CAPUT IV.

Qualiter ex duobus generatur tertium , et qualiter non.

In his autem quae non habent symbolum ad invicem, faciliter contingit generari ad invicem tertium, scilicet ex duobus, si utrumque elementi altera qualitas corrumpat : sic enim ex igne quidem et aqua erit terra et aer : et e converso ex aere et terra ignis et aqua : quando enim corrumpetur aquae quidem frigiditas , ignis autem siccitas, aer erit: relinquitur enim tunc aquae quidem humidum, ignis autem calidum : et haec generatio ad oculum videtur in evaporationibus quae fiunt Igne agente In aquam. Quando autem in eadem actione ignis in aquae vincitur quidem calidum, aquae autem humidum, terra generatur, quia relinquitur ignis quidem siccum, aquae autem frigidum. Similiter autem ex aere et terra generatur ignis et aqua: quando enim aeris corrumpitur calidum, terrae autem siccum, erit aqua, quia relinquitur ex aere humidum, et ex terra frigidum. Quando autem corrumpitur aeris humidum, terrae autem frigidum, generatur ignis, relinquitur enim hujus calidum, hujus autem siccum .

Haec autem generatio ignis concessa est ab omnibus, quia in sensu apparet: quia in lignis in quibus est humiditas aerea , generatur flamma quae est etiam maxime ignis inter ea quae igneae naturae sunt apud nos : flamma autem nihil aliud est nisi fumus accensus : fumus autem est ex terra et aere : est enim humiditas aerea expirans et secum trahens partes terrestres ignitas : propter quod denigrat ea quae tangit.

In hac tamen generatione notandum est, quod semper est necesse vincere alteram activarum qualitatum, et alteram passivarum : quia aliter non esset conjunctio possibilis. In elementis autem quae sunt per convenientiam immediatam in loco, et habent symbolum, talis generatio esse non potest, scilicet quod ex duobus altera qualitate in utroque corruptis, tertium generetur : quia relinquuntur aut eadem, aut contraria : ex neutra autem talium coniunctionum contingit generare corpus elementale. Verbi gratia, si ignis quidem corrumperetur siccum, aeris autem humidum, relinquerentur contraria humidum et siccum : et ex illis nulla est conjunctio possibilis. Similiter autem etiam est in aliis habentibus symbolum : quia in talibus quae habent talem consequentiam in loco, et est inter ea consequentia qualitatis, una qualitas est eadem, et altera contraria.

Ex dictis ergo manifestum est quod elementa, quae ex uno in unum ex generatione veloci transeunt, generantur una qualitate corrupta : quae autem transeunt ex duobus in unum tertium, illa transeunt duabus qualitatibus corruptis : quoniam quodlibet ex quolibet generatur, et quomodo ex invicem, dictum est.