553

Ἀλλ᾿ ἧν κακά κυρίως, οὐ τά τήν συνείδησιν λυποῦντα, τήν δέ ψυχήν καθαίροντα,

ἀλλά τά τήν συνείδησιν λυποῦντα, τέρποντα δέ τήν σάρκα. α´. Ἀγαθά διανοοῦ, καί περί παντός ἀνθρώπου καλά διαλογίζου. β´. Λόγων καί ἔργων καί ἐννοιῶν ἀπολογίαν ἀπαιτούμεθα παρά Θεοῦ ἐν ἡμέρᾳ

κρίσεως. γ´. Ἡ ἕξις τῆς ἀρετῆς ἤ τῆς κακίας κινεῖ ἡμᾶς ἐπί τά καλά ἤ τά κακά ἐννοεῖν, ἤ

λέγειν, ἤ διαπράττεσθαι. δ´. Νοῦς ἀπό παθῶν κεκρατημένος, ἐννοεῖ τά μή πρέποντα· φανεροῦσι δέ τήν

ἔννοιαν οἱ λόγοι καί τά ἔργα. ε´. Κακῆς ἐννοίας προηγεῖται πάθος, τοῦ δέ πάθους αἰτία καθέστηκεν ἡ αἴσθησις, τῆς

δέ κακῆς αὐτῆς χρήσεως, δῆλον ὅτι ὁ νοῦς. στ´. Ἀπόκλεισον τήν αἴσθησιν· καί πολέμησον τήν πρόληψιν, καί ὅπλοις τῶν

ἐντολῶν ἄνελέ σου τά πάθη. ζ´. Κακία χρονίσασα, ἀσκήσεως δεῖται χρονίας· συνήθεια γάρ παγιωθεῖσα ἀθρόως οὐ

μετακινεῖται. η´. Ἄσκησις ἐπιτεταμένη ἐγκρατείας καί ἀγάπης, δι᾿ ὑπομονῆς καί ἡσυχίας ἀνεῖλε τά

ἐγκείμενα. θ´. (1449) Κίνει τόν νοῦν εἰς προσευχήν συνεχῶς, καί διαφθείρεις τούς λογισμούς

ἐφεστῶτας τῇ καρδίᾳ. ι´. Ὑπομονῆς δεῖται καί μακροθυμίας ἄσκησις· χρονίᾳ γάρ φιλοπονίᾳ φιληδονία

ἐξορίζεται. ια´.Ῥαδίως γυμνάζῃ εἰς τούς τῆς ἀσκήσεως πόνους, ἐάν πάντα τῷ μέτρῳ καί κανόνι

διαπράξῃ. ιβ´. Ἴσον τό μέτρον τῆς ἀσκήσεως φύλαττε, καί μή λύσῃς κανόνα ἐκτός τῆς

ἀνάγκης. ιγ´. Ὥσπερ λογισμούς καθαίρει ἀγάπη καί ἐγκράτεια, οὕτως πᾶν ὕψωμα

ἐπαιρόμενον θεωρία καί προσευχή. ιδ´. Συνείδησιν καθαράν πόνοι ποιοῦσιν ἀσκήσεως, οἷον νηστεία, ἀγρυπνία,

ὑπομονή, μακροθυμία. ιε´. Ὁ τῶν ἀκουσίων πειρασμῶν τάς ἐπαγωγάς ὑπομένων, ταπεινόφρων, καί

δόκιμος, καί εὔελπις γίνεται. ιστ´. Ὑπομονή ἐστιν φιλοπονία ψυχῆς· συνίσταται δέ αὕτη ἐξ ἑκουσίων πόνων καί

ἀκουσίων πειρασμῶν. ιζ´. Τίκτει ἀκακίαν ἡ τῶν δεινῶν καρτερία, καί ἀπόλυσιν κακίας εἰς τό τέλος ἡ μέχρι

τέλους ὑπομονή. ιη´. Αἴσθησιν ὀδυνᾷ πόνων ἐπαγωγή, καί ἡδονήν ἀναιρεῖ λύπης ἐπιφορά. ιθ´. Τέσσαρά ἐστι γενικώτατα πάθη, οἷς σοφῶς κατ᾿ ἀλλήλων ὑπόνοια κέχρηται. κ´. Ἡδονήν γάρ συστέλλει λύπης ἐπαγωγή, καί ἐπιθυμίαν μαραίνει φόβος

κολάσεων. κα´. Νοῦς φρόνιμος γυμνάζει ψυχήν αὐτοῦ, καί εἰς πᾶσαν ἄσκησιν ἐθίζει τό σῶμα

αὐτοῦ. κβ´. Σπεῦσον δεῖξαι μοναχόν, μή τόν ἔξω ἄνθρωπον, ἀλλά καί τόν ἔσω τῶν παθῶν

ἀπαλλάττων.