Scholium.

Postquam tractavit de membris quartae divisionis, quae est secunda subdivisio secundae divisionis principalis, positae cap. I. et de primo ejus membro, scilicet de causa, in sua genera, divisa; pertranseundo tertiam divi jionem ibi positam de primo, et secundo causato, de quibus constat, quod evacuant divisum, ponit duas conclusiones claras de secunda divisione. Prima est, Non omne causatum prius, est causa posterioris. Secunda, Nihil essentialiter dependet, nisi a causa, vel causato priori: evidenter probat utramque.

Expedito de comparatione membrorum quartae divisionis, de tertia breviter transeundo, quia planum est ejus dividentia repugnare, et divisum evacuare.

Quia si duo comparantur ad eamdem causam, aut ergo proximam, aut remotam.

De secunda divisione duas conclusiones proponam. Prima est de distinctione membrorum.

Non omne causatum causae propinquius, est causa causati remotioris ab eadem causa.

Ergo est aliquod causatum prius,

quod non est causa. Antecedens hujus probatur exemplo et ratione. Exemplum ponitur tale: quantitas enim est propinquius causata qualitate, non tamen est ejus causa. Patet discurrendo per causas. Probatur etiam ratione, quia secunda conclusio est de sufficientia divisionis.

Nihil dependet essentialiter, nisi a causa vel causato propinquiori alicui causae.

Probatur: quia si dependeret ab aliquo alio, sit illud A et dependens B. A non existente, B non erit: sed A non existente, omnes causae per se ipsius B possunt concurrere, et etiam omnia causata istis causis propinquiora quam B, possunt esse jam causata, quia A nullum istorum est, per te; ergo omnibus causis per se concurrentibus, et omnibus causatis propinquioribus ipso B, jam positis, B non erit; ergo omnes istae causae per se non sunt sufficientes causae, etiam propinquioribus causatis jam positis. Consequentia patet, quia causae sufficientes jam causatis propinquioribus positis, possunt causare remotius causatum. Sed si dicas, quod argumentum non concludit, quin possint: sed concludit, quod non causant. Hoc nihil est, nam A non potente esse, per te, B non potest esse: sed omnibus praedictis ex parte causarum omnium, et causatorum priorum positis, A non potest esse per illa, quia non est aliquod istorum, nec causabile ab eis; ergo B non potest esse per illa: nam per nihil potest esse aliquid, per quod non potest illud esse, sine quo impossibile est illud esse. Si dicas, compositum potest esse per agens naturale: non tamen materia potest esse per ipsum, sine qua impossibile est compositum esse. Instantia nihil valet, quia agens naturale non est tota causa compositi, a quo, circumscripto scilicet omni alio, po. test esse compositum. De tali loquor, quia si omnes causas in omni genere causae ordinatas ad B conjungas, et effectus propinquiores ipso B sint producti, per omnes istas A non potest esse, quia non est causa, nec causatum de numero istorum, et sine A, B non potest esse: ergo per omnes istas simul junctas, B non potest esse; ergo omnes istae simul junctae non sunt totaliter causa ipsius B, quod est oppositum positi. De prima divisione similes duas conclusiones propono. Prima patet de distinctione membrorum, et est: