475

οὐκ ἔτι ἐνεργούντων ἤ ἐνεργουμένων παρ᾿ αὐτῷ κατά τήν αἴσθησιν, καί τῆς περί αὐτά κατά φύσιν ἐν πνεύματι γνωστικῆς θεωρίας ὑπέρβασιν· "ἀνάληψις" δέ τήν ἐν τῷ Θεῷ γενομένην αὐτῷ μετά ταῦτα μονήν τε καί ἵδρυσιν, ἥν προσφόρως "ἀνάληψιν" ὁ διδάσκαλος εἶπεν, ὡς παθόντα μᾶλλον ἤ δράσαντα τόν Ἀπόστολον τήν ἀνάληψιν ἐνδεικνύμενος. Ἡ ἀνάληψις γάρ πάθος ἐστί τοῦ ἀναλαμβανομένου, ἐνέργεια δέ τοῦ ἀναλαμβάνοντος. Ὧν τοιγαροῦν φυσικῶν τε καί σχετικῶν ὀνομάτων ὑπῆρχε Κύριος ὁ Ἀπόστολος, κατά τε φύσιν καί σχέσιν ὑπερέβη τήν κλῆσιν, ὑπέρ φύσιν καί ἀρετήν καί γνῶσιν ἀνθρωπίνην γενόμενος.

(1240) Οὗ δέ μᾶλλον ἀπείρως ἀπέδει θείου ὀνόματος, τούτου κατά χάριν μετέσχε τῆς κλήσεως, Θεός ἀντί παντός ἄλλου προσόντος ὀνόματος φυσικοῦ τε καί σχετικοῦ τῇ ἀναλήψει καί γενόμενος καί καλούμενος. Ἤ καί πάλιν οὕτω· "Πρόοδος" μέν ἐστιν ἡ παντελής κατ᾿ ἀρετήν τῆς φύσεως ἄρνησις, "ἀνάβασις" δέ ἡ τῶν ἐν οἷς ἐστιν ἡ φύσις ὑπέρβασις, λέγω δέ τόπον καί χρόνον, ἐν οἷς ἡ τῶν ὄντων ἐστίν ὑπόστασις, "ἀνάληψις" δέ ἡ πρός τόν ἐξ οὗ τά πάντα καί δι᾿ οὗ καί εἰς ὅν, ὡς πρός πέρας τῶν ὅλων κατά χάριν ἀποκατάστασις. Καί ἄλλως δέ φάναι, " πρόοδός" ἐστιν ἡ διά τῆς πρακτικῆς φιλοσοφίας ὡς διδασκάλου τοῦ Ἀποστόλου τῶν αὐτοῦ μαθητῶν εἰς ἀρετήν προκαθήγησις· δεῖ γάρ ἐν παντί προπορεύεσθαι τῶν μαθητῶν τόν διδάσκαλον, πρός τήν τῶν καθηκόντων ἐνέργειαν· "ἀνάβασις" δέ ἡ διά τῆς φυσικῆς θεωρίας ἐπιστημονική τῶν ἐν τοῖς οὖσι λόγων περίληψις, "ἀνάληψις" δέ ἡ εὐσεβής τῆς ἀληθοῦς καί θεολογικῆς σοφίας ἄῤῥητος μύσησις. Τρίτον δέ οὐρανόν κατά στοχασμόν εἶναι νομίζω τούς περιγράφοντα, ὅρους τῆς τε πρακτικῆς φιλοσοφίας καί τῆς φυσικῆς θεωρίας, καί τῆς θεολογικῆς μυσταγωγίας τούς ὑψηλοτάτους λόγους, ἤτοι τά τούτων πέρατα, ἐπειδή μέτρον ἐστί τι καταλήψεως ἀρετῆς καί φύσεως καί τῆς ἐπ' ἀμφοῖν θεολογίας, ἀναλόγως κατά φύσιν ἑκάστῳ τῶν ὄντων παρά Θεοῦ προσηρμοσμένον, ἐν οἷς ὅροις καί πέρασιν ὁ μακάριος Ἀπόστολος τούς τῶν εἰρημένων κατα τό ἐφικτόν παρελθών λόγους ἐγένετο. Εἰ γάρ περιγραφή τῶν ἐντός διειλημμένων κατά φύσιν ἐστίν ὁ οὐρανός, καί ὅρος πάντων τῶν ὑπό αἴσθησιν, δηλονότι κατά τόν τῆς ἀναγωγῆς λόγον καί πᾶσα περιγράφουσα τούς περί τινος ἀρετῆς ἤ γνώσεως λόγους λῆξις, ὡς ὅρος τῶν ὁριζομένων, καί πέρας τῶν περιγεγραμμένων, τροπικῶς οὐρανός ὀνομάζεται. Ἤ πάλιν "τρίτον οὐρανόν" εἶναι τυχόν φησιν ἡ Γραφή τάς ὑπέρ ἡμᾶς πρός τό ἄνω καθ᾿ εἱρμόν τρεῖς τῶν ἁγίων ἀγγέλων τάξεις, ἅσπερ ἔφθασεν ἴσως ὁ ἅγιος Παῦλος, ταῖς τῶν κατ᾿ αὐτόν γνώσεων ἀποφάσεσι τῶν κατ᾿ ἐκείνους τάς καταφάσεις μυούμενος, καί ταῖς καθ᾿ ὑπεροχήν τῶν οἰκείων στερήσεσι τάς ἐκείνων ἕξεις μιμούμενος. Πᾶσα γάρ φύσις τῶν λογικῶν κατά τήν ἑαυτῆς τάξιν καί δύναμιν τῆς ὑπέρ αὐτήν οὐσίας καί τάξεως τάς γνωστικάς ἔξεις τε καί θέσεις καταφάσεις στερητικῶς ταῖς κατ᾿ αὐτήν ἀφαιρετικαῖς ἀποφάσεσι μυεῖταί τε καί μιμεῖται, καί ἔστιν ἡ κατά τήν γνῶσιν τῶν ὑπερκειμένων κατάφασις τῶν ὑποβεβληκότων ἀπόφασις, καί ἔμπαλιν τῶν ὑποβεβληκυιῶν ἡ κατά τήν γνῶσιν ἀπόφασις τῶν ὑπερεχουσῶν κατάφασις, μέχρι τῆς πασῶν καθ᾿ ὑπεροχήν ἀνωτάτης φύσεώς τε καί τάξεως ἀποφατικῶς προοδεύουσα, ἥν μετά πάσας τάξεις τε καί δυνάμεις ἡ ἄμεσος περί Θεόν διαδέχεται κατά τήν γνῶσιν ἀπόφασις, ὑπ᾿ οὐδενός παντελῶς καταφασκομένη τῶν ὄντων, μή ὄντος λοιπόν ὅρου τινός ἤ πέρατος τοῦ ταύτην περιλαμβάνοντος τόν ἀπόφασιν. Ὥσπερ γάρ τῶν αἰσθητῶν κατά φύσιν ἀπόφασίς ἐστι τά νοητά, οὕτω καί ἐν ταῖς συμπληρούσαις τόν ἄνων κόσμον οὐσίαις τε καί δυνάμεσιν αἱ τῶν πρώτων κατά τήν περί Θεόν γνῶσιν ὑπεροχαί διά τήν ὕφεσιν ταῖς με᾿ αὐτάς ἀποφάσκονται.