453

Ἀπόδειξις τοῦ, Πᾶν ὁτιοῦν ἄνευ Θεοῦ πάντως ἐν τόπῳ, καί διά τοῦτο ἐξ ἀνάγκης καί ἐν χρόνῳ, καί ὅτι τό ἐν τόπῳ πάντως κατά χρόνον καί ἦρκται τοῦ εἶναι.

Ἵνα δέ ἐάσω λέγειν ὅτι καί αὐτό τό εἶναι τῶν ὄντων, τό πῶς εἶναι ἔχον, ἀλλ᾿ οὐχ ἁπλῶς, ὅπερ ἐστί πρῶτον εἶδος περιγραφῆς, ἰσχυρόν τε καί μέγα πρός ἀπόδειξιν τοῦ ἦρχθαι κατ᾿ οὐσίαν καί γένεσιν τά ὄντα, τίς ἀγνοεῖ ὅτι παντός τοῦ ὁπωσοῦν ὄντος, πλήν τοῦ θείου καί μόνου, τοῦ καί ὑπέρ αὐτό τό εἶναι κυρίως ὑπάρχοντος, προεπινοεῖται τό ποῦ, ᾧ πάντη τε καί πάντως ἐξ ἀνάγκης συνεπινοεῖται τό πότε. Οὐ γάρ τοῦ ποτέ διωρισμένον κατά στέρησιν δυνατόν ἐστιν ἐπινοῆσαι τό ποῦ (τῶν γάρ ἅμα ταῦτά ἐστιν, ἐπειδή καί τῶν οὐκ ἄνευ τυγχάνουσιν) ἤ δέ τοῦ ποῦ τό ποτέ, ᾧ συνεπινοεῖσθαι πέφυκεν, οὐδαμῶς διώρισται κατά στέρησιν. Ὑπό τό ποῦ δέ πάντα, ὡς ἐν τόπῳ ὄντα, δείκνυται. Οὐ γάρ ὑπέρ τό πᾶν αὐτό τό πᾶν τοῦ παντός (τοῦτο γάρ πως καί ἄλογον καί ἀδύνατον αὐτό τό πᾶν ὑπέρ τό ἑαυτοῦ πᾶν θεσπίζειν), ἀλλ᾿ ὑφ᾿ ἑαυτοῦ ἐν ἑαυτῷ τήν περιγραφήν ἔχον, μετά τήν πάντα περιγράφουσαν τοῦ παναιτίου ἄπειρον δύναμιν, αὐτό τό πέρας ἑαυτοῦ τό ἐξώτερον. Ὅπερ καί τόπος ἐστί τοῦ παντός, καθώς καί ὁρίζονταί τινες τόν τόπον λέγοντες, Τόπος ἐστίν ἡ ἔξω τοῦ παντός περιφέρεια, ἤ ἡ ἔξω τοῦ παντός θέσις, ἤ τό πέρας τοῦ περιέχοντος ἐν ᾧ περιέχεται τό περιεχόμενον. Καί ὑπό τό ποτέ, ὡς ἐν χρόνῳ πάντως ὄντα, συναποδειχθήσεται, ἐπειδή μή ἁπλῶς, ἀλλά πῶς τό εἶναι ἔχουσι, πάντα ὅσα μετά Θεόν τό εἶναι ἔχει. Καί διά τοῦτο οὐκ ἄναρχα. Πᾶν γάρ ὅπερ καθ᾿ ὁτιοῦν τόν τοῦ πῶς ἐπιδέχεται λόγον, κἄν εἰ ἔστιν, ἀλλ᾿ οὐκ ἦν. Ὅθεν τό Θεῖον εἶναι λέγοντες οὐ τό πῶς εἶναι λέγομεν· καί διά τοῦτο καί τό " Ἔστι" καί τό " Ἦν" ἁπλῶς καί ἀορίστως καί ἀπολελυμένως ἐπ᾿ αὐτοῦ λέγομεν. Ἀνεπίδεκτον γάρ παντός λόγου καί νοήματος τό Θεῖόν ἐστι, καθ᾿ ὅ οὔτε κατηγοροῦντες αὐτοῦ τό εἶναι λέγομεν αὐτό εἶναι. Ἐξ αὐτοῦ γάρ τό εἶναι, ἀλλ᾿ οὐκ αὐτό τό εἶναι. Ὑπέρ γάρ ἐστι καί αὐτοῦ τοῦ εἶναι, τοῦ τε πῶς καί ἁπλῶς λεγομένου τε καί νοουμένου. Εἰ δέ πῶς, ἀλλ᾿ οὐχ ἁπλῶς, ἔχει τά ὄντα τό εἶναι, ὥσπερ ὑπό τοῦ ποῦ εἶναι διά τήν θέσιν καί τό πέρας (1181) τῶν ἐπ᾿ αὐτοῖς κατά φύσιν λόγων, καί ὑπό τό ποτέ πάντως εἶναι διά τήν ἀρχήν ἐπιδέξεται.

Ἀπόδειξις τοῦ μή δύνασθαι ἄπειρον εἶναι, καί διά τοῦτο οὔτε ἄναρχον πᾶν, εἴ τι κατά τήν ἐν πλήθει ποσότητα ἔχει τό εἶναι.

Καί πάλιν εἰ ἡ πάντων οὐσία πολλῶν ὄντων τῶν πάντως ἄπειρος εἶναι οὐ δύναται (πέρας γάρ ἔχει αὐτῶν τῶν πολλῶν ὄντων τήν ἐν πλήθει ποσότητα, περιγράφουσαν αὐτῆς τόν τε τοῦ εἶναι καί τοῦ πῶς εἶναι λόγον, οὐ γάρ ἄφετος ἡ πάντων οὐσία), οὐδέ ἡ τοῦ καθ᾿ ἕκαστον δῆλον ὑπόστασις ἔσται δίχα περιγραφῆς, ἀλλήλαις τῷ ἀριθμῷ καί τῇ οὐσίᾳ κατά λόγον περιγεγραμμέναι. Εἰ δέ περιγραφῆς οὐδέν τῶν ὄντων ἐλεύθερον, πάντα τά ὄντα δηλονότι ἀναλόγως ἑαυτοῖς καί τό ποτέ εἶναι καί τό "ποῦ εἶναι" εἴληφε. Τούτων γάρ ἄνευ τό παράπαν οὐδέν εἶναι δυνήσεται, οὐκ οὐσία, οὐ ποσότης, οὐ ποιότης, οὐ σχέσις, οὐ ποίησις, οὐ πάθος, οὐ κίνησις, οὐχ ἕξις, οὐχ ἕτερόν τι τῶν οἷς τό πᾶν περικλείουσιν οἱ περί ταῦτα δεινοί. Οὐδέν οὖν τῶν ὄντων ἄναρχον, ᾧ τι ἕτερον προεπινοεῖσθαι, οὐδέ ἀπερίγραφον ᾧ τι ἕτερον συνεπινοεῖσθαι δύναται. Εἰ δέ τῶν ὄντων οὐδέν ἄναρχον ἤ ἀπερίγραφον, ὡς ἔδειξε ἀκολούθως τῇ φύσει τῶν ὄντων ἑπόμενος ὁ λόγος, ἦν πάντως ποτέ ὅτε τι τῶν ὄντων οὐκ ἦν· εἰ δέ οὐκ ἦν, πάντως γέγονεν, εἴπερ οὐκ ἦν. Οὐ γάρ ἄμφω ἐνδέχεται καί εἶναι καί γίνεσθαι χωρίς τροπῆς καί ἀλλοιώσεως. Εἰ γάρ ἦν καί γέγονεν, ἐτράπη, εἰς ὅπερ οὐκ ἦν μεταχωρῆσαν κατά τήν γένεσιν, ἤ ἠλλοιώθη, προσθήκην οὖ ἐστέρητο κάλλους ἐπιδεξάμενον. Πᾶν δέ