Anno Domini CCCLXXVIII Vel CCCLXXXI.
Epistola Romani Concilii Sub Damaso Habiti Ad Gratianum Et Valentinianum Imperatores.
( Coust. p. 523.)

0575D Ut exsecutioni prospiciant legis, qua sanxerant, ut de religione religionis pontifex cum consortibus judicaret, et ut sacerdos nulli usquam profani judicis sententiae facile subjaceret.

1. Ut quod imperatores jam sponte concesserant, effectu non careat.—Et hoc gloriae vestrae, clementissimi principes, pietatisque est illustre documentum, quod innumeri fere ex diffusis Italiae partibus 0576D ad sublime sedis apostolicae sacrarium congregati, cum quaereremus quid pro ecclesiarum statu poscendum esset a vobis, nihil melius potuimus reperire, quam quod spontanea vestri providentia contulistis. Videmus quod nec rogandi jam pudor esse debeat, 0577A nec impetranda beneficia jam vestra sint, et imperialium series decretorum pro nobis ambiat. Nam quod ad aequitatem petitionis attinet, jam dudum meruimus impetrare quae poscimus: quod vero ad necessitatem spectat orandi, ita impetratorum caremus effectu, ut iterum impetrare cupiamus. Quod quidem, clementissimi principes, hominum perditorum exponit amentiam, vestrae autem justitiae munus accumulat, ut in Ecclesia vestra beneficia saepius conferantur.

2. Lex de causa religionis judicandi potestatem Rom. pontifici tribuens. — Namque a principio, divino repleti spiritu, et sanctorum Apostolorum, quorum habetis in vestro honore suffragium, servantes in dominica religione praeceptum, statuistis ad redintegrandum corpus Ecclesiae, quod furor Ursini, qui honorem arripere est conatus indebitum, diversas secuerat in partes, ut auctore damnato, caeterisque, quos ad turbarum sibi incentiva sociaverat, sicut 0577B oportebat, a perditi conjunctione divulsis, de reliquis ecclesiarum sacerdotibus episcopus Romanus haberet examen: ut et de religione religionis pontifex cum consortibus judicaret, nec ulla fieri videretur injuria sacerdotio, si sacerdos nulli usquam profani 0578A judicis, quod plerumque contingere poterat, arbitrio facile subjaceret.

3. Legis hujus laus. — Praeclara ista plane et religiosis principibus digna sententia, quae divino ministerio plurimum deferat, nec pateat errori. Quid enim dignius, quam ut is demum judicet de sacerdotis errato, qui vel internae conscientiae favorem sine periculo suo parere se non posse cognoscat; seque reatu implicet, si absolvat indignum, vel si damnet innoxium; qui postremo dum injuriam religionis ulciscitur, non eam in lateribus innocentium, sed accusati quaerat in moribus? Quam multos etenim saepe patuit, quos absolverint judicia, ab episcopis esse damnatos, et quos judicia damnaverint, absolutos? ut melior eorum sit causa, qui non saecularia judicia, sed divina pensantes, abstulerunt supplicium suum, ne vexarentur innoxii, quam qui vitam suam tormentis innocentium probaverunt. Compluria 0578B texeremus, tranquillissimi principes, nisi esset injuria asseri magis decreta imperialia, quam teneri.

4. Ut eadem lex firmetur. Ursinus motus occulte ciet. — Sed quoniam, licet jamdudum vestrae clementiae judicio relegatus Ursinus, per eos quos 0579A illicite sacrilegus ordinavit, vilissimum quemque, occulte licet, sollicitare conatur, eoque exemplo nonnulli episcopi, qui male ecclesiis incubant, usu temeritatis suae et profani conspiratione contemptus, ne adquiescant Romani sacerdotis judicio, lacessunt; ita ut etiam qui se intelligunt pro meritorum suorum ratione damnandos, vel damnatos esse viderunt, redempta vulgi multitudine, judices suos terrore mortis exagitent, contemptisque cognitoribus vel fugatis, illicitum obtineant sacerdotium: idcirco statuti imperialis non novitatem, sed firmitudinem postulamus. Indignum quippe est, ut conventus quisque adhibita manu eo sit munitior, quo flagitiosior fuerit.

5. Episcopi depositi ecclesias retinent.—Sicut 0579B Parmensis episcopus, dejectus judicio nostro, ecclesiam tamen retinet impudenter. Damnatus aeque Florentius Puteolanus, postea quam dejectus est, cum aures tranquillitatis vestrae inquietasset, atque hujuscemodi rescriptum meruisset, ut si judicio sacerdotum in urbe Roma fuisset depositus, ne vocem quidem in judiciis proferre deberet, post sextum annum repsit ad civitatem, tenuit ecclesiam, multas in oppido Puteolano, de quo dejectus fuerat, seditiones insolentia concitavit.

6. Restitutus causam dicere jussus praeceptum eludit. —Per Africam quoque Restitutum nomine causam dicere apud episcopos jussit vestra clementia. 0580A Debuit adquiescere: sed idem saeva et insolentium manu a causae dicendae necessitate diffugit.

7. Claudianus pseudoepiscopus Donatista Romae nefanda audet.—Per Africam rursum sacrilegos rebaptizatores nutu Dei praecepistis expelli: sed ab expulsis Claudianus est ordinatus, et ad perturbandam urbem Romam quasi episcopus destinatur. Qui contra Scripturae praecepta divinae, contra jura evangelica, vacuos omnes mysteriorum, atque, ut ejus verbum exprimamus, paganos fuisse vel praeteriti temporis dicat episcopos, vel praesentis. Quem quidem jussit tranquillitas vestra Roma pulsum patriam repetere propriam. Sed contemptis judiciis, et quidem saepe constrictus, residet tamen, sollicitans pretio frequenter pauperiores, et redemptos 0580B rebaptizare non veretur. Spoliat magis eo quod fuerant consecuti, quam tribuit quod manifestum est bis non posse conferri.

8. Ursinus Isaacum subornat Damasi accusatorem.— Sic denique factio profecit Ursini, ut Isaac Judaeo subornato, qui facto ad synagogam recursu coelestia mysteria profanavit, sancti fratris nostri Damasi peteretur caput, sanguis innocentium funderetur, componerentur doli, quibus divino plane instinctu providentia vestrae pietatis occurrit, spoliaretur prope ecclesia omnibus ministeriis, ea fraude videlicet, ut dum causam dicit qui in omnes judex fuerat constitutus, nemo esset qui de lapsis, vel certe de factiosis posset episcopatus invasoribus judicare.

0581A 9. Damasus insons probatur: Isaac calumniae poenas luit. Judicio ecclesiastico resistens quo pacto coercendus. — Quia igitur vestrae judicio tranquillitatis probata est innocentia memorati fratris nostri Damasi, integritas praedicata est, Isaac quoque ipse, ubi ea quae detulit probare non potuit, meritorum suorum sortem tulit: quaesumus clementiam vestram, ne rursus in plurimis causis videamur onerosi, ut jubere pietas vestra dignetur, quicumque vel ejus, vel nostro judicio, qui catholici sumus, fuerit condemnatus, atque injuste voluerit ecclesiam retinere, vel vocatus a sacerdotali judicio per contumaciam non adesse, seu ab illustribus viris praefectis praetorio Italiae vestrae, sive a Vicario accitus ad urbem Romam veniat: aut si in longinquioribus 0581B partibus hujusmodi emerserit quaestio, ad metropolitani per locorum judicia deducatur examen: vel si ipse metropolitanus est, Romam necessario, vel ad eos quos Romanus episcopus judices dederit, contendere sine dilatione jubeatur: ita ut qui depositi fuerint, ab ejus tantum civitatis finibus segregentur, in qua gesserint sacerdotium, ne rursus impudenter usurpent quod jure sublatum sit. Certe si vel metropolitani, vel cujusce alterius sacerdotis suspecta gratia vel iniquitas fuerit, vel ad Romanum episcopum, vel ad concilium certe quindecim episcoporum finitimorum ei liceat provocare. Quicumque 0582A vero ita meruerit excludi, sileat et quiescat; et si Dei judicium non veretur, minus tamen peccare vel necessitate cogatur: ut saltem de caetero pacifici atque concordes serenitati vestrae congruas apud Dominum nostrum referre gratias possimus.

10. Damaso uti licuisse jure, quo sacerdotum causa judiciis sacerdotum attribuitur.—Memoratus frater noster Damasus, quoniam in sua causa vestri tenet insigne judicii, non fiat inferior his, quibus etsi aequalis est munere, praerogativa tamen apostolicae sedis excellit, ut judiciis publicis videantur esse subjecti, quibus sacerdotale caput lex vestra summovit. In quo post sententiam non videtur declinare judicium, sed delatam a vobis honorificentiam flagitare. Nam quod ad leges publicas pertinet, quae 0582B potest esse vita munitior, quam vestra clementia qua innititur judicata? Quod vero ad praedicandam episcopi conscientiam , severioribus se dedit ipse judiciis sacerdotum, a quibus non nominis, sed etiam morum ratio pensatur, ne quis iterum calumniator exsistens, dum memoratum conatur appetere, virum quidem ipsum non queat laedere, quem innocentia sua munit; religioni tamen fiat injuria in vexationibus ministrorum.

11. Ut episcopus Romanus aut apud suum aut apud imperiale concilium se defendat. Judici facta inquirere, non de iis sententiam ferre liceat. A tormentis abhorret 0583A sacerdotis religio. — Accipite aliud quoque, quod vir sanctus vestrae magis conferre pietati, quam sibi praestare desiderat, nec derogare cuiquam, sed principibus arrogare; quoniam non novum aliquid petit, sed sequitur exempla majorum: ut episcopus Romanus, si concilio ejus causa non creditur, apud concilium se Imperiale defendat. Nam et Silvester papa a sacrilegis accusatus, apud parentem vestrum Constantinum causam propriam prosecutus est. Et de Scripturis similia exempla suppeditant: quod cum a praeside sanctus apostolus vim pateretur, Caesarem appellavit, et ad Caesarem missus est (Act. XXV, 11 et 12) . Certe prius examinet causam vestra clementia, 0584A et si emerserit quaestio, interroganda distinguat: ut quemadmodum dudum estis censere dignati, factorum a judice ratio quaeratur, non arbitrium sententiae vindicetur. Ita enim fiet, ut nulli perdito vel infami aut accusandi summi sacerdotis, aut testificandi in eum facultas pateat illicita: si quidem non modo in episcopum, sed ne in presbyterum quidem, accusationem facile suscipiendam, nisi idoneis testibus, lectio sancta praescribat (I Tim. V, 19) . Neque enim vel inimico, vel calumniatori, vel istiusmodi viris, quales nuper insimulatores patuit exstitisse, tribuenda misericordia est, quorum vita non mereatur fidem, tormenta abhorreat religio sacerdotis.