481
Εὐαγγελίου παραδοχήν ὁ λόγος ἐπαιδαγώγει. Τό δέ Εὐαγγέλιον εἰκόνα κέκτηται τῶν ἀληθῶν, ὅλους ἔχον τρανῶς ἀπεντεῦθεν ἤδη τούς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ὁμοιότητα κτησαμένους. Ἑτοίμους ὁ λόγος δι᾿ ἐλπίδος καθίστησι τῇ παραδοχῇ τῆς τῶν ἀληθῶν ἀρχετυπίας ψυχωθῆναι καί γενέσθαι ζώσας εἰκόνας Χριστοῦ, καί ταυτόν αὐτῷ μᾶλλον κατά τήν χάριν ἤ ἀφομοίωμα, τυχόν δέ καί αὐτός ὁ κύριος, εἰ μή φορτικός ὁ λόγος τισίν εἶναι δοκεῖ. Ὡς Πρόδρομος ἑαυτοῦ πρός τοῦ θεοφόρου διδασκάλου προσηγόρευται νῦν, ὡς ἑαυτόν ἀναλόγως τοῖς ὑποδεχομένοις κατά (1256) τε τήν Παλαιάν κατά τε τήν Νέαν ∆ιαθήκην ἐκφαίνων, δι᾿ αἰνιγμάτων τε καί φωνῶν καί τύπων προτρέχων αὐτός ἑαυτοῦ, καί διά τούτων πρός τήν χωρίς τούτων ἄγων ἀλήθειαν, τοῖς αὐτοῦ Κυρίου λόγοις τοῦτο τεκμαιρομένου, δι᾿ ὧν ἔλεγεν, Ἔτι πολλά ἔχω λέγειν ὑμῖν, ἀλλ᾿ οὐ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι· σημαίνων τήν ὑψηλοτέραν μέν τῆς προλαβούσης, χθαμαλοτέραν δέ καί αὐτήν τῆς μετ᾿ αὐτήν διά τοῦ θείου Πνεύματος περί αὐτοῦ μέλλουσαν ἔσεσθαι, πρός αὐτούς διδασκαλίαν. Ὅθεν εἰκότως ἐπήγαγεν· Ὅταν δέ ἔλθῃ ἐκεῖνος, τό Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς ἐν τῇ ἀληθείᾳ πάσῃ· ἤ καί δι᾿ ὧν ἑτέρωθί φησιν· Ἰδού, ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος· οὐχ ὡς μετά τοῦτο παντελῶς οὐκ ἐσομένου μετ᾿ αὐτῶν, ἀλλ' ὡς ὑψηλοτέρου δηλονότι παρ᾿ ὅν τέως ἠπίσταντο χθαμαλώτερον, ὡς πρός τήν ἑαυτῶν δύναμιν γινώσκεσθαι μέλλοντος. Ὡσαύτως γάρ ὑπάρχων ἀεί δι᾿ ἑαυτόν, καί μηδεμίαν παραδεχόμενος ἐξ ἀλλοιώσεως μεταβολήν, οὔτε τό μᾶλλον καί ἦττον, πᾶσι πάντα γένεται δι᾿ ὑπερβολήν ἀγαθότητος, ταπεινός τοῖς ταπεινοῖς, ·ὑψηλός τοῖς ὑψηλοῖς, καί τοῖς δι᾿ αὐτόν θεουμένοις ὁ φύσει Θεός, ὡς εἶναι τά τοῦ παρόντος αἰῶνος πάντα τῆς περί τόν ἄνθρωπον προνοίας εἴδη τε καί μυστήρια, κἄν μεγάλα ᾗ, προοδοποίησίν τινα καί προδιατύπωσιν τῶν μελλόντων. Συγκρινόμενος οὖν καί αὐτός ὁ τέως τοῦ Κυρίου χωρητός λόγος πρός τόν μέλλοντα τοῖς μαθηταῖς μυστικώτερον ἐπιχορηγεῖσθαι, ἤ τε προτέρα πάλιν αὐτοῦ παρουσία τῇ δευτέρᾳ, πρόδρομός ἐστιν ἑαυτοῦ, παραδείξας μέν ἀμυδρῶς ἐν ἑαυτῷ πρός τήν τῶν ὑποδεχομένων δύναμιν, οὐ φανερώσας δέ νῦν ἅπερ ἔχει σεσιγημένως παρ᾿ ἑαυτῷ ἐν ἀποκρύφῳ μυστήρια, διά τό τῇ κτίσει τέως εἶναι παντελῶς ἀχώρητα. Πᾶν γάρ ὅ γράμμασιν ὑποπίπτει, καθώς εἴρηται, καί φωναῖς πάντως ὅτι καί τόν νούμενον ἐξ αὐτοῦ, κἄν πνευματικόν ᾗ, ὅσον πρός τό μηδόλως γράμμασι, καί ἐκφωνήσει προσπίπτον, φωνῆς λόγον ὡς πρός τρανόν λόγον ἐπέχει, καί διά τοῦτο πάντα τά διά Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ τοῖς μαθηταῖς λαληθέντα πρός τόν ἀλάλητον νοῦν ἤτοι νόησιν Ἰωάννην ἴσως ὁ θεσπέσιος οὗτος διδάσκαλος προσηγόρευσε, τήν πρόδρομον χάριν ἐκ τοῦ δεκτικοῦ καλῶς τε καί σοφῶς ὀνομάσας.
Ἐκ τοῦ αὐτοῦ λόγου, εἰς τό, " Ὁ δέ περί Θεοῦ λόγος, ὅσῳ τελεώτερος, τοσούτῳ δυσεφικτότερος, καί πλείους τάς ἀντιλήψεις ἔχων, καί τάς λύσεις ἐργωδεστέρας. "
Εἰ πολλά τά γεγονότα ἐστί, καί διάφορα πάντως τά γεγονότα ἐστίν, εἴπερ πολλά. Οὐ γάρ δυνατόν τά πολλά μή καί διάφορα εἶναι. Καί εἰ διάφορα ἐστι τά πολλά μή καί διαφόρους καί τούς οἷς κατ᾿ οὐσίαν ὑπάρχουσι λόγους νοητέον, οἷς μᾶλλον δι᾿ οὕς διαφέρουσι τά διαφέροντα· οὐ γάρ ἄν διέφερεν ἀλλήλων τά διαφέροντα, μή τῶν λόγων οἷς γεγόνασιν ἐχόντων διαφοράν. Εἰ τοίνυν ὥσπερ αἱ αἰσθήσεις φυσικῶς (1257) ἀντιλαμβανόμεναι τῶν αἰσθητῶν ἐξ ἀνάγκης κατά παραδοχήν πολλάς ποιοῦνται καί διαφόρους τῶν ὑποκειμένων καί ὑποπιπτόντων αὐταῖς τάς ἀντιλήψεις, οὕτω καί ὁ νοῦς πάντων φυσικῶς ἀντιλαμβανόμενος τῶν ἐν τοῖς οὖσι λόγων, οἷς ἀπείροις ἐνθεωρῶν