Articulus 3

Utrum dilectio qua deum diligimus, habeat modum.

Argumentum 1

Ad tertium sic proceditur. Videtur quod dilectio qua deum diligimus, modum habeat. Omne enim finitum mensuram habet. Sed motus ex mensura causatur, ut dictum est, in 1 Lib., dist. 3.

Cum ergo dilectio qua deum diligimus, finita sit, oportet quod modum habeat.

Argumentum 2

Praeterea, sicut dicit bernardus, caritas in sapientiam proficit. Sed sapientia habet modum: Rom. 12: non plus sapere quam oportet. Ergo dilectio habet modum.

Argumentum 3

Praeterea, omnis actus virtutis moderatus est: quia quod immoderatum est, vituperabile est et vitiosum. Sed dilectio qua deum diligimus, actus est praecipuae virtutis. Ergo habet modum.

Argumentum 4

Praeterea, omnes actus aliarum virtutum ex caritate fiunt. Si ergo caritas in suo actu non habet modum, nec aliae virtutes modum habent.

Sed Contra 1

Sed contra, bernardus in Lib. De diligendo deum: causa diligendi deum, deus est: modus, sine modo diligere.

Sed Contra 2

Praeterea, dilectio mensuranda est ad diligibile.

Sed divina bonitas est immensa. Ergo dilectio ipsius non habet modum.

Corpus

Respondeo dicendum, quod modus mensurationem quamdam importat. Actus autem ab eo mensuratur quod est ratio agendi; sicut misericordia accipit mensuram in subventione misero facienda ex quantitate miseriae quae misericordiam movet. Causa autem diligendi deum est divina bonitas, quae est infinita. Actus autem creaturae est finitus, cum ex finita potentia procedat; et ideo non potest esse commensuratus rationi dilectionis; et propter hoc in dilectione dei non ponitur aliquis modus, ultra quem non oporteat progredi; sed quantumcumque diligat, semper ad ulteriora se extendit: et propter hoc dicitur, quod non habet modum, scilicet praefixum, ultra quem non oportet progredi.

Ad 1

Ad primum ergo dicendum, quod quia dilectio qua deum diligimus, est finita, ideo habet quemdam modum ad quem pertingit; non autem habet modum in quo sistat vel sistere debeat, sicut est in aliis virtutibus.

Ad 2

Ad secundum dicendum, quod sicut supra dictum est, qu. 1, art. 1, res per cognitionem quodammodo trahitur ad cognoscentem; et ideo ea quae ad cognitionem pertinent, ex potentia cognoscentis sunt mensurata, quamvis veritas cognitionis ad rem mensuretur. Sed per amorem amans trahitur ad ipsum amatum; et ideo amor mensurandus est ad ipsam rem amatam magis quam ad amantem.

Ad 3

Ad tertium dicendum, quod quantumcumque deus diligatur, actus non erit immoderatus, quia non excedit proportionem sui objecti.

Ad 4

Ad quartum dicendum, quod hoc quod dicitur quod caritas non habet modum, intelligitur quantum ad actum quem caritas elicit, non quantum ad actus quos imperat: quia illi modos accipere debent ex ratione proprii objecti circa quod fiunt.