570
ἔλαβε δύναμιν εἰς τό τεκνῶσαι, μή διά τῆς ἐνδημίας τοῦ Λόγου εἰς τοῦτο παρορμηθεῖσα; Πῶς οὖν αὕτη ἡ ἐν Χριστῷ ἀνθρωπότης ἐν ἰδιαζούσῃ ὑποστάσει καθ᾿ ἑαυτήν οὔποτε γενομένη, ἀλλ᾿ ἐν τῷ προσλαμβομένῳ αὐτήν Θεῷ Λόγῳ, τό εἶναί τε καί ὑποστῆναι λαχοῦσα, ὑπόστασις ἄν λεχθείη ποτέ, ἤ πρόσωπον ἰδιοσύστατον καθ᾿ ἑαυτό, καί ἀνά μέρος γνωριζόμενον ἔχοι; Ἠλίθιον ὄντως καί μάταιον τό ταῦτα συνομολογεῖν, καί δύο ὑποστάσεις ἤ πρόσωπα ζητεῖν ἐπί τοῦ τοιούτου ἀποτελέσματος. Εἰ μήτι ἄρα τις τοῖς χείλεσι μέν τιμᾷ καί ἀσπάζεται ταῦτα, ἡ δέ καρδία αὐτοῦ πόῤῥῳ ἀπέχει ἀπ᾿ αὐτῶν. Ὥστε εἴ τις γνησίως καί ἐκκλησιαστικῶς ὁμολογεῖν ἐθέλει τάς ἐν Χριστῷ δύο φύσεις, καί τό, μία φύσις τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμένη, ὑπτίαις χερσί καί ὁλοκλήρῳ καρδίᾳ καταδεξάσθω, ὡς τά προειρημένα δηλοῖ. Εἰ δέ συγχεῖν ἡμᾶς διά τοῦτο νομίζει τήν θείαν οἰκονομίαν, ὡς τοῦ σεσαρκωμένου καί ἄλλως νοεῖσθαι δυναμένου παρά τόν τῆς εὐσεβείας λόγον, λαβών τήν ἐπαγωγήν τήν σαρκί ψυχωμένη, ψυχῇ νοερᾷ καί λογικῇ, παυσάσθω λοιπόν τοῦ προφασίζεσθαι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις.
Οἷον δέ τι λέγω· τό, σεσαρκωμένη, φημί, δύναται καί τῇ μιᾷ φύσει προσκεῖσθαι, καί ἑτέραν φύσιν ταύτῃ μή ἐπεισάγειν, τροπήν δέ τινα ἤτοι μεταβολήν ταύτης σημαίνειν· ὥσπερ λέγομεν τόν κρύσταλλον, φύσιν ὕδατος εἶναι κεκρυσταλλωμένην. Ἰδού γάρ τήν φύσιν τοῦ ὕδατος μίαν εἰδότες, καί τό, κεκρυσταλλωμένην, ταύτῃ ἐπάγοντες, ἑτέραν φύσιν διά τῆς τοιαύτης σημασίας οὐ προσηγάγομεν, μόνον δέ πῆξίν τινα περί αὐτήν γενομένην νενοήκαμεν, διά τῆς κεκρυσταλλωμένης φωνῆς. Πρός τοῦτό φαμεν, ὅτι ἐπί τῶν τοιούτων ἀποτελεσμάτων οὐκ ἀναδιπλασιάζονται αἱ τοιαῦται φωναί· ὁ γάρ ἀναδιπλασιασμός ἐνταῦθα σημασίαν φύσεως ἑτέρας ποιεῖται. Οἷον, οὐ δυνάμεθα λέγειν ὕδατος φύσιν κεκρυσταλλωμένην κρυστάλλῳ· ἐπεί παρ᾿ αὐτά ἐσημήναμεν ἕτερον εἶναι τήν τοῦ ὕδατος φύσιν, καί ἕτερον τήν τοῦ κρυστάλλου· ὡς ἡνίκα λέγομεν ξύλον κεκρυσωμένον χρυσῷ· διά γάρ τοῦ ἀναδιπλασιασμοῦ τούτου ἐνοήσαμεν ἄλλο τι εἶναι τό ξύλον, καί ἄλλο τόν χρυσόν. Οὕτως οὖν ἐνταῦθα, ὅταν εἴπωμεν μίαν φύσιν τοῦ Θεοῦ Λόγου σεσαρκωμένην, φύσιν ἐναργῶς ὑπεσημηνάμεθα, καί ὅτι μή αὐτή ἡ θεότης εἰς σάρκα μεταπεποίηται ἀλλά μείνασα ὅπερ ἦν, διά τοῦ καταπετάσματος, τοῦτ᾿ ἔστι τῆς προσληφθείσης ὑπ᾿ αὐτῆς σαρκός, ἡμῖν πεφανέρωται. Ἐντελῶς ἄρα και ἡ τοιαύτη ἔννοια, διά τοῦ ἀναδιπλασιασμοῦ ἀποδέδοται τούτου.
Εἰ δέ τις πάλιν ἀναχυτικός καί συμφύρτης, προσίεται μέν τόν τοιοῦτον ὅρον, ὡς συντρέχοντα δέ τῷ αὐτοῦ δυσσεβήματι· μάλιστα μέν καί αἱ προλεχθεῖσαι ἐπαγωγαί ὡς ποῤῥωτάτω τήν αὐτοῦ κακόνοιαν ἀποσείονται· πολλῷ δέ μᾶλλον ὁ ἕτερος ὅρος, ὁ τόν Χριστόν ἐν δύο φύσεσι γνωριζόμενον ἀπαγγέλλων, καί λαθροκακουργοῦντα αὐτόν ἀπελέγχει. Οὗτος γάρ ὁ ὅρος διαῤῥήδην βοᾷ τό ἑδραίαν καί ἀνεκφοίτητον τῆς θατέρας φύσεως ἰδιότητα κἀν τῇ ἑνώσει μεμενηκέναι, ὥστε ῥᾳδίως διαγινώσκειν δύνασθαι, (1496) τί ἴδιον ἑκάστου τῶν συνελθόντων, καί τί τῶν οἰκείων ἕκαστον ἀλλήλοις παρέχον, τά παρά τοῦ συνυφεστῶτος καί συγκειμένου ἀντικομίζεται. Τοῦτο δέ διηρθρωμένης ὄντως καί καθαρωτάτης ἑνώσεως, καί τά κοινά τοῦ συναμφοτέρου, καί τά ἴδια ἑκάστου τῶν συνημμένων ἐμφαίνειν. Εἰ γάρ μή ἰδιότης πρῶτον γνωσθείη, οὐδ᾿ ἄν ἡ κοινότης ἐπιγνωσθήσεται. Πῶς γάρ ἡ ἔν τινι κοινωνία γενήσεται, μή ἔχοντος ἑκάστου τῶν κοινωνούντων ἴδιόν τι; Σκόπει δέ οὔτως· Ἴδιον τῆς προσλαβομένης Θεοῦ Λόγου φύσεως, τό εἶναι Υἱόν Θεοῦ. Ἴδιον τῆς προσληφθείσης ἀνθρώπου φύσεως, τό εἶναι Υἱόν ἀνθρώπου. Κιρναμένων οὖν τῶν τοιούτων φύσεων, καί περιχωρουσῶν εἰς ἀλλλήλας τῷ λόγῳ τῆς συμφυΐας καί τῆς ἑνώσεως, κιρνῶνται καί περιχωροῦσιν εἰς ἀλλήλας ὡσαύτως καί κλήσεις, καί γίνεται ἀμφότερα, εἷς Υἱός Θεοῦ τε ὁμοῦ καί