206
ἐστίν ὁ Υἱός (γεννητός γάρ), καί πάντα ὅσα ὁ Υἱός, πλήν τῆς γεννήσεως, ἐστί τό Πνεῦμα ἅγιον (ἐκπορευτόν γάρ). Τῆς ἀγεννησίας καί τῆς γεννήσεως καί τῆς (552) ἐκπορεύσεως, οὐ τεμνουσῶν εἰς τρεῖς ἀνίσους ἤ ἴσας οὐσίας τε καί φύσεις τήν μίαν φύσιν καί δύναμιν τῆς ἀφράστου θεότητος· ἀλλά τά ἐν οἷς, ἤ ἅπερ ἡ μία θεότης ἐστίν, ἤγουν οὐσία καί φύσις, χαρακτηριζουσῶν πρόσωπα· τουτέστιν, ὑποστάσεις· καί τά κατά μίαν καί τήν αὐτήν ὑπόστασιν, ἤγουν πρόσωπον ἡνωμένα, τουτέστι μιᾶς ὑποστάσεως ὄντα, καί ἑνός συμπληρωτικά προσώπου, τῷ λόγῳ τῆς οὐσίας ἤτοι φύσεως διαφέρουσιν· ὡς ἐπί ψυχῆς ἀνθρωπίνης ἔχει καί σώματος, καί τῶν ὅσα καθ᾿ ὑπόστασιν ἐσχήκασι τήν πρός ἄλληλα σύνοδον. Οὐ γάρ ἀλλήλοις ὁμοούσια ταῦτα τυγχάνουσιν.
Τά τοίνυν κατά μίαν καί τήν αὐτήν οὐσίαν, ἤγουν φύσιν ἡνωμένα, τουτέστι μιᾶς καί τῆς αὐτῆς οὐσίας ὄντα καί φύσεως, ὁμοούσια μέν ἀλλήλοις πάντως εἰσί, καί ἑτεροϋπόστατα· ὁμοούσια μέν, τῷ λόγῳ τῆς ἀπαραλλάκτως αὐτοῖς ἐν ταυτότητι φυσικῇ ἐνθεωρουμένης οὐσιώδους κοινότητος· καθ᾿ ὅν οὐκ ἔστιν ἄλλος ἄλλου μᾶλλον τοῦθ᾿ ὅπερ ἐστί τε καί λέγεται· πάντες δέ τόν ἕνα καί τόν αὐτόν ἐπιδέχονται τῆς οὐσίας ὅρον τε καί λόγον. Ἑτεροϋπόστατα δέ, τῷ λόγῳ τῆς αὐτά διακρινούσης προσωπικῆς ἑτερότητος, καθ᾿ ὅν ἄλλος ἄλλου διακέκριται, μή συμβαίνοντες ἀλλήλοις τοῖς καθ᾿ ὑπόστασιν χαρακτηριστικοῖς ἰδιώμασιν· ἀλλ᾿ ἕκαστος τῷ κατ' αὐτόν ἀθροισμῷ τῶν ἰδιωμάτων ἰδικώτατον τῆς οἰκείας καθ᾿ ὑπόστασιν ἐπιφέρεται λόγον· καθ᾿ ὅν τήν πρός τά ὁμοφυῆ καί ὁμοούσια κοινωνίαν οὐκ ἐπιδέχεται. Τά δέ κατά μίαν καί τήν αὐτήν ὑπόστασιν ἤγουν πρόσωπον ἡνωμένα, τουτέστι, τά μιᾶς καί τῆς αὐτῆς ὄντα συμπληρωτικά καθ᾿ ἕνωσιν ὑποστάσεως, ὁμοϋπόστατα μέν ἀλλήλοις εἰσί καί ἑτεροούσια. Ὁμοϋπόστατα μέν, τῷ λόγῳ τῆς καθ᾿ ἕνωσιν ἐξ αὐτῶν συμπληρουμένης προσωπικῆς ἀδιαιρέτου μονάδος· καθ᾿ ὅν τά διαιροῦντα θάτερον τῆς κατ᾿ οὐσίαν οἰκείας καινότητος ἰδιώματα, κατά τήν ἅμα τῷ εἶναι πρός ἄλληλα σύνοδον, ποιεῖται χαρακτηριστικά τῆς ἐξ αὐτῶν συμπληρουμένης μίας ὑποστάσεως· καθ᾿ ἥν ἡ πρός ἄλληλα θεωρεῖται ταυτότης, τήν οἱανοῦν μή δεχομένη διαφοράν· ὡς ἐπί ψυχῆς ἀνθρωπίνης ἔχει καί σώματος. Τά γάρ ἀφορίζοντα τό τινος σῶμα τῶν λοιπῶν σωμάτων, καί τήν τοῦ τινος ψυχήν τῶν λοιπῶν ψυχῶν ἰδιώματα, συνδραμόντα καθ᾿ ἕνωσιν, χαρακτηρίζει μέν κατά ταὐτόν ἅμα καί ἀφορίζει τῶν λοιπῶν ἀνθρώπων τήν ἐξ αὐτῶν συμπληρωθεῖσαν ὑπόστασιν, Πέτρου φέρε εἰπεῖν ἤ Παύλου· ἀλλ' οὐ τήν Πέτρου ἤ Παύλου ψυχήν ἀπό τοῦ οἰκείου σώματος. Ἄμφω γάρ ἀλλήλοις ταὐτόν ψυχή τε καί σῶμα, τῷ λόγῳ τῆς καθ᾿ ἕνωσιν ἐξ αὐτῶν συμπληρουμένης μιᾶς ὑποστάσεως· ὅτι μή καθ᾿ αὑτά τούτων ἑκάτερον ὑπέστη θατέρων κεχωρισμένον, πρό τῆς ἐξ αὐτῶν εἰς γένεσιν εἴδους συνθέσεως. Ἅμα γάρ γένεσις, ἅμα σύνθεσις, ἅμα καί ἡ κατά σύνθεσιν ἐξ αὐτῶν τοῦ εἴδους συμπλήρωσις. Ἑτεροουσία δέ, τῷ λόγῳ τῆς πρός ἄλληλα φυσικῆς ἑτερότητος· καθ᾿ ὅν οὐδαμῶς ἐπιδέχονται (553) κατ᾿ οὐσίαν τούς ἀλλήλων ὅρους τε καί λόγους· ἀλλ᾿ ἕτερον καί ἕτερον ἀποδίδωσι θάτερον τῆς οἰκείας οὐσίας πρός τόν θατέρου λόγον ἀσύμπτωτον· καθ᾿ ὅν τήν ψυχῆς καί σώματος οὐσιώδη σώζοντες διαφοράν, οὐ συγχέομεν τήν ἐξ αὐτῶν συμπληρουμένην ὑπόστασιν, τῇ πρός θάτερον θατέρου περιτροπῇ τε καί μεταβολῆ τῶν ἐξ ὧν συνετέθη μερῶν ἤγουν φύσεων, τόν ἀφανισμόν δεχομένην.
Εἰ δέ κατά τήν ἅμα πρός εἴδους γένεσιν ψυχῆς τε καί σώματος σύνοδον, ὁ τίς ἀποτελεῖσθαι πέφυκεν ἄνθρωπος· τῷ μέν λόγῳ τῆς τῶν οἰκείων μερῶν φυσικῆς κοινότητος, πρός ἄλλους ἀνθρώπους σώζων τό ὁμοούσιον· τῷ δέ λόγῳ τῆς τῶν αὐτῶν ἰδιότητος, πρός τούς ἄλλους φυλάττων ἀνθρώπους τό ἑτεροϋπόστατον· ἑνούμενος μέν