Articulus 2

Utrum fides informis sit donum dei, vel habitus acquisitus.

Argumentum 1

Ad secundum sic proceditur. Videtur quod fides informis non sit donum dei, sed habitus acquisitus.

Augustinus enim dicit, quod per scientiam fides acquiritur, nutritur, et defenditur. Sed nullus habitus acquisitus per scientiam aliquam est donum dei, quasi habitus infusus. Ergo fides informis non est habitus infusus.

Argumentum 2

Praeterea, Rom. 11 dicitur, quod fides ex auditu est; et joan. 20, 29, dicitur thomae: quia vidisti me, credidisti; et joan. 4, 16: voca virum tuum; Glossa, intellectum ad credendum; et Augustinus dicit, quod nullus credit nisi volens. Ex quibus omnibus habetur quod fides est ex aliquo quod in nobis est. Sed omne tale est habitus acquisitus. Ergo fides est habitus acquisitus.

Argumentum 3

Praeterea, philosophi crediderunt deum omnipotentem.

Sed non habuerunt habitum infusum.

Argumentum 4

Praeterea, habitus per seipsum est sufficiens ad movendum potentiam in actum. Sed in actum fidei homo fidelis non potest, nisi instruatur. Ergo fides est habitus acquisitus.

Argumentum 5

Praeterea, dei perfecta sunt opera; deuteron. 33, 4. Sed fides informis est quid imperfectum.

Ergo non est a deo.

Argumentum 6

Praeterea, actio peccati non dicitur esse a deo, propter deformitatem quam habet annexam, quae a deo non est. Sed ex hoc ipso quod fides informis est, habet quamdam deformitatem. Ergo fides informis non est a deo.

Sed Contra 1

Sed contra, 1 corinth. 13, 2: si habuero omnem fidem, dicit Glossa, quod fides quae est sine caritate, donum dei est: quia etiam in malis sunt multa dona dei. Ergo informis fides est a deo infusa.

Sed Contra 2

Praeterea, nullus potest in his quae sunt supra naturam, nisi per aliquid divinitus datum. Sed aliquis habens fidem informem assentit his quae sunt supra naturam. Ergo oportet quod hoc fiat per aliquid divinitus infusum.

Sed Contra 3

Praeterea, altiora sunt ea de quibus est fides, quam ea de quibus est prophetia. Sed prophetia non potest esse sine lumine infuso, sicut in bonis, similiter in malis. Ergo multo minus fides.

Corpus

Respondeo dicendum, quod sicut supra dictum est, habitus ad hoc sunt necessarii, ut potentiae quae per naturam non sunt determinatae ad actum perfectum, determinentur per habitum.

Contingit autem quandoque quod inferior potentia non est determinata ad actum illum perfectum, sed superior potentia determinatur ad ipsum; sicut concupiscibilis non est determinata ad tenendum medium in delectatione ex propria natura, sed ratio determinatur per naturam suam ad illud; et ideo habitus temperantiae acquiritur in concupiscibili ex VI superioris potentiae. Nulla autem potentia secundum suam naturam determinatur ad illa quae sunt supra naturam rationis nostrae, quorum est fides; et ideo ad hunc actum indigemus habitu, qui non est acquisitus: qui quidem in duobus nos adjuvat: in hoc scilicet quod intellectum facit facilem ad credendum credenda, contra duritiem, et discretum ad refutandum non credenda, contra errorem.

Ad 1

Ad primum ergo dicendum, quod habitus infusus similis est habitui innato: quia sicut naturalis habitus datur in creatione, ita infusus in reparatione.

Naturalis autem habitus, sicut intellectus principiorum, indiget ut cognitio determinetur per sensum, quo acquisitus non indiget: quia dum acquiritur, per actum determinationem recipit. Et similiter oportet quod fidei habitus determinationem recipiat ex parte nostra: et quantum ad istam determinationem dicitur fides acquiri per scientiam theologiae, quae articulos distinguit; sicut habitus principiorum dicitur acquiri per sensum quantum ad distinctionem principiorum, non quantum ad lumen quo principia cognoscuntur.

Ad 2

Ad secundum dicendum, quod in fide quatuor considerantur; scilicet ipsum quod credendum est, ratio voluntatem determinans ad credendum, voluntas intellectui imperans, intellectus exequens: et secundum hoc fides quantum ad ejus determinationem, et quantum ad ejus actum qui in nobis est, quamvis habitus sit infusus, dicitur esse ex quatuor quae in nobis sunt. Quia quantum ad ipsum credendum dicitur esse ex auditu: quia determinatio credendorum fit in nobis per locutionem interiorem qua deus nobis loquitur, vel vocem exteriorem. Quantum vero ad rationem, quae inducit voluntatem ad credendum, dicitur esse ex visione alicujus quod ostendit deum esse qui loquitur in eo qui fidem annuntiat. Quantum vero ad imperium voluntatis dicitur fides esse ex voluntate.

Quantum autem ad executionem intellectus, dicitur esse actus fidei ex intellectu.

Ad 3

Ad tertium dicendum, quod philosophi, proprie loquendo, non crediderunt deum omnipotentem, sed sciverunt: quia demonstrative illud probaverunt.

Sed si aliqui illud sine demonstratione crediderunt, non crediderunt illud quasi deo dicenti hoc, sed alicui signo ex quo illud conjecturati sunt.

Ad 4

Ad quartum dicendum, quod non potest habitus infusus fidei in actum exire, nisi fides determinetur vel a deo per revelationem, vel ab homine per doctrinam: et simile est de habitu principiorum.

Ad 5

Ad quintum dicendum, quod perfectio divinorum operum est ex ipso; sed quod sit in eis aliqua imperfectio, hoc accidit ex parte recipientis.

Ad 6

Ad sextum dicendum, quod in actu peccati non solum est defectus debitae circumstantiae, sed est ibi positio indebitae; et ideo non tantum est imperfectus, sed est etiam malus; et ideo peccatum non dicitur a deo esse. Sed in actu fidei informis est defectus alicujus quod debet esse; non autem est ibi positio alicujus quod esse non debeat; et ideo actus ille est imperfectus, non autem malus; et propter hoc a deo est actus, non autem defectus.