569

γάρ Μάνητα καί Ἀπολινάριον καί Εὐτυχέα μίαν φύσιν ἁπλῶς ἐπί Χριστοῦ λέγειν οὐ παραδέχεται, ἀλλά μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμένην· διά τῆς προσθήκης τοῦ, σεσαρκωμένην, δηλοῦσιν τήν φύσιν τῆς ἀνθρωπότητος, ἦν ἡ φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου προσλαμβανομένη, ἅμα τε καί σύν ταύτῃ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός γέγονεν· οὐδέ αὐτή ἡ τοῦ Λόγου φύσις ἑτέρα παρ᾿ ἑαυτήν καί τῶν κατ᾿ αὐτήν θεοπρεπῶς αὐχημάτων γενομένη, εἰ καί ἐν προσλήψει σαρκός γέγονε, σαρκός δέ οὐχ ἁπλῶς· τοῦτο γάρ Ἀρειανικόν· ἀλλά σαρκός ἐμψυχωμένης· καί οὐχί ἐμψυχωμένης μόνο· πάλιν γάρ Ἀπολιναρίου καί τοῦτο· ἀλλ᾿ ἐμψυχωμένης ψυχῇ νοερᾷ καί λογικῇ· οὐδέ μήν τήν ἀνθρώπου φύσιν, (1492) ἧς ἐν προσλήψει γέγονεν, εἰς ἑαυτήν ἀνέχεεν, ἤ αὐτήν ἐκείνην ἠλλοίωσεν ἔξω τοῦ κατά τόν φυσικόν αὐτῆς καί οὐσιώδη ὅρον καί λόγον, οὐδέ, ὡς κηρόν πῦρ, ταύτην ἐξεδαπάνησεν. Ὥστε τόν ὅλον ὅρον ταῦτα δηλοῦντα οὑτωσί λέγεσθαι πρός τῶν εὐσεβῶν· Μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμένη, σαρκί ἐμψυχωμένη, ψυχῇ νοερᾷ καί λογικῇ. Πάλιν δέ κατά Παῦλον καί Θεόδωρον καί Νεστόριον δύο φύσεις ἁπλῶς ἐπί Χριστοῦ λέγειν ἀποδεδοκίμακεν ὁ λόγος ὁ ἐκκλησιαστικός· ἀλλά δύο φύσεις οὐσιωδῶς ἡνωμένας· διά τῆς ἐπα[γω]γῆς ταύτης ἀποβάλλων πᾶσαν διαιρετικήν ἔννοιαν, καί τόν καθ᾿ ὁτιοῦν ἐπιχειροῦντα διαζευγνύναι τήν ὄντως ὑπερφυᾶ καί θαυμαασίαν ἕνωσιν· καί οὐ μόνον δύο φύσεις οὐσιωδῶς ἡνωμένας, ἀλλά καί ἐνώσει τῇ καθ᾿ ὑπόστασιν ἀδιασπάστως ἅμα καί ἀσυγχύτως.

Ἐξήγησις τοῦ ὅρου. Ὁ δέ τοιοῦτος ὅρος, διά μέν τοῦ λέγειν δύο φύσεις, σημαίνει, τό ἑτερογενές καί

ἑτεροούσιον τῶν συνελθουσῶν δύο φύσεων, τῆς τε προσλαβούσης θεότητος καί τῆς προσειλημμένης ἀνθρωπότητος. ∆ιά δέ τοῦ λέγειν οὐσιωδῶς ἡνωμένας, σημαίνει τό μή κατ᾿ εὐδοκίαν, ἤ ἑτέραν τινά σχετικήν ἔννοιαν νοεῖσθαι τήν τῶν δύο φύσεων ἕνωσιν, ἀλλ᾿ αὐτῇ οὐσίᾳ καί ὑποκειμένῳ καί πράγματι συνυφεστάναι ταύτας καί συντεθεῖσθαι. ∆ιά δέ τοῦ λέγειν, ἑνώσει τῇ καθ᾿ ὑπόστασιν, σημαίνει τό μή πρότερον διαπεπλάσθαι τήν ἀνθρωπότητα, καί οὕτως αὐτῇ εἰσδεδυκέναι τήν θεότητα, ἀλλ᾿ ὅτι κατ᾿ αὐτό τό ὑφίστασθαι τήν πρώτην ἀρχήν ἥνωτο τῇ θεότητι. ∆ιά δέ τοῦ ἐπάγειν, ἀδιασπάστως ἅμα καί ἀσυγχύτως, σημαίνει μηδέ καινοτομηθῆναι τάς συνελθούσας φύσεις διά τῆς ἑνότητος, ἀλλά καί τήν ἕνωσιν τούτων ἀεί τε καί ὡσαύτως διαπεφυλάχθαι, καί ἑκατέραν τῶν φύσεων ἀμειώτως ἐπί τῷ οὐσιώδει αὐτῆς ὅρῳ καί λόγῳ. Ταῖς οὖν τοιαύταις ἀνεπηρεάστοις ἐπαγωγαῖς, τούς ἐξ ἑκατέρου μέρους ἀποσφαλέντας, καί μακράν ἀποπέμπεται ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας, καί τοῖς συκοφαντεῖν ἐθέλουσι τήν ἀλήθειαν, χώραν οὐ δίδωσιν. Εἰ μέν γάρ τις φιλοδιαιρέτης διά τῆν τῶν δύο φύσεων ὁμολογίας, δύο ὑποστάσεις, ἤγουν πρόσωπα, συναγαγεῖν ἐπιχειροίη, οὐχ ἥκιστα μέν καί ταῖς προλεχθείσαις ἐπαγωγαῖς, πολλῷ δέ μᾶλλον τῷ ἑτέρῳ τῶν ὅρων διαλέγχεται, καί μάλα ῥᾳδίως. Φημί δέ τῷ, μία φύσις τοῦ Λόγου σεσαρκωμένη.

Οὗτος γάρ ὁ ὅρος ἐναργῶς παρίστησι, οὐκ ἄν ποτε ἐν ὑποστάσει τό καθόλου γνωσθῆναι τήν κατά Χριστόν ἀνθρωπότητα, εἰ μή ἡ τοῦ Λόγου θεϊκή φύσις ὑπεισδῦσα τήν παρθενικήν νηδύν, ἐξ αὐτῆς ἀῤῥήτῳ λόγῳ ταύτην ἑαυτῇ περιεμόρφου καί περιέπλαττεν, ὥστε μηδέ αὐτάς τάς πρώτας τῆς ζωοπλαστίας ἀρχάς ἐσχηκέναι τήν προσληφθεῖσαν φύσιν, ἄνευ τῆς οὐσιώδους καί φυσικῆς ἐμφολοχωρήσεως τῆς προσλαμβανομένης αὐτήν Θεοῦ Λόγου φύσεως. Καί τί λέγω τάς τῆς θεοπλαστίας ἀρχάς, ὅπουγε οὐδ᾿ ἄν αὐτή ἡ μακαρία Παρθένος ὑπέρ τόν ὅρον τῆς φύσεως γόνιμον (1493)