464

(1209) καί πάλαι γνωρίμων καί ὡσαύτως ἐχόντων ὡς ἑώλων καί πεπατημένων καί μηδενός ἀξίων, κατεξανισταμένους, καί μᾶλλον τά νεαρώτερα προσδεχομένους ἀσπασίως, κἄν ψευδῆ τύχοιεν ὄντα, καί μηδεμίαν εἰς ψυχήν διαβαίνουσαν ὠφέλειαν ἔχοντα. Ὑπέρ ἧς μάλιστα πᾶς εὐσεβής λόγος καί πόνος σωτήριος ᾅδεταί τε καί γράφεται καί ἐπιτηδεύεται, ὁ μέν κατά τῆς ἀγνωσίας, ὁ δέ κατά τῆς ἡδονῆς ὁπλιζόμενος, ὁ μέν ἵνα τῆς ἀγνοίας ἐκτεμών τά πηρώματα τῆς ψυχῆς οἰκειώσῃ Θεῷ διά γνώσεως τήν ἀλήθειαν ἔχοντας, τούς διά τοῦτο τοῖς μαθήμασι χαίροντας, καί τῶν ὁρωμένων τε καί νοουμένων ὑπεράνω τόν νοῦν παραπέμψας θέλξῃ τῷ ἀῤῥήτῳ τῆς θείας καλλονῆς ἔρωτι, καί προσηλώσῆ τῷ πόθῳ μηδαμοῦ φέρεσθαι δυνάμενον, μᾶλλον δέ δυνηθῆναι μή ἀνεχόμενον· ὁ δέ ἵνα τῆς καθ᾿ ἡδονήν σχέσεως τούς ἥλους ἐκκρούσηται οἷς ὁ περί Θεόν τῆς ψυχῆς πόθος τε καί τόνος ἐκ τῆς ἀρχαίας παρακοῆς πρός τήν ὕλην ἐνεπάγη καί τά φθειρόμενα, καί ἀπαλλάξῃ κακίας τούς ἐνεσχημένους, καί ἀρετῆς ποιήσειε φοιτητάς γνησίους, καί ἄσειστον πρός πάντα τά κωλύειν δοκοῦντα τῆς ψυχῆς τήν πρός τό καλόν οἰκείωσιν ἀπεργάσηται, διδάξας πρός μέν ἀποστροφήν ἡδονῆς, διά τῶν ἐφ᾿ ἡμῖν ἀτόπων ἀπατηλῶς σαινούσης καί μαλασσούσης τό στεῤῥόν τῆς γνώμης, καί πειθούσης προαιρεῖσθαι τά παρόντα τῶν μελλόντων, καί τά ὁρώμενα τῶν νοουμένων, ἐγκράτειαν, πρός δέ φόβου καί δειλίας ἀπόθεσιν, δι᾿ αὐτῶν οὐκ ἐφ᾿ ἡμῖν τά ἀνήκεστα καί ἀνθρωπίνης εἶναι δοκοῦντα κρείττονα δυνάμεως ὑποτιθεμένων, καί βίᾳ κραττεῖν διά τῆς τῶν φοβερῶν ἐπαγωγῆς τοῦ σώφρονος λογισμοῦ μηχανωμένων, ὑπομονήν καί τήν ἐκ τούτων συμπληρουμένην ἀνδρείαν, τήν πρός πᾶσαν ἡδονήν τῶν ἐφ᾿ ἡμῖν καί ὀδύνην τῶν οὐκ ἐφ᾿ ἡμῖν ἀνένδοτον καί ἀήττητον ἕξιν. Κνηθομένους δέ τήν ἀκοήν καί τήν γλῶσσαν ἐκάλεσεν ὁ διδάσκαλος τούς περί ὧν ὁ λόγος, ἐπειδή πᾶς λόγος διά γλώσσης καλεῖσθαί τε καί προφέρεσθαι καί δι᾿ ἀκοῆς ἀκούσεθαί τε καί μανθάνεσθαι πέφυκεν. Εἰ δέ καί κατ᾿ ἄλλην ἐπιβολήν ἐκδέχεσθαι θελήσομεν τό λεγόμενον, Κνηθόμενοι τήν ἀκοήν καί τήν γλῶσσαν, τυχόν οἱ μόνον πρός ψόγον καί τῆς κατ᾿ ἄλλων διαβολῆς ἤ λοιδορίας ἀκούειν τε καί καλεῖν προθυμούμενοι, καί τό κατά παντός ἀμαθῶς ἐπαίρεσθαι λόγου τε καί ἀνδρός σεμνολόγημα κρίνοντες, καί πρό τοῦ τι φάναι τόν ὕποπτον αὐτοῖς καί φθονούμενον σφαδάζοντες τῷ πνεύματι καί οἷον τήν ψυχήν προωθοῦντες καί τήν ἀκοήν ἑτοιμάζοντες καί τήν γλῶσσαν πρός θήραν τινός συλλαβῆς ἤ λέξεως, οὐχ ἵνα εὐθύμωσιν, ἀλλ᾿ ἵνα κακίσωσι καί ὕλην ἔχωσι τῆς κατ᾿ αὐτοῦ γλωσσαλγίας. Ὅπερ ἐποιοῦντο τῷ ἁγίῳ τούτῳ ἀνδρί οἱ κατ᾿ ἐκεῖνο καιροῦ τῆς ἀληθείας ἐχθροί, προπηδῶντες, καί προεξανιστάμενοι, καί πρίν λεχθῆναι, τῶν λεγομένων· καθάπερ τῶν ἵππων τούς πολεμιστηρίους τε καί ἀμιλλητηρίους, οἵ καί πρό τῶν ἀγώνων καί τῆς σάλπιγγος εὐθυτενῆ τά ὦτα (1212) ποιοῦσι, καί τούς πόδας τῇ γῇ προσαράσσουσι, καί προσκνήθονται ταύτην ταῖς ὁπλαῖς, καί πρός δρόμον ἑαυτούς διεγείρουσι, καί τήν ὠθοῦσαν πολλάκις προλαμβάνοντες μάστιγα· πλήν ὅτι τῶν ἵππων οὐδείς ἅπτεται ψόγος ὑπό τῆς φυσικῆς ἀλογίας, μή ἀναμενόντων τούς εὐθέτους τῶν ἀγώνων καιρού, οὕς διασημαίνει ἥ τε φωνή τῆς σάλπιγγος καί ἡ τῆς μάστιγος πληγή, τοῖς δέ τοιούτοις ἀνδράσιν οὐδείς ἐστιν ὁ πρός ἀξίαν τῶν αὐτῶν κακίας ἐπινοηθῆναι δυνάμενος ψόγος. Ἔργον ἔχουσι καί σπούδασμα τήν μελέτην τοῦ ψεύδους, καί τήν κατά τῆς ἀληθείας ἔνστασιν. Εἰκότως οἱ τοιοῦτοι κνηθόμενοι τήν ἀκοήν καί τήν γλῶτταν λεγέσθωσαν, διότι καθάπερ τις χυμός δριμύτατός τε καί παχύτατος, τῷ βάθει τοῦ σώματος ἐμφωλεύων, πολλάκις διά τοῦ κνήθεσθαι πρός τήν ἐπιφάνειαν ἐρεθιζόμενος ἐκδίδοται, οὕτως καί τούς ἐπηρεστάς τῶν καλῶς λεγομένων ἐρεθίζει λαβομένους ἀφορμῆς μάλιστα δημοσιεύειν τήν κατά ψυχήν κακουργίαν ἡ κεκρυμμένη διάθεσις, ἥτις