462

ὑπόκρισιν γυμνόν κακουργίας, τῆς οἷον ὑποδήματος δίκην τοῦ βίου τό ἴχνος ἐπικαλυπτούσης, καί τό ἐμπαθές τῆς ψυχῆς ἐπικρυπτούσης ἐπιεικείας πλάσματι· ἥν ὑποδησάμενοι ἀφρόνως οἱ Φαρισαῖοι, μόρφωσιν εὐσεβείας, ἀλλ᾿ οὐκ εὐσέβειαν ἔχοντες, καί εἰ λαθεῖν ἐνόμιζον, ὑπό τοῦ λόγου ἐλεγχθέντες ἐδιδάχθησαν.

Θεωρία περί τοῦ σεληνιαζομένου. Ταύτης τῆς ὑλικῆς δυάδος, τῆς κατά θυμόν λέγω καί ἐπιθυμίαν, πάλιν ὁ Κύριος

ἐλευθέρωσεν, ὡς οἶμαι, τόν σεληνιαζόμενον, μᾶλλον δέ τοῦ πυρί τῷ θυμῷ καί ὕδατι τῇ ἐπιθυμίᾶ αὐτόν βουληθέντος ἀπολέσαι πονηροῦ δαίμονος, ἐπέσχε τε καί κατήργησε τήν μανιώδη λύσσαν (σελήνης γάρ οὐδέν διενήνοχεν ἡ πρός τά γινόμενα καί ἀπογινόμενα σχέσις τῶν ἡττημένων τοῖς ὑλικοῖς ἀνθρώπων)· ἧς ἐπιλαβόμενος ὁ τά πάθη διεγείρων δαίμων ὥσπερ ὕδατι καί πυρί τῇ ἐπιθυμίᾳ καί τῷ θυμῷ ἐμβάλλων τόν νοῦν καί ἐναποπνίγων οὐ παύεται, ἕως τοῦ Θεοῦ Λόγος παραγενόμενος τό μέν ὑλικόν καί πονηρόν ἀπελάσει πνεῦμα (δι᾿ οὗ ὁ παλαιός τε καί χοϊκός χαρακτηρίζεται ἄνθρωπος), τόν δέ ἐνεργούμενον τῆς πονηρᾶς ἐλευθερώσει τυραννίδος, τήν φυσικήν αὐτῷ σωφροσύνην ἀποδούς καί χαρισάμενος, δι᾿ ἧς ὁ νέος καί κατά Θεόν κτιζόμενος ἄνθρωπος διαδείκνυται. Οὕτω μέν οὖν πάντες οἱ ἅγιοι τοῦ θείου καί ἀπλανοῦς λόγου γνησίως ἐπειλημμένοι τόν αἰῶνα τοῦτον διέβησαν, οὐδενί τῶν ἐν αὐτῷ τερπνῶν τό τῆς ψυχῆς ἴχνος ἐπαπερείσαντες. Πρός γάρ τούς ἄκρους τῶν ἀνθρώποις ἐφικτῶν περί Θεοῦ λόγους, τῆς ἀγαθότητός τέ φημι καί τῆς ἀγάπης, μάλα γε εἰκότως ἐνατενίσαντες, οἷς κινηθέντα τόν Θεόν τό εἶναί τε δοῦναι τοῖς οὖσι καί τό εὖ εἶναι χαρίσασθαι ἐπαιδεύθησαν (εἴπερ κίνησιν ἐπί Θεοῦ τοῦ μόνον ἀκινήτου (1205) θέμις εἰπεῖν, ἀλλά μή μᾶλλον βούλησιν, τήν πάντα κινοῦσάν τε καί εἰς τό εἶναι καί παράγουσαν καί συνέχουσαν, κινουμένην δέ οὐδαμῶς οὐδέποτε), τούτοις καί αὐτοί σοφῶς ἐαυτούς ἀπετύπωσαν, τοῦ ἀφανοῦς καί ἀοράτου κάλλους τῆς θείας μεγαλοπρεπείας εὐμιμήτως φέροντες φαινομένην διά τῶν ἀρετῶν τήν ἰδιότητα. ∆ιά τοῦτο ἀγαθοί καί φιλόθεοι καί φιλάνθρωποι, εὔσπλαγχνοί τε καί οἰκτίρμονες γεγόνασι, καί μίαν πρός ἅπαν τό γένος διάθεσιν ἔχοντες ἀγάπης ἐδείχθησαν, ὑφ᾿ ἧς τό πάντων ἐξαίρετον εἶδος τῶν ἀρετῶν, τήν ταπείνωσιν λέγω, διά πάσης αὐτῶν τῆς ζωῆς βεβαίαν κατασχόντες τήν φυλακτικήν μέν τῶν ἀγαθῶν, φθαρτικήν δέ τῶν ἐναντίων, οὐδενί τό παράπαν ἁλώσιμοι τῶν διοχλούντων γεγόνασι πειρασμῶν, τῶν τε ἑκουσίων καί τοῦ ἐφ᾿ ἡμῖν λόγου, καί τῶν ἀκουσίων καί οὐκ ἐφ᾿ ἡμῶν, τῷ τοῖς μέν δι᾿ ἐγκρατείας ἀπομαραίνειν τάς ἐπαναστάσεις, τῶν δέ δι᾿ ὑπομονῆς τάς προσβολάς ἀποσείεσθαι. ∆ιχόθεν γάρ βαλλόμενοι, ὑπό τε δόξης καί ἀτιμίας, διέμενον ἄσειστοι, πρός ἄμφω ἀκινήτως ἔχοντες, μήτε ὕβρεσι τιτρωσκόμενοι διά τήν ἑκουσίαν ὕφεσιν, μήτε δόξαν προσιέμενοι, δι᾿ ὑπερβάλλουσαν πτωχείας οἰκείωσιν, ὅθεν οὐ θυμός, οὐ φθόνος, οὐκ ἔρις, οὐχ ὑπόκρισις, οὐ δόλος, οὐκ εἰρωνευτική τις καί ἐπίκλοπος τῷ φαινομένῳ πλάσματι δι᾿ ἀπάτης ὑποσύρουσα πρός ἄλλο στοργή, τό πάντων παθῶν ὀλεθριώτατον, οὐκ ἐπιθυμία τῶν κατά τόν βίον δοκούντων εἶναι λαμπρῶν, οὔτε τι ἕτερον τῆς πονηρᾶς τῶν παθῶν πληθύος, οὐκ ἀπειλαί παρ᾿ ἐχθρῶν ἐπανατεινόμεναι, οὐδέ τις θανάτου τρόπος αὐτῶν ἐκυρίευσε. ∆ιό καί μακάριοι δικαίως παρά τε Θεῷ καί ἀνθρώποις ἐκρίθησαν, ὅτι τῆς φανησομένης ἀῤῥήτου καί περιφανοῦς δόξης κατά τήν χάριν τοῦ μεγάλου δώρου Θεοῦ ἐμφανεῖς εἰκόνας ἑαυτούς κατέστησαν, ἵνα χαίροντες ὡς γνωρίμοις τοῖς λόγοις τῶν ἀρετῶν, μᾶλλον δέ Θεῷ, ὑπέρ οὗ καί καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἀποθνήσκοντες διεκαρτέρησαν, ἑνωθῶσιν, ἐν ᾧ πάντων οἱ λόγοι τῶν ἀγαθῶν, ὥσπερ πηγῇ ἀειβλύστῳ, προϋφεστήκασί