἄφραστον ἕνωσιν· Θεός ὁμοῦ κατά ταυτόν ἀληθῶς ὁ αὐτός ὑπάρχων καί ἄνθρωπος. Οὐ γάρ ἀπέβαλεν ὅπερ ἦν, γενόμενος ἀληθῶς ὅπερ οὐκ ἦν· ἄτρεπτος γάρ. Οὐδ᾿ ἠλλοίωσεν ὅπερ γέγονε, διαμείνας ὅπερ ὑπῆρχε· φιλάνθρωπος γάρ· ἀλλ᾿ ἄμφω φυσικῶς καθ᾿ ὑπόστασιν ὅλος ἐστίν· ὡς εἷς ἐξ ἀμφοῖν, καί δι᾿ ἑνός ἑαυτοῦ σώζων ἀμφότερα, δίχα τροπῆς καί μειώσεως, ὡς αὐτά καθ᾿ ἕνωσιν ὤν ἀληθῶς τήν καθ᾿ ὑπόστασιν. Ἡ γάρ καθ᾿ ὑπόστασιν ἕνωσις, πρός τήν διαίρεσιν ἔχουσα τήν ἀντιδιαστολήν, ἀλλ᾿ οὐ πρός τήν φυσικήν τῶν κατ᾿ αὐτήν ἡνωμένων διαφοράν, τῆς μέν ποιεῖται τελείαν ἀναίρεσιν, τῆς δέ παγίαν ἐργάζεται τήρησιν· ἧς ὁ ἀριθμός καθέστηκε δήλωσις. Ἐπειδή ποσοῦ παντελῶς ἀμοιροῦσαν οὐκ ἄν ποτέ τις διαφοράν ἐπινοήσειε· κἄν ὁ σοφώτατος ᾗ περί λόγους καί δυσμαχώτατος. Ἕως γάρ ἄν τοῦ κατά σύνθεσιν ὅλου τά μέρη σώζεται δίχα συγχύσεως, ἐξ ὧν τό ὅλον συνέστηκεν, ἡ πρός ἄλληλα φυσική τῶν καθ᾿ ἕνωσιν σωζομένων τοῦ ὅλου μερῶν οὐκ ἀγνοεῖται διαφορά. Ἕως δ᾿ ἄν ἐν τῷ ὅλῳ τῆς κατ᾿ οὐσίαν διαφορᾶς τῶν μερῶν ὁ λόγος μένῃ σωζόμενος, ἀγνοεῖσθαι τό ποσόν τῶν κατ᾿ οὐσίαν ἀλλήλων διαφερόντων τοῦ ὅλου μερῶν ἀμήχανον, οὗ ποιεῖσθαι πέφυκεν ὁ ἀριθμός δήλωσιν, ἀλλ᾿ οὐ διαίρεσιν ὅτι μή τῆς σχέσεως τῶν πραγμάτων, τουτέστιν ἑνώσεως ἤ διαιρέσεως, ἀλλά μόνης τῆς ἁπλῶς, ἀλλ᾿